Czym jest nadczynność przytarczyc?
Nadczynność przytarczyc to schorzenie polegające na nadmiernej aktywności gruczołów przytarczycznych skutkujące ponadnormatywną produkcją hormonu przytarczyc. Wyróżnia się dwa typy nadczynności przytarczyc: pierwotną i wtórną.
Pierwotna nadczynność przytarczyc występuje stosunkowo rzadko. Jest ona chorobą samych gruczołów przytarczycznych, zwykle niewiadomego pochodzenia, najczęściej z ciężkim przebiegiem. Wymaga leczenia chirurgicznego.
Wtórna nadczynność przytarczyc ma prawie zawsze łagodny przebieg, stąd często bywa niezdiagnozowana. Wtórna nadczynność przytarczyc nie jest chorobą (w przeciwieństwie do postaci pierwotnej), tylko reakcją obronną organizmu w celu podwyższenia niekorzystnego dla zdrowia zbyt niskiego poziomu wapnia we krwi. To efekt niezapewnienia właściwej ilości tego pierwiastka w pożywieniu.
Dlaczego nadczynność przytarczyc osłabia kości?
Mimo że hormon przytarczyc powoduje wzrost wytwarzania przez organizm najaktywniejszej postaci witaminy D (wspomagającej absorpcję większej ilości wapnia z jelit), hormon przytarczyc wpływa też na wzmożoną aktywność osteoklastów i resorpcję kości (rozpad tkanki kostnej) w celu uwolnienia wapnia z kości dla innych potrzeb całego organizmu.
Poziom wapnia powodujący wtórną nadczynność przytarczyc może być skutkiem:
- niedoboru dziennej dawki wapnia i witaminy D,
- przewlekłej niewydolności nerek,
- przewlekłej choroby wątroby,
- niskiego poziomu kwasu żołądkowego (niedokwaśności, stosunkowo częstej po 50-tym roku życia),
- zespołu złego wchłaniania wapnia (i innych minerałów, często wywołany „ukrytą” nietolerancją glutenu) lub bypassu gastrycznego.
Także otyłość ma związek ze wzrostem hormonu przytarczyc, który dodatkowo podnosi się z wiekiem, zarówno u mężczyzn jak i u kobiet.
Ostatnio wykazano związek pomiędzy zbyt wysokim poziomem hormonu przytarczyc i nie tylko osteoporozą, ale także z zaburzeniami poznawczymi i otępieniem starczym (chorobą Alzheimera). Związek ten wyjaśnia się faktem, że utrzymujący się wysoki poziom hormonu przytarczyc z mózgu zwiększa ryzyko przewapnienia organizmu, prowadzącego do upośledzonego przepływu krwi, a tym samym degeneracji mózgu.
Na szczęście najnowsze badania obejmujące 37 pacjentek w wieku od 76 do 89 lat wykazały, że spożycie wzbogaconego produktu nabiałowego zwierającego tylko około 17-25% zalecanego dziennego spożycia wapnia i witaminy D, obniżyło poziom hormonu przytarczyc i podniosło poziom witaminy D i markerów tworzenia kości w ciągu zaledwie jednego miesiąca.
Zobacz też: Nadczynność tarczycy – poradnik
Jak się chronić?
Coroczne kontrolne badania lekarskie powinny zawierać oznaczenie poziomu hormonu przytarczyc, zwłaszcza jeśli zażywasz teryparatyd (Forteo®). Norma wynosi 10-55 nanogramów na mililitr (ng/ml); jednakże najnowsze badania sugerują, że już poziom przekraczający 30 jednostek może wywołać nieoptymalny pobór wapnia i witaminy D.
Przekraczający normę poziom hormonu przytarczyc wskazuje, że nie zapewniasz organizmowi wystarczającej ilości wapnia i witaminy D oraz że jesteś z grupie podwyższonego ryzyka nie tylko zachorowania na osteoporozę, lecz także wystąpienia zaburzeń funkcji poznawczych i choroby Alzheimera. Przy wsparciu lekarza staraj się zwiększyć spożycie wapnia i witaminy D, następnie po miesiącu lub dwóch zbadaj ponownie poziom hormonu przytarczyc.
Czy masz nadczynność tarczycy?
Nadczynność tarczycy to dobrze znany czynnik sprzyjający osteoporozie, niezależnie od wieku i płci.
Hormony wytwarzane i wydzielane przez gruczoł tarczycy regulują procesy metaboliczne w organizmie. Jeśli ich poziom jest zbyt wysoki, niezależnie od tego, czy jest się w wieku przed- czy pomenopauzalnym, kobietą czy mężczyzną, przyspiesza to wszystkie procesy metaboliczne, w tym tempo procesu odbudowy kości.
Jeden epizod przebudowy kości zawiera w sobie okres 3-5 tygodni, będący etapem resorpcji dokonywanym przez osteoklasty, drugim zaś kościotworzenie dokonywane przez osteoblasty na przestrzeni około 3 miesięcy; stara tkanka zastępowana jest nową. W wyniku przyspieszonego metabolizmu kości zaobserwowanego przy nadczynności tarczycy, resorpcja kości zachodzi prędzej, co powoduje utratę około 10% masy kostnej na każdy cykl metaboliczny. Nic więc dziwnego, że szybko skutkuje to obniżoną mineralną gęstością kości oraz podwyższonym ryzykiem złamań. Na szczęście nadczynność tarczycy to stosunkowo rzadka choroba.
Zobacz też: Jak objawia się nadczynność tarczycy?
Fragment pochodzi z książki "Zdrowe kości" L. Pizzorno (Studio Astropsychologii, 2013). Publikacja za zgodą wydawcy.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
