Spis treści:
- Co to jest TSH? Kiedy zbadać poziom TSH?
- Co oznacza niskie stężenie TSH?
- Niskie TSH – objawy
- Czym grozi niski poziom TSH?
- Niskie stężenie TSH w ciąży
Co to jest TSH? Kiedy zbadać poziom TSH?
TSH, czyli tyreotropina, jest hormonem wytwarzanym przez przysadkę mózgową, którego celem jest stymulowanie tarczycy do produkcji hormonów. To ważne zadanie, ponieważ hormony tarczycy odpowiadają m.in. za prawidłową przemianę materii, pracę układu nerwowego, oddychanie, pracę serca, stan skóry, włosów i paznokci oraz regulowanie poziomu cholesterolu.
Niskie stężenie TSH w badaniach pojawia się na ogół wtedy, gdy tarczyca produkuje za dużo hormonów: tyroksyny (T4) i trijodotyroniny (T3). Ten stan określany jest jako nadczynność tarczycy. Powoduje on przyspieszenie wielu procesów organizmu.
Prawidłowe stężenie TSH u osób dorosłych wynosi 0,4–4,0 mIU/l (według niektórych źródeł: 2,0–5,0 mIU/l). Z wiekiem zakres normy TSH nieco się poszerza, ponieważ u osób starszych wysokie stężenie TSH (powyżej 5,0 mIU/l) może być naturalne. Inne normy TSH są ustalone dla noworodków, dzieci i kobiet ciężarnych (przeczytaj więcej: Jaka jest norma TSH)
Wskazaniem do badania poziomu TSH jest występowanie objawów choroby tarczycy. Rutynowo TSH jest mierzone u kobiet ciężarnych oraz noworodków.
Poziom TSH ocenia się na podstawie typowego badania krwi. Do badania poziomu TSH nie trzeba się specjalnie przygotowywać. Osoby, które przyjmują lewotyroksynę, czyli mają już zdiagnozowaną chorobę tarczycy, nie powinny tego dnia zażywać hormonu przed badaniem TSH.
Ograniczeniem badania TSH jest to, że nie wyjaśnia ono przyczyny nieprawidłowej pracy tarczycy. Dlatego jeżeli masz niskie stężenie TSH, lekarz najprawdopodobniej zleci dalsze badania w celu ustalenia źródła problemu.
Co oznacza niskie stężenie TSH?
Istnieje wiele możliwych przyczyn niskiego stężenia TSH w badaniach krwi. Obniżenie poziomu tego hormonu może wynikać z:
- pierwotnej nadczynności tarczycy (w 70% spowodowana autoimmunoloiczną chorobą Gravesa-Basedowa),
- uszkodzenia przysadki mózgowej, np. w wyniku urazu, guza, stanu zapalnego, zmian zwyrodnieniowych albo martwicy poporodowej,
- uszkodzenia podwzgórza, w wyniku czego dochodzi do zaburzenia wydzielania TRH stymulującego przysadkę do produkcji TSH,
- przyjmowania hormonów tarczycy (zbyt duża dawka prowadzi do nadmiernego zahamowania produkcji TSH),
- przedawkowanie jodu,
- początkowej fazy choroby Hashimoto (później choroba przebiega pod postacią niedoczynności tarczycy).
Zazwyczaj jednak obniżony poziom TSH ma związek z nadczynnością tarczycy i współistnieje z podwyższonymi FT4 i FT3.
Jeśli konieczne jest rozróżnienie pochodzenia obniżonego stężenia TSH pomiędzy przysadkowym a podwzgórzowym, wówczas przeprowadza się test polegający na podaniu hormonu TRH w dawce 200 µg. Jeśli niedobór TSH wynika z choroby podwzgórza, to dochodzi do 4-5-krotnego wzrostu jego stężenia. Jeśli wzrost nie występuje, świadczy to o tym, że przyczyna jest po stronie przysadki.
Niskie TSH – objawy
Objawy zbyt niskiego stężenia TSH wynikają najczęściej z nadczynności tarczycy. Niski poziom TSH nie musi wiązać się z dolegliwościami.
Możesz mieć za niskie stężenie TSH, jeśli masz objawy takie jak:
- drażliwość, zdenerwowanie,
- zaburzenia lękowe,
- trudności ze snem,
- przyspieszona praca serca, kołatanie serca,
- drżenie rąk,
- biegunki,
- ciepła, wilgotna skóra,
- uczucie gorąca,
- nieplanowane chudnięcie,
- obniżenie libido,
- zaburzenia cyklu miesiączkowego,
- u mężczyzn - problemy z erekcją.
Wraz z niskim TSH mogą również wystąpić wole, czyli powiększenie tarczycy, widoczne jako obrzęk szyi.
Czym grozi niski poziom TSH?
Nieleczony lub nierozpoznany obniżony poziom TSH może skutkować wystąpieniem groźnych stanów. Większość z nich ma związek z nadczynnością tarczycy. W wyniku zaniedbanej choroby może dojść do powikłań, takich jak:
- przełom tarczycowy - jest to stan zagrażający życiu, który wynika z nagłego nasilenia objawów nadczynności tarczycy, wymaga pilnej hospitalizacji,
- choroby układu krążenia,
- utarta tkanki kostnej,
- osteoporoza,
- problemy ze wzrokiem - może wystąpić wytrzeszcz oczu, obrzęk i zaczerwienienie oczu, a także niewyraźne i podwójne widzenie; brak leczenia niekiedy prowadzi do utraty wzroku.
Niskie stężenie TSH w ciąży
Niskie stężenie TSH generalnie wskazuje na nadczynność tarczycy, jednak w czasie ciąży może być stanem normalnym. Do obniżenia TSH dochodzi zwłaszcza w I trymestrze ciąży, co jest wynikiem zwiększenia produkcji hormonów tarczycy pod wpływem hormonu hCG, wytwarzanego przez łożysko, oraz estrogenów.
Normy TSH w czasie ciąży są różne w zależności od trymestru i wynoszą:
- I trymestr ciąży: 0,009–3,18 mIU/l,
- II trymestr ciąży: 0,05–3,44 mIU/l,
- III trymestr ciąży: 0,11–3,53 mIU/l.
Aby wykluczyć nieprawidłowości, należy przeprowadzić badanie T3 i T4. Jeśli TSH w ciąży jest niskie, ale T4 jest w normie, leczenie nie jest konieczne.
Jeśli badania potwierdzą nadczynność tarczycy w ciąży, wówczas kobieta powinna być pod stałą opieką endokrynologa. Przyczyną na ogół jest choroba Gravesa-Basedowa (1 na 500 ciąż). Terapia polega na przyjmowaniu leków przeciwtarczycowych.
Nieleczona nadczynność tarczycy w ciąży jest groźna dla mamy i dziecka. Zwiększa ryzyko poronienia, przedwczesnego porodu, stanu przedrzucawkowego, niskiej wagi urodzeniowej oraz zastoinowej niewydolności serca.
Czytaj także:
Brzuch tarczycowy – jak wygląda (zdjęcia) i jak go zlikwidować?
Objawy Hashimoto - jak rozpoznać przewlekłe zapalenie tarczycy?
Biopsja tarczycy – jak przebiega badanie i kto powinien je zrobić
Hashimoto a ciąża – jak planować i donosić ciążę z chorobą Hashimoto
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
