Grzybica układowa - objawy, przyczyny i profilaktyka

Fot. Fotolia

Przyczyny grzybicy układowej

Grzyby występują powszechnie w naszym środowisku, a do najczęściej potwierdzanych u ludzi patogenów należą te z rodzaju Candida (zdecydowana większość) i Aspergillus. Grzyby z rodzaju Candida występują powszechnie na skórze i w przewodzie pokarmowym człowieka. W związku z tym, źródłem zakażenia drożdżakowego jest najczęściej sam chory lub ewentualnie osoby z jego otoczenia – personel medyczny czy inni pacjenci.
Najczęstszą drogą inwazji grzybów z rodzaju Candida jest uszkodzona błona śluzowa przewodu pokarmowego i dróg oddechowych lub kolonizacja centralnego cewnika żylnego.
Zobacz także: Czy grozi ci grzybica?
Zakażenia grzybami pleśniowymi u przeważającej liczby pacjentów są egzogenne (źródłem kropidlaka jest szeroko pojęte środowisko, występuje on w glebie, murach itp., a do wegetacji nie wymaga człowieka). Do zakażenia grzybami pleśniowymi (w tym m.in. z rodzaju Aspergillus, Mucor, Rhizopus czy Absidia) dochodzi zwykle drogą wziewną wskutek wdychania zarodników z powietrza. Po inwazji dochodzi do rozsiewu i tworzenia przerzutowych ognisk zakażenia poprzez naczynia krwionośne w różnych narządach: wątrobie, śledzionie, płucach, ośrodkowym układzie nerwowym, zatokach obocznych nosa i innych.
Zakażenie narządów objawia się chorobami, takimi jak fungemia (zakażenie krwi obwodowej), zapalenie płuc, opon mózgowo-rdzeniowych, gałki ocznej, wsierdzia, wątroby, nerek itp.

Inwazyjne zakażenie grzybicze - objawy

Grzybice często atakują skrycie, a pierwsze objawy są niespecyficzne i łatwo można je pomylić z infekcjami bakteryjnymi lub wirusowymi. W początkowej fazie choroby jedynym objawem może być gorączka, lecz w około 10% przypadków zakażenia grzybicze przebiegają bez niej. Nierzadko pierwszą manifestacją kliniczną u pacjentów z głęboką neutropenią jest pełnoobjawowa fungemia z niewydolnością wielonarządową.
W przypadkach aspergilozy płucnej częstym wczesnym objawem oprócz gorączki jest suchy kaszel, bóle opłucnowe, krwioplucie. Dlatego u każdego pacjenta w neutropenii przedłużająca się gorączka, niepoddająca się leczeniu antybiotykami, powinna nasuwać podejrzenie grzybicy oraz konieczność przeprowadzenia dodatkowych badań.

Najbardziej narażeni na wystąpienie grzybicy układowej są:

• Pacjenci z głęboką i przedłużającą się neutropenią (niski poziom białych krwinek)
• Pacjenci z ostrą białaczką szpikową lub zespołem mielodysplastycznym
• Pacjenci po allogenicznym przeszczepieniu macierzystych komórek krwiotwórczych
  od dawcy niespokrewnionego lub nie w pełni zgodnego
• Pacjenci u których ujawniła się choroba przeszczep przeciwko gospodarzowi
• Pacjenci z mukowiscydozą, chorobami tkanki łącznej oraz inni bez immunosupresji

Dodatkowo grzyby (podobnie jak w przypadku bakterii) stają się oporne na niektóre z dostępnych terapii. Historycznie śmiertelność wśród pacjentów po przeszczepie sięga od 50 do nawet 90% i grzybice układowe są obecnie główną przyczyną umieralności pacjentów po allogenicznym przeszczepieniu macierzystych komórek krwiotwórczych.
Zobacz także: Czym grozi infekcja grzybicza lub bakteryjna u dziecka?

Jak zapobiegać inwazyjnym zakażeniom grzybiczym?

Ogólnie postępowanie przeciwgrzybicze można podzielić na:

• profilaktykę (pierwotną i wtórną),
• leczenie empiryczne,
• leczenie wyprzedzające,
• leczenie celowane.

Profilaktyka pierwotna dotyczy pacjentów, u których wcześniej nie stwierdzano objawów zakażenia grzybiczego – na ogół jest stosowana w momencie włączenia leczenia immunosupresyjnego. Profilaktyka wtórna obejmuje chorych, u których wcześniej rozpoznawano zakażenie grzybicze i powinno się rozważyć jej zastosowanie przed włączeniem leczenia immunosupresyjnego.

Ile kosztuje leczenie grzybic układowych?

Dostępne dane amerykańskie pokazują wysokie koszty dla płatnika. W przypadku inwazyjnej aspergilozy średni czas hospitalizacji to 17,5 dnia, a koszt to blisko 82,5 tysiąca dolarów. W przypadku inwazyjnej kandydozy ten koszt waha się od 34 do 44,5 tysiąca dolarów.
W Polsce szacunkowy koszt profilaktyki i leczenia inwazyjnych zakażeń grzybiczych przypadający na 1 pacjenta (w zależności od przyjmowanych leków) wynosi od 3 468 zł do 12 484 zł w przypadku pacjentów z ostrą białaczką szpikową lub zespołem mielodysplastycznym do nawet 32 618 zł w przypadku pacjentów po po allogenicznym przeszczepieniu macierzystych komórek krwiotwórczych.
Źródło: Materiały prasowe Expert PR
Zobacz także: Grzybica - obniżenie odporności za sprawą grzybów