W dużej mierze to brak dokładnych informacji na temat tabletek z jodkiem potasu, ich działania i potencjalnych skutków ubocznych, spowodował u wielu opiekunów niechęć i obawy. W ramach cyklu „3 pytania do…” zapytałyśmy o więcej szczegółów ekspertkę - lek. Monikę Działowską, pediatrę, członka Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego i autorkę bloga Pediatra na zdrowie.
Jak właściwie działają tabletki z jodkiem potasu i czy tylko dzieci powinny je otrzymać w razie zagrożenia promieniowaniem radioaktywnym?
Tabletki ze stabilnym jodem działają w ten sposób, że blokują tarczycę „dobrym” jodem, aby nie przyjmowała ona jodu promieniotwórczego, mogącego powodować w przyszłości raka tarczycy. Jodek potasu jest substancją bezpieczną. Jod zresztą standardowo dodawany jest w Polsce do soli. Podaje się go również m.in. osobom z niedoborem tego pierwiastka.
Przyjęta granica wiekowa, do której warto w razie konieczności przyjąć tabletki ze stabilnym jodem, wynosi ok. 60 lat, przy czym im organizm młodszy, tym większa korzyść z przyjmowania jodku potasu w razie katastrofy z uwolnieniem promieniotwórczego jodu.
Dzieci, młodzież, kobiety w ciąży i karmiące piersią są grupami, które mogą odnieść największe korzyści z przyjmowania jodku potasu. Młodsze osoby, z racji mniejszej tarczycy i większej jej jodochwytności, są najbardziej narażone na zachorowanie na raka tarczycy z powodu promieniowania. Podanie jodku potasu kobietom ciężarnym i karmiącym ma z kolei chronić nie tylko mamę, ale i dziecko. Jeśli dostępność stabilnego jodu jest ograniczona, pierwszeństwo mają dzieci i młodsi dorośli.
Wytyczne co do dawkowania jodku potasu są nam znane. Zostały przygotowane przez Światową Organizację Zdrowia i Międzynarodową Agencję Atomistyczną. Wynika z nich, że:
- osoby dorosłe, kobiety ciężarne i karmiące piersią oraz nastolatki powyżej 12 roku życia powinny przyjąć 100 mg jodu,
- dzieci w wieku od 3 do 12 lat – 50 mg jodu,
- dzieci od 1 miesiąca życia do 3 roku życia – 25 mg jodu,
- noworodki w pierwszym miesiącu życia – 12,5 mg jodu.
Tabletki można kruszyć i mieszać z sokiem, syropem, mlekiem lub innym płynnym pokarmem. W sytuacji zagrożenia trzeba słuchać oficjalnych komunikatów i postępować według zaleceń.
Jakie mogą być negatywne skutki zażycia jodku potasu u dzieci?
Jodek potasu, jak każdy lek, może powodować działania niepożądane. Wystąpić one mogą jednak głównie przy przedawkowaniu leku lub niepotrzebnym przyjmowaniu go poza oficjalnymi wskazaniami. Mogą pojawić się katar, wysypka, obrzęk ślinianek, bóle głowy, zaburzenia żołądkowo-jelitowe.
U osób z chorobami tarczycy i przy nieprawidłowym podaniu istnieje ryzyko rozwoju zaburzeń pracy tego gruczołu. U noworodków wskazane jest skontrolowanie czynności tarczycy po podaniu tego preparatu. Trzeba pamiętać, że ryzyko związane z nieprzyjęciem leku w przypadku skażenia jodem promieniotwórczym może być znacznie wyższe niż związane z przyjęciem jodu. Wiąże się ono głównie z rozwojem raka tarczycy w przyszłości.
Czy zamiast zgadzać się na podanie dziecku w szkole jodku potasu nie możemy podać dziecku w domu płyn Lugola, jeśli go mamy?
Warto mieć świadomość kilku kwestii. Po pierwsze, większość dostępnych preparatów płynu Lugola przeznaczona jest do stosowania miejscowo (np. odkażania ran). Nie są odpowiednio oczyszczone i nie nadają się do spożycia.
Po drugie, dostępne są one w różnych stężeniach, z których czasem trudno obliczyć właściwą dawkę (1 mg jodku potasu nie jest równy 1 mg jodu). Odpowiednia dawka jest kluczem zarówno skuteczności leczenia w razie zagrożenia, jak i bezpieczeństwa stosowania leku.
Jeśli nie podpiszemy teraz zgody na podanie dziecku tabletki ze stabilnym jodem w szkole lub przedszkolu – bo część placówek przygotowała takie deklaracje – to nie oznacza, że nasze dziecko nie otrzyma pomocy w razie skażenia. Tabletkę będzie można otrzymać w odpowiednim punkcie dystrybucji. Warto jednak pamiętać, że w razie konieczności przyjęcia leku kluczowe będzie spożycie go jak najszybciej (najlepiej do 2 godzin po początku narażenia na jod promieniotwórczy). Podanie go więc w placówce wydaje się najkorzystniejszym rozwiązaniem.
Czytaj także:
Co zrobić, gdy wzrasta poziom promieniowania radioaktywnego? Kilka prostych zasad
Zmęczenie, uczucie zimna i sucha skóra to objawy niedoczynności tarczycy. Dowiedz się więcej o tej podstępnej chorobie
Objawy choroby Hashimoto rozwijają się powoli i bywają lekceważone latami. Co powinno zaniepokoić?
Nadczynność tarczycy to podstępna i groźna choroba. Oto, co trzeba o niej wiedzieć
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
