Fot. Fotolia
Jak uczucia towarzyszą kobiecie, która poroniła?
Strata dziecka w wyniku poronienia jest ważnym wydarzeniem życiowym, a reakcje związane z tą stratą są zazwyczaj podobne do tych, które towarzyszą stracie dziecka w wyniku aborcji, śmierci wewnątrzmacicznej lub śmierci dziecka po urodzeniu. D. Kornas-Biela wymienia czynniki decydujące o tym, że strata dziecka w okresie okołoporodowym jest wydarzeniem tragicznym i silnie stresującym.
Po stracie dziecka pojawia się poczucie nierealności faktu śmierci, spowodowane tym, że kobieta nie widziała swojego dziecka, które nie stało się jeszcze członkiem rodziny i w przeżyciach oraz w pamięci matki nie ma swojego miejsca w domu.
W konsekwencji następuje wiele reakcji uważanych za normalne w tak trudnej sytuacji, takich jak:
- zaburzenia somatyczne, np. ściskanie w gardle, uczucie dławienia, spłycenie oddechu, potrzeba głębokiego oddychania, uczucie pustki w brzuchu, brak siły mięśniowej,
- subiektywne zaburzenia opisywane jako napięcie czy wyczerpanie psychiczne,
- poczucie winy, złość na innych oraz zaburzenia normalnego sposobu zachowania, kobieta ciągle przywołuje w pamięci dziecko i wyobrażenia o nim.
Czasami mogą powstawać również reakcje patologiczne, np. nadmierne skoncentrowanie na stracie, powrót poprzedniej choroby, zmiana w relacjach z przyjaciółmi i krewnymi, silna wrogość do konkretnej osoby, represja wrogości prowadząca do zobojętnienia, a przypominająca reakcje schizofreniczne, utrzymująca się utrata zdolności do społecznych interakcji, silna depresja.
I. Barton-Smoczyńska zwraca uwagę na medyczne skutki poronień, które można podzielić na związane z trudnościami z zajściem w ponowną ciążę oraz dotyczące problemów z donoszeniem i pozytywnym zakończeniem ciąży. Z medycznego punktu widzenia najpoważniejszą konsekwencją poronienia jest rozpoznanie właściwości organizmu kobiety, które utrudniają jej urodzenie dziecka.
Zobacz także: Poronienie, martwy poród i strata małego dziecka – co czują rodzice?
Jakie potrzeby ma kobieta, która straciła ciążę?
Kobieta po utracie dziecka może mieć jednak również psychiczne trudności z zajściem w następną ciążę. Według I. Barton-Smoczyńskiej skutki psychologiczne poronienia zależą od otrzymywanego bezpośrednio po poronieniu wsparcia emocjonalnego i informacyjnego, cech osobowościowych i historii strat danej kobiety oraz od samego sposobu informowania o śmierci dziecka.
Kobiety, które uzyskały odpowiednie wsparcie emocjonalne i roniły w warunkach pozwalających na rozstanie się z dzieckiem, łatwiej zaadaptują się do życia po poronieniu.
Autorka wymienia szereg konsekwencji psychologicznych utraty dziecka, m.in. problemy interpersonalne i intrapsychiczne. Kobieta po poronieniu odczuwa silny lęk związany z traumą śmierci dziecka, który jednak jest świadomy i może być modyfikowany dzięki badaniom medycznym i rozmowom z lekarzami.
Obawa przed dramatyczną powtórną utratą dziecka skutkuje także skłonnością do zamartwiania się o przyszłość, z jednoczesnym obniżeniem poczucia kontroli. Ponadto kobieta doświadcza procesu żegnania się ze zmarłym dzieckiem, a przeżywanie żałoby wzmacnia w jej psychice analizę relacji z otoczeniem, rodziną, partnerem. Niejednokrotnie czuje się niezrozumiana i opuszczona przez najbliższych. Czuje żal, który często staje się źródłem nieuświadamianej agresji w stosunku do otoczenia.
Podświadomie bojąc się kolejnego poronienia, kobieta może unikać kontaktów seksualnych, przestać odczuwać przyjemność podczas stosunków, wykazywać lęk przed zbliżeniami – niosą one bowiem ze sobą ryzyko ponownego zajścia w ciążę.
Jednak większość kobiet po stracie dziecka stosunkowo szybko odczuwa pragnienie zbliżenia się fizycznego do partnera, szukając w tym czasami nieseksualnych doznań – czułości, opieki czy podwyższenia własnej wartości.
Jako podstawową trudność psychiczną kobiet autorka przedstawia przeświadczenie o tym, że sytuacja, której doznały, może się powtórzyć. Wiąże się to z nabytym w rodzinie lub wśród najbliższych przekonaniem, zgodnie z którym każde negatywne doświadczenie jest ostrzeżeniem, że może powrócić. Niektóre kobiety po poronieniu ujawniają również tendencje samobójcze, zaburzenia poporodowe po urodzeniu kolejnego dziecka oraz zaburzenia depresyjne.
Syndrom stresu pourazowego PTSD po poronieniu
Według I. Barton-Smoczyńskiej kobiety po stracie dziecka poczętego można zaklasyfikować do grupy zagrożonej wystąpieniem syndromu PTSD i zauważyć u nich liczne jego objawy, takie jak:
- zmniejszenie wiary w siebie,
- osłabienie siły ego,
- bierność i pesymizm w relacjach z innymi,
- reakcje depresyjne i zaburzenia nastroju,
- nasilenie dolegliwości psychosomatycznych,
- nawracające obrazy i myśli o wyraźnie negatywnym kolorycie emocjonalnym.
Autorzy: Adam Klasik, Anna Rawska
Fragment pochodzi z książki „Prenatalny okres życia człowieka” autorstwa E. Janiuk, P. Kierpal, E. Lichtenberg-Kokoszka (Impuls 2014). Publikacja za zgodą wydawcy.
Zobacz także: Poronienie – przyczyny i objawy różnych typów poronień
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
