Trochę anatomii
Prawidłowa tarczyca leży w przednio-dolnej części szyi, do przodu i bocznie od przełyku i tchawicy, pomiędzy tętnicami szyjnymi wspólnymi. Z przodu przykryta jest przez mięśnie podgnykowe i blaszkę przedtchawiczą powięzi szyi. Gruczoł tarczowy zbudowany jest z dwóch płatów bocznych połączonych wąską częścią środkową – tzw. cieśnią, niekiedy odchodzi od niego dodatkowy płat zwany piramidowym.
Tarczyca zmienną jest
Prawidłowa tarczyca waży 20-30g, a długość płata wynosi 6-7cm. Generalnie u kobiet jest większa niż u mężczyzn. Wielkość i masa tarczycy ulegają zmianom w ciągu życia. W okresie dojrzewania masa tarczycy jest dwukrotnie większa u dziewcząt niż u chłopców. Do 18 roku życia powinna osiągnąć rozmiary dorosłego osobnika. Po 50-tce zaś zaczyna stopniowo zanikać.
Warto przeczytać: Po czym poznać chorą tarczycę?
Pierwsze podejście
Przed przystąpieniem do badania samego gruczołu ważne jest zbadanie tętna i ciśnienia tętniczego, które bardzo często odbiegają od normy w patologiach tarczycy. Wiele na temat czynności tarczycy może powiedzieć obejrzenie skóry. W nadczynności tarczycy można również zaobserwować drżenie rąk.
Czy widać coś niepokojącego?
Oglądając okolicę szyi zwraca się uwagę na jej symetryczność, wielkość tarczycy, obecność guzków i ewentualne tętnienia. Obserwuje się ją w czasie połykania, kiedy to gruczoł tarczowy unosi się do góry.
Nie zawsze czuć, że coś jest nie tak
Obmacywaniem określa się wymiary tarczycy, jej powierzchnię, obecność guzków, czy jest twarda czy miękka oraz jej bolesność. Powinno się także ocenić regionalne węzły chłonne. W prawidłowym gruczole zwykle wyczuwalna jest tylko cieśń, płaty boczne rzadziej. Jeśli inne struktury przesłaniają tarczycę, jej niewielkie powiększenie może być niewyczuwalne. Niekiedy wole rozwija się poniżej podstawy szyi, za mostkiem. Nie można go wtedy wyczuć.
Czy można coś usłyszeć?
W nadczynności tarczycy wysłuchuje się nierzadko szmer naczyniowy, przykładając delikatnie słuchawkę stetoskopu. Gdy wole uciska na tchawicę może być słyszalny świst oddechowy.
Patrząc w oczy
Często w nadczynności tarczycy występują objawy oczne. Szpary powiekowe mogą ulec poszerzeniu, może też pojawić się wytrzeszcz. Charakterystyczne jest to, że przy ruchu gałki ocznej w dół uwidacznia się rąbek białkówki między tęczówką a powieką górną, zaś przy ruchu w górę, między powieką dolną a tęczówką. Jedna z gałek ocznych może zbaczać przy patrzeniu zbieżnym. Pacjent może też rzadziej mrugać powiekami.
Polecamy: Jak rozpoznać nadczynność tarczycy?
Co dalej?
W zależności od informacji uzyskanych w rozmowie z pacjentem i podczas badania lekarskiego, mogą być potrzebne badania diagnostyczne laboratoryjne i obrazowe. Pomogą one w ustaleniu właściwego rozpoznania i wdrożenia odpowiedniego leczenia.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
