Spis treści:
- Załamanie nerwowe - co to jest?
- Załamanie nerwowe - objawy
- Załamanie nerwowe - ile trwa?
- Załamanie nerwowe - przyczyny
- Jak radzić sobie w kryzysie psychicznym?
- Załamanie nerwowe a depresja
Załamanie nerwowe - co to jest?
Załamanie nerwowe, zwane również kryzysem psychicznym lub emocjonalnym, to przejściowe zaburzenie równowagi psychicznej, emocjonalnej i fizjologicznej w reakcji na ważny problem życiowy. Załamanie nerwowe może dotyczyć każdego. Jest to rodzaj próby poradzenia sobie z problemem. Charakteryzuje się wycofaniem, apatią, spowolnieniem funkcjonowania organizmu. Wielu osobom przejście załamania nerwowego pozwala inaczej spojrzeć na problem, staje się motywacją do zmian i źródłem większej dojrzałości.
Załamanie nerwowe wymaga szybkiej pomocy, przede wszystkim wsparcia i zrozumienie najbliższych osób. Osobom, które nie mogą same poradzić sobie z kryzysem przez dłuższy czas, powinien pomóc psycholog lub psychiatra.
Załamanie nerwowe - objawy
W dużej mierze załamanie nerwowe jest związane z lękiem. Cechuje je pobudzenie i napięcie. Osoby załamane mogą przeżywać jednocześnie strach, gniew, niepewność i poczucie winy. W rezultacie pojawia się ból mentalny i cierpienie.
Pierwsze objawy załamania nerwowego:
- spadek motywacji i chęci do działania,
- nieodczuwanie satysfakcji,
- nieumiejętność odczuwania radości,
- mniejsza aktywność,
- ograniczenie kontaktu z przyjaciółmi i znajomymi,
- poczucie beznadziei,
- odczuwanie wewnętrznego niepokoju.
Z czasem mogą dojść kolejne dolegliwości, takie jak zaburzenia snu, brak apetytu, problemy z pamięcią i koncentracją, zaburzenia nastroju (drażliwość, wybuchy gniewu, agresywność, napady płaczu).
U osób przechodzących załamanie nerwowe mogą pojawić się też dolegliwości somatyczne:
- zaburzenia pracy serca,
- trudności z oddychaniem,
- duszności,
- potliwość,
- bóle mięśni, całego ciała,
- ból brzucha (zobacz sposoby na ból brzucha wywołany stresem),
- migreny,
- drżenie rąk,
- szumy w uszach,
- problemy z układem trawiennym,
- nudności i wymioty,
- chudnięcie.
Skrajnie załamanie nerwowe potrafi doprowadzić do wycofania społecznego, potrzeby samotności, myśli samobójczych i ryzykownych zachowań autodestrukcyjnych. Niezbędna wtedy jest pomoc specjalistyczna.
Załamanie nerwowe - ile trwa?
Załamanie nerwowe na ogół trwa do kilku tygodni. W tym czasie objawy powinny stopniowo ustępować, a człowiek powinien wracać do równowagi.
Załamanie nerwowe - przyczyny
Przyczyną załamania nerwowego jest najczęściej zetknięcie się człowieka zdrowego, na ogół dobrze funkcjonującego, z nagłą, nieprzewidywalną i niespotykaną dotychczas trudną sytuacją. Załamanie może też wywołać kumulacja problemów lub narastający stres.
Wówczas osoba staje się wyczerpana, bezradna, czuje, że nie może rozwiązać problemu lub jej działania są kompletnie nieskuteczne. W rezultacie dochodzi do znacznego obniżenia odporności psychicznej. A to staje się podłożem dla załamania nerwowego.
Problem wywołujący załamanie nerwowe może dotyczyć różnych aspektów życia: pracy, rodziny, życia seksualnego lub siebie samego.
Przyczynami załamania nerwowego mogą więc być:
- problemy finansowe,
- kryzys zawodowy,
- problemy rodzinne,
- nagła utrata bliskiej osoby,
- strata pracy,
- nagła choroba swoja lub kogoś bliskiego,
- kryzys wieku średniego.
Jak radzić sobie w kryzysie psychicznym?
Załamanie nerwowe na ogół ustępuje samoistnie. Nie zawsze wymaga leczenia - terapią czy środkami farmakologicznymi. Z czasem osoba w kryzysie znajduje siłę i sposób, by poradzić sobie z sytuacją. Nieocenione jest w tym czasie wsparcie i akceptacja ze strony bliskich.
Jeśli jednak objawy załamania nerwowego pogłębiają się i stan ten przedłuża się, uniemożliwiając codzienne funkcjonowanie, niezbędna może okazać się pomoc psychologa. Przewlekłe załamanie nerwowe potrafi bowiem przejść w depresję. Dlatego bardzo ważne jest, aby bliscy takiej osoby byli czujni i w razie potrzeby zaoferowali wsparcie lub zorganizowali je.
Jeśli przechodzisz załamanie, pamiętaj, że choć sytuacja, w której się znajdujesz, jest trudna, minie. Daj sobie czas, nie wywieraj nacisku, że już - tu i teraz, szybko - musisz sobie ze wszystkim poradzić. Spróbuj nabrać dystansu, zadbaj o siebie i nie wstydź się przyznać przed bliskimi do słabości. Proś o pomoc, jeśli tego potrzebujesz.
Można również skorzystać z infolinii dedykowanej osobom z konkretnymi problemami (np. alkoholizm, przemoc w rodzinie) lub skierowanej do dzieci i młodzieży.
Załamanie nerwowe a depresja - jak odróżnić?
Niektóre symptomy, jak niepokój, obniżony nastrój, brak motywacji do działania, lęk czy smutek mogą przypominać depresję (zobacz objawy depresji). Wspólną cechą obu zaburzeń jest odczuwane napięcie emocjonalne. W obu pojawiają się objawy somatyczne. Jednak załamanie nerwowe różni się od depresji i innych zaburzeń psychicznych nasileniem objawów oraz czasem trwania tych dolegliwości.
Osoba dotknięta załamaniem nerwowym jednak w odróżnieniu od chorego na depresję jest w stanie (sama lub z pomocą bliskich) stawić czoło sytuacji, w której się znajduje i przezwyciężyć ten stan. Po jakimś czasie zwykle udaje jej się wrócić do „normalności”. Depresja jest chorobą i wymaga leczenia.
Źródła: H. Sęk, Psychologia kliniczna, t. 2, Wydawnictwo Naukowe PWN
Czytaj także:
Czy lęk występuje w depresji? Wszystko o depresji lękowej
Jak pokonać lęk - porady psychiatry
Wpływ depresji na wygląd – co się zmienia u chorego?
Nerwica - objawy nerwicy lękowej, żołądka, serca, natręctw, wegetatywnej
Duszności przy nerwicy. Częsty objaw, który można opanować
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!