Na skróty:
- Teoria Abrahama Maslowa
- Piramida Maslowa - na czym polega
- Jak wygląda piramida potrzeb Maslowa?
- Krytyka teorii potrzeb Maslowa
Teoria Abrahama Maslowa
Abraham Maslow był amerykańskim psychologiem, przedstawicielem nurtu psychologii humanistycznej. W 1943 roku ukazał się jego artykuł w piśmie „Psychological Review” pt. „Teoria motywacji człowieka”, w którym opisał swoją hierarchię potrzeb, nazywaną potem piramidą potrzeb Maslowa.
Psycholog tłumaczy w niej, dlaczego niektórzy ludzie mają większą motywację do działania od innych oraz jak różnimy się pod względem wartości i zaspokajania potrzeb. Do dziś wielu naukowców, socjologów i psychologów odnosi się i czerpie z teorii Maslowa.
Piramida Maslowa - na czym polega
Psycholog podzielił potrzeby człowieka na 4 podstawowe grupy i 1 szczególną, najwyższą, i ułożył je według ważności w piramidę. Najniżej znalazły się podstawowe potrzeby życiowe człowieka związane z jego fizjologią, na szczycie umieszczone są potrzeby najwyższe - samorealizacji.
Maslow tłumaczy, że bez zaspokojenia podstawowych, najniższych potrzeb (np. potrzeby seksualne, oddychanie, jedzenie) nie jesteśmy w stanie przejść do realizacji kolejnych poziomów, jak potrzeba bezpieczeństwa czy przynależności. Maslow uważa też, że nie wszyscy ludzie dochodzą do szczytu piramidy, bo ludzie różnią się poziomem motywacji w życiu.
Jak wygląda piramida potrzeb Maslowa?
Maslow podzielił potrzeby człowieka na grupy. Co należy do poszczególnych z nich?
Piramida potrzeb wg Maslowa (fot. Adobe Stock)
Potrzeby fizjologiczne
To najniższy poziom piramidy. Bez zaspokojenia tych potrzeb, człowiek nie będzie w stanie funkcjonować. Są to nasze najważniejsze potrzeby, o których większość na co dzień nawet nie myśli. Żeby przetrwać potrzebujemy wody, jedzenia i powietrza. Niezbędny jest też sen, potrzeby seksualne, a także posiadanie odzieży i dachu nad głową.
Maslow tłumaczy, że dopóki te podstawowe potrzeby nie zostaną zaspokajane, wszystko inne się nie liczy.
Potrzeby bezpieczeństwa
To drugi poziom piramidy Maslowa. Są tu takie potrzeby, jak potrzeba:
- opieki,
- spokoju,
- wygody,
- oparcia,
- zdrowia,
- bezpieczeństwa fizycznego i psychicznego,
- bezpieczeństwa ekonomicznego (posiadania wystarczających dochodów).
Potrzeby miłości i przynależności
Jeśli są zaspokojone potrzeby fizjologiczne i bezpieczeństwa, można przejść do trzeciego poziomu, który jest szczególnie ważny dla psychologów społecznych i socjologów. Potrzeby miłości i przynależności (afiliacji) do jakiejś grupy, budują umiejętności interpersonalne i społeczne, uczą utrzymywania relacji międzyludzkich, których każdy potrzebuje.
Wśród tych potrzeb znajdują się:
- miłość,
- przyjaźń,
- rodzina,
- intymność.
Maslow w ramach tej grupy odnosi się też do potrzeby przynależności człowieka do grup, w których uzyska akceptację. Może to być grupa religijna, zawodowa albo związana z zainteresowaniami danej osoby (sportowa, szachowa itp.).
Potrzeby szacunku i uznania
Na wysokim, czwartym poziomie piramidy Maslowa, psycholog umieścił szacunek i uznanie. Spełnianie tych potrzeb może oznaczać bycie dobrym ojcem albo szefem w pracy, może też popychać do działań i zdobywania osiągnięć, które wpłyną na nasze poczucie wartości.
Maslow szacunek rozróżnił na dwie kategorie:
- niższa - to potrzeba szacunku ze strony innych,
- wyższa - to szacunek do samego siebie.
Potrzeby samorealizacji
Dochodzimy do sedna teorii, czyli do szczytu piramidy - samorealizacja człowieka. To chęć, pragnienie, aby być najlepszą wersją siebie, zdobywać cele i realizować marzenia. Ten szczyt osiągnięć dla każdego może oznaczać coś innego - jedni realizują się w rodzinie, inni zawodowo robiąc karierę, a jeszcze inni podróżując po świecie.
Maslow podkreśla, że nie da się w pełni oddać potrzebom samorealizacji, jeśli nie są zaspokojone wszystkie potrzeby znajdujące się poniżej.
Krytyka teorii potrzeb Maslowa
Wystarczy przeanalizować piramidę Maslowa, żeby samemu dojść do wniosku, że potrzeby, do których się odnosi psycholog, nie są uniwersalne dla wszystkich ludzi na świecie. Piramida powinna się różnić choćby ze względu na rozwój kraju, kulturę, nie wspominając o indywidualnych różnicach.
Nie bez znaczenia jest też wiek - dzieci mają inne potrzeby niż dorośli, co potwierdziły badania i ankiety przeprowadzone przez naukowców w 1981 roku.
Teorię Maslowa podważali liczni psychologowie, m.in. Geert Hofstede czy Wahba i Birdwell. Zarzucano Maslowowi, że badania oparł na zbyt wąskiej grupie pacjentów i jego teorii nie powinno się odnosić do całej populacji.
Z czasem zaczęły się też pojawiać rozwinięcia wersji piramidy potrzeb, dodawano do niej kolejne poziomy i modyfikowano.
Więcej zagadnień związanych z psychiką i emocjami człowieka:Ekstrawertyk – cechy charakteru, czym różni się od introwertyka? [WYWIAD]Kim jest introwertyk?Jak się leczy nerwicę natręctw [Porady]Czym jest załamanie nerwowe i jakie daje objawy?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
