Spis treści:
- Lista bezpłatnych badań na NFZ dla pacjentów z chorobą Hashimoto
- Jaki lekarz wystawia skierowanie na darmowe badania w kierunku choroby Hashimoto?
- Choroba Hashimoto – bezpłatne badania diagnostyczne
- Choroba Hashimoto – kiedy lekarz POZ powinien skierować pacjenta do endokrynologa?
- Choroba Hashimoto – bezpłatny plan żywieniowy
Lista bezpłatnych badań na NFZ dla pacjentów z chorobą Hashimoto
Choroba Hashimoto jest najczęstszą przyczyną niedoczynności tarczycy. Wpływa niekorzystnie na wiele układów i narządów, w tym kości i serce. Aby rozpoznać chorobę Hashimoto, niezbędne jest zrobienie kilku badań. W trakcie leczenia pacjent również musi być pod kontrolą lekarza i wykonywać badania kontrolne. Oto lista.
TSH
Badanie TSH (tyreotropina) jest podstawowym badaniem oceniającym pracę tarczycy. Jest to proste badanie krwi. Wyniki otrzymujemy tego samego dnia. Tyreotropina jest wytwarzana przez przysadkę mózgową. Jej zadaniem jest pobudzanie tarczycy do produkcji hormonów: tyroksyny (T4) i trijodotyroniny (T3).
Gdy chora tarczyca nie wydziela właściwej ilości swoich hormonów, to TSH wzrasta. Ten stan określany jest jako niedoczynność tarczycy. Większość osób z chorobą Hashimoto ma podwyższony poziom TSH.
Gdy u osób leczonych poziom hormonu jest stabilny, badanie wykonuje się co 6-12 miesięcy. Po zmianie dawki lub po rozpoczęciu terapii lewotyroksyną kontrola jest zalecana po 4-8 tygodniach.
Badanie hormonów tarczycy: fT4, fT3
Najważniejszym badaniem po TSH jest oznaczenie fT4 (wolnej frakcji tyroksyny). Tyroksyna stanowi 80% produkcji hormonalnej tarczycy. Jest to bardzo ważny hormon, którego niedobór wskazuje na niedoczynność tego gruczołu. Badanie fT4 wykonuje się często wraz z oznaczeniem fT3 (wolnej frakcji trijodotyroniny). Trijodotyronina jest hormonem tarczycy, którego niski poziom również może świadczyć o niedoczynności tego narządu.
USG tarczycy
USG tarczycy jest jednym z podstawowych badań kontrolujących ten gruczoł. Pozwala ocenić strukturę i rozmiary tarczycy, wykryć wola, guzki, i kontrolować ich wzrost.
USG tarczycy profilaktycznie powinna wykonać każda osoba dorosła raz na 3 lata. Poza tym głównym wskazaniem do zrobienia badania są wszelkiego rodzaju guzki lub wole tego narządu. Badanie jest wykonywane również w przypadku nieprawidłowych wyników badania TSH (sprawdź, co oznacza: wysokie TSH lub niskie TSH), a także hormonów tarczycy (fT4 i/lub fT3).
USG tarczycy jest badaniem nieinwazyjnym, bezbolesnym, łatwo dostępnym i niedrogim. Umożliwia również wczesne wykrycie raka tarczycy.
Anty-TPO
Anty-TPO (aTPO) to przeciwciała przeciwko tyreoperoksydazie, czyli skierowane przeciwko enzymowi, który jest składnikiem komórek tarczycy i bierze udział w wytwarzaniu hormonów tego gruczołu. Oznaczenie anty-TPO to badanie stosowane głównie w ramach diagnostyki chorób tarczycy.
Znacznie podwyższony poziom anty-TPO wskazuje na choroby autoimmunologiczne tarczycy, w tym zapalenie tarczycy Hashimoto. Szacuje się, że wysokie anty-TPO występuje w ok. 90% przypadków choroby Hashimoto (często wyniki sięgają kilku tysięcy).
Lekarz może zlecić kontrolne badania anty-TPO chorym na Hashimoto. Wysoki poziom anty-TPO nie oznacza jednak, że terapia jest nieskuteczna. Należy się sugerować przede wszystkim stężeniem TSH oraz hormonów tarczycy.
Oznaczenie anty-TPO wykonane prywatnie to koszt ok. 30-50 zł.
Anty-TG
Badanie anty-TG określa liczbę przeciwciał skierowanych przeciwko tyreoglobulinie. Wykonuje się w tym celu badanie krwi. Tyreoglobulina jest białkiem produkowanym tylko przez komórki pęcherzykowe tarczycy. Odgrywa ważną rolę w tworzeniu hormonów tarczycy T3 i T4. U osób z chorobą Hashimoto anty-TG jest zazwyczaj podwyższone.
Biopsja tarczycy
Biopsja tarczycy to małoinwazyjne badanie tarczycy, które służy do oceny zmian ogniskowych i guzków tarczycy. Jej celem jest pobranie komórek z guza w obrębie gruczołu, który został wcześniej wykryty podczas badania palpacyjnego (dotykiem) lub badania USG. Próbki są później badane pod mikroskopem.
Dzięki biopsji tarczycy można wyselekcjonować zmiany, które należy usunąć operacyjnie. Biopsję tarczycy wykonuje się, gdy lekarz uważa, że zmiany są podejrzane. Dopiero na podstawie biopsji można określić, czy są złośliwe. Warto wiedzieć, że wykrycie guzów tarczycy nie zawsze wymaga przeprowadzenia tego badania.
Na wyniki biopsji tarczycy zazwyczaj trzeba poczekać ok. 2-3 tygodni. Badanie wykonane w prywatnej placówce kosztuje 200-300 zł.
Scyntygrafia tarczycy
Scyntygrafia tarczycy to specjalistyczne badanie obrazowe, które pozwala skontrolować różne parametry dotyczące tarczycy, ale przede wszystkim służy do oceny jodochwytności tarczycy. Specjalista może określić na tej podstawie, czy guzki tarczycy są łagodne, czy złośliwe. Skierowanie na badanie wystawia lekarz endokrynolog.
Jaki lekarz wystawi skierowanie na darmowe badania w kierunku choroby Hashimoto?
Skierowanie na wszystkie badania niezbędne do postawienia diagnozy oraz w ramach leczenia choroby Hashimoto wystawi lekarz endokrynolog, który ma podpisaną umowę z NFZ albo pracuje w placówce posiadającą taką umowę. Od niedawna lekarz POZ otrzymał więcej uprawnień w tym zakresie. Aktualnie lekarz pierwszego kontaktu może skierować pacjenta na badania: TSH, fT3, fT4, USG tarczycy, antyTPO, antyTG, a nawet biopsję cienkoigłową tarczycy.
Jeśli osoba z chorobą Hashimoto ma wyrównane hormony tarczycy oraz przyjmuje stałą dawkę lewotyroksyny, to lekarz POZ może przepisywać recepty na leki oraz zlecać badania kontrolne. Nie ma konieczności wizyt w poradni specjalistycznej.
Jeśli leczenie nie jest efektywne, to chory powinien być skierowany do endokrynologa. Warto sprawdzić, czy endokrynolog opisał w dokumentach wytyczne dla lekarza POZ dotyczące dalszego leczenia. Jeśli nie, to warto o to zapytać.
Bezpłatne badania diagnostyczne w kierunku choroby Hashimoto
Niektóre badania na NFZ mogą być zlecone osobom zdrowym w ramach diagnostyki choroby Hashimoto i innych chorób tarczycy. Lista obejmuje:
- TSH,
- fT3,
- fT4,
- USG tarczycy,
- anty-TPO,
- anty-TG,
- anty-TSHR.
Kiedy zrobić badania w kierunku chorób tarczycy?
Każda zdrowa osoba powinna co pewien czas skontrolować poziom hormonów tarczycy. Co 3 lata warto też zrobić USG tego gruczołu. Choroba tarczycy może rozwinąć się w każdym wieku. Badania kontrolne są szczególnie zalecane wtedy, gdy pojawiły się objawy choroby tarczycy oraz w przypadku wyczucia guzka tego narządu.
Czytaj: Objawy choroby Hashimoto
Kiedy lekarz POZ powinien skierować pacjenta do endokrynologa?
Lekarz pierwszego kontaktu po otrzymaniu wyników TSH, fT4, powinien skierować pacjenta do poradni endokrynologicznej, jeśli wyniki są nieprawidłowe i mogą wskazywać na chorobę Hashimoto. Powinien to zrobić również wtedy, kiedy osoba z chorobą Hashimoto pomimo leczenia ma nieprawidłowe wyniki badań.
Bezpłatny plan żywieniowy dla osób z chorobą Hashimoto
Warto wiedzieć, że na stronie Narodowego Funduszu Zdrowia dostępny jest bezpłatny jadłospis przeznaczony dla osób z chorobą Hashimoto. Na żadnym etapie korzystania z planu żywieniowego użytkownik nie ponosi żadnych kosztów. Szczegóły znajdziesz tutaj: Dieta DASH Hashimoto - Serwis Narodowego Funduszu Zdrowia (nfz.gov.pl).
Czytaj także:
Choroba Hashimoto – 10 ważnych pytań do endokrynologa
Obalamy mity: Czy jodowanie soli powoduje chorobę Hashimoto?
Objawy psychiczne choroby Hashimoto – jak je łagodzić?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
