Katar sienny to inaczej alergiczny nieżyt nosa, będący zespołem objawów wywołanych przez IgE-zależną reakcją zapalną błony śluzowej nosa na obecne w powietrzu alergeny. Wiosną są to zwykle pyłki roślin (taki katar sienny nazywa się pyłkowicą). A przez cały rok uczulać mogą roztocza kurzu domowego czy sierść zwierząt. Alergiczny nieżyt nosa jest problemem zdrowotnym dotyczącym 10-20% społeczeństwa.
Spis treści:
- Katar sienny - objawy
- Katar sienny - diagnoza
- Katar sienny - leki na receptę i nie tylko
- Sposoby na katar sienny
- Katar sienny a odczulanie
Katar sienny - objawy
Objawy kataru siennego mogą występować okresowo (mniej niż 4 dni w tygodniu lub krócej niż 4 tygodnie) lub przewlekle (przez więcej niż 4 dni w tygodniu lub ponad 4 tygodnie).
Objawy okresowego kataru siennego to:
- wodnisty katar,
- swędzenie nosa,
- swędzenie w gardle,
- kichanie,
- spływanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła,
- uczucie ucisku w okolicy policzka i czoła,
- objawy spojówkowe: łzawienie, zaczerwienienie i obrzęk oczu,
- objawy uszne: pełność, uczucie zatkania uszu,
- drażliwość, senność, bóle głowy i zaburzenia snu,
- biała pozioma linia na nosie u dziecka, od częstego pocierania nosa ku górze ręką (tzw. salut alergiczny),
- cienie alergiczne (ciemne przebarwienia pod oczami).
Objawy przewlekłego kataru siennego, który wynika z długotrwałej ekspozycji na alergen (najczęściej przy alergiach całorocznych), są bardziej uciążliwe niż okresowy nieżyt nosa. Do symptomów należą:
- zatkanie nosa (główny objaw),
- zaburzenia węchu i smaku,
- nadmierna reakcja błony śluzowej nosa na czynniki takie jak zmiana temperatury, drażniące zapachy, dym,
- chrapanie w nocy,
- u dzieci pochrząkiwanie, pociąganie nosem.
Zdarza się, że z wiekiem objawy kataru siennego samoistnie ustępują i człowiek z nich wyrasta. Czasami jednak są zapowiedzią poważniejszych problemów w przyszłości, a nieleczone mogą prowadzić do astmy. Dlatego należy być w kontakcie z alergologiem i co pewien czas wykonywać badania kontrolne.
Sprawdź: kalendarz pylenia
Katar sienny a przeziębienie - jak odróżnić?
Katar związany z przeziębieniem nie tylko trwa ok. tygodnia, ale często towarzyszą mu charakterystyczne objawy: nos zatyka dość gęsty katar, podbarwiona na żółto czy zielono wydzielina. Występują też inne objawy infekcji, np. podwyższona temperatura.
Dolegliwości szybko ustępują po zastosowaniu dostępnych bez recepty środków, np. tabletek z pseudoefedryną czy kropli do nosa z ksylometazoliną. W przypadku alergicznego nieżytu nosa takie leki nie dają większych rezultatów. Ale to niejedyna różnica.
Katar sienny - cechy charakterystyczne różniące od przeziębienia:
- powraca co roku o podobnej porze,
- przebiega bez gorączki,
- zaczyna się od drapania w gardle, swędzenia w nosie, czasem też pieczenia w wewnętrznych kącikach oczu,
- kilka do kilkunastu razy dziennie występują ataki mocnego kichania (często w seriach),
- łzawią oczy (są też zaczerwienione jak przy zapaleniu spojówek) i pojawia się wodnisty, przezroczysty katar,
- najmniej dokucza wieczorem i w nocy, a także w dni deszczowe, a najbardziej rano i w trakcie upałów – wtedy wzrasta w powietrzu stężenie pyłków.
Katar sienny - diagnoza
W razie wystąpienia objawów alergicznego nieżytu nosa należy udać się do lekarza rodzinnego lub alergologa. Gdy lekarz rodzinny wykluczy infekcję, wypisze skierowanie do alergologa.
Podstawą diagnostyki kataru siennego są prowadzone pod okiem alergologa testy:
- testy skórne – polegają na wstrzyknięciu w skórę próbek uczulających substancji albo umieszczeniu ich na skórze i ukłuciu skóry w okolicy. Jeśli występuje alergia na dany związek, w miejscu tym powstanie odczyn: bąbel, obrzęk lub zaczerwienienie;
- badanie krwi, które określa poziom tzw. przeciwciał IgE w odpowiedzi na określone alergeny (przy alergii wynik przekracza normę).
Badania pozwolą stwierdzić, czy i na co występuje uczulenie. Przed wykonaniem testów, należy zapytać lekarza, czy (a jeśli tak, to na ile wcześniej) trzeba odstawić leki przeciwalergiczne. Zażywanie ich może osłabić reakcję na alergeny i zafałszować wyniki testów.
Lekarz może też przed wynikami badań zalecić stosowanie kropli do nosa lub tabletek o działaniu przeciwhistaminowym. Takie preparaty hamują stan zapalny i towarzyszący mu świąd i pieczenie błon śluzowych.
Katar sienny - leki na receptę i nie tylko
Jeśli badania potwierdzą katar sienny, alergolog zaleci dalsze stosowanie leków przeciwhistaminowych (sprawdź: leki na alergię bez recepty). W razie potrzeby przepisze silniejsze farmaceutyki, dostępne na receptę. Może też zalecić stosowanie sterydów do nosa (w aerozolu) czy łagodzące kichanie i łzawienie oczu leki z kromoglikanem dwusodowym (krople lub aerozol).
Najlepszym sposobem na stłumienie dolegliwości związanych z alergicznym nieżytem nosa jest unikanie uczulających substancji. W okresie pylenia nie zawsze to się udaje. Warto też wypróbować domowe sposoby na katar sienny - inhalacje, płukanie solą fizjologiczną, nawilżanie powietrza.
Sposoby na katar sienny
Aby zapobiegać katarowi siennemu, warto śledzić w internecie (np. na stronie www.alergen.info) komunikaty dla alergików. Istnieją też inne nawyki, które pozwolą zmniejszyć objawy alergicznego nieżytu nosa.
Ochrona na zewnątrz
Gdy pyli to, co nas uczula, lepiej zrezygnować ze spacerów po lesie i parku, lub ewentualnie wybierać się na przechadzkę niedługo po opadach deszczu. Jeśli konieczna jest praca w ogrodzie, to można zastosować maseczkę na twarz, a na dłonie założyć gumowe rękawiczki. Oczy należy chronić okularami.
Po powrocie do domu
Po powrocie do domu należy zmienić ubranie, umyć odkryte części ciała (twarz, ręce), wyszczotkować włosy. A także jak najczęściej wpuszczać do nosa sól morską w sprayu - to pomoże wypłukać alergeny ze śluzówki.
Ochrona w domu
Mieszkanie należy wietrzyć wieczorem, najlepiej po deszczu między 22.00 a 6.00 rano. Otwarte okno można osłonić firanką, aby mniej pyłków wpadało do środka. Codziennie rano można zawiesić w oknach wilgotne firanki (pyłki się do nich przylepią), a wieczorem poprosić któregoś ze zdrowych domowników, by je starannie wypłukał, a potem podłogi przetarł mokrym mopem. Takie czynności ograniczą ilość pyłków w pomieszczeniach.
Bez dodatkowych zagrożeń
W walce z katarem siennym, pomocne będą unikanie przebywania w towarzystwie osób palących i w zanieczyszczonym powietrzu (np. spalinami). Podrażnione i wysuszone błony śluzowe tylko nasilą objawy alergicznego nieżytu nosa.
Podczas najwyższego stężenia pyłków warto przepłukiwać co najmniej kilka razy dziennie nos i oczy. Można to robić zwykłą wodą, ale lepiej roztworem wody morskiej lub solą fizjologiczną.
Katar sienny a odczulanie
By wyleczyć katar sienny i móc zrezygnować z przyjmowania leków, należy zapytać lekarza o odczulanie (inaczej: immunoterapię alergenową). Polega ono na podawaniu coraz większych dawek alergenów, dzięki czemu organizm stopniowo zyskuje tolerancję na nie, a objawy uczulenia ustępują. Odczulanie przeprowadza się przed sezonem pylenia lub całorocznie. Jest to jedyna istniejąca metoda, która leczy uczulenie, a nie tylko zmniejsza jego objawy.
Treść artykułu została pierwotnie opublikowana 02.04.2012.
Więcej o katarze siennym:
Przegląd 5 preparatów na katar sienny
Jak leczyć katar sienny u dziecka?Czy katar alergiczny trzeba leczyć? [POWIKŁANIA]
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
