Jako dziecko jadłaś wszystko bez problemu. Bezkarnie piłaś krowie mleko, chrupałaś owoce i warzywa, na raz wcinałaś garść orzechów. Ale od pewnego czasu po zjedzeniu jabłka nie możesz opanować kataru? Maleńka krewetka przyprawia cię o ból brzucha? A po zaledwie jednym orzeszku laskowym puchnie ci w gardle i musisz gnać do szpitala po adrenalinę?
To znak, że dopadła cię alergia pokarmowa.
Skąd bierze się alergia pokarmowa w dorosłym życiu?
Ten rodzaj uczulenia może pojawić się w dowolnym momencie życia na bazie alergii wziewnej lub kontaktowej.
Mechanizm jest prosty. Jeśli dotąd byłaś uczulona na przykład na pyłki traw, twój organizm traktował zawarte w nich białka, zwane alergenami, jak wroga. Po kontakcie z nimi zaczynał bronić się i produkować przeciwciała, tzw. IgE.
Jednak te same uczulające białka, które występują np. w pyłkach traw czy drzew, są także obecne w niektórych pokarmach. Takie białka zwie się panalergenami. Przykładem jest profilina, która występuje zarówno w pyłku brzozy, jak i w jabłku. Jeśli więc jesteś uczulona na profilinę w brzozie, możesz też zareagować alergicznie na profilinę w jabłku.
Kiedy do niej dochodzi?
Alergia pokarmowa na bazie wziewnej lub kontaktowej powstaje jednak tylko wtedy, gdy:
- Alergeny w dwóch produktach, czyli ten, na który już jesteś uczulona, i ten, na który mogłabyś się uczulić, są podobne do siebie w co najmniej 70 % (jeśli podobieństwo wynosi mniej niż 50 % nie dojdzie do uczulenia).
- Twój organizm jest bardzo osłabiony. Alergia to choroba układu immunologicznego, który został wystawiony na ciężką próbę pod wpływem dużego wysiłku i zmęczenia lub silnego stresu. Nic więc dziwnego, że z dwóch osób uczulonych na pyłki traw, jedna będzie mogła jeść jabłka bezkarnie, u drugiej zaś może to grozić przykrymi konsekwencjami.
Jak rozpoznać alergię pokarmową?
Lista objawów alergii jest długa:
- Najczęściej po kontakcie z alergenem następuje tzw. zespół anafilaksacji ustnej, na: wargach, dziąsłach, języku, podniebieniu oraz w gardle. Czasami sięgają także oczu, uszu i nosa, a także tchawicy. Pojawia się swędzenie, drętwienie i puchnięcie, katar i kaszel.
- Do tego dojść mogą objawy ze strony przewodu pokarmowego: bóle brzucha, wzdęcia, biegunki, ale też pieczenie w trakcie oddawania moczu i kału.
- Alergie krzyżowe dają objawy skórne, czyli świąd, pokrzywkę czy wysypka na części lub całym ciele. Dotykają części lub całej powierzchni ciała, w tym także narządów płciowych i odbytu. Ktoś, kto nie wie, że to uczulenie, może brać je za infekcję. Warto wtedy pójść do ginekologa, który szybko rozpozna, czy jest to zapalenie, czy właśnie alergia.
Warto jednak wiedzieć, że objawy alergii krzyżowej w obrębie jamy ustnej zazwyczaj pojawiają się dość szybko po kontakcie z alergenem.
Układ pokarmowy czy moczowo-płciowy reaguje później i wtedy trudniej powiązać przyczynę ze skutkiem. Skojarzyć, że pieczenie i zaczerwienienie sromu mogło zostać wywołane zjedzeniem ciasta ze śladową ilością orzechów czy banana.
Czym grozi alergia pokarmowa?
Nawet jeśli objawy alergii krzyżowej nie są zbyt dokuczliwe, lepiej ich nie lekceważ. Niespodziewanie może bowiem dojść np. do wstrząsu anafilaktycznego.
Następuje wtedy:
- duszność,
- spada ciśnienie krwi,
- pojawiają się problemy w pracy serca,
- trudności z oddychaniem,
- a nawet utrata przytomności
Kiedy więc poczujesz, że puchnie ci gardło, masz trudności z oddychaniem – nie ryzykuj i wezwij pogotowie.
Czego unikać?
Na ogół alergia krzyżowa między roślinami, a pokarmami daje się najmocniej we znaki w okresie pylenia i kwitnienia roślin. Najłatwiej byłoby więc powstrzymać się od jedzenia niektórych produktów w tym czasie.
Tyle że to czasami niemożliwe. Np. leszczyna zaczyna pylić już pod koniec stycznia, gdy tymczasem bylica pyli nawet pod koniec września. Jeśli więc masz pecha i jesteś uczulona na pyłki obu tych drzew, możesz być pozbawiona możliwości jedzenia owoców i warzyw przez większą część roku.
Jak skutecznie walczyć z alergią pokarmową?
Najlepiej zacząć od walki z alergią wziewną. Odczulanie za pomocą szczepionek trwa kilka lat, ale trud się opłaca, bo za jednym zamachem pozbywasz się dwóch problemów naraz. Wiele panalergenów można eliminować przez podgrzewanie produktów. Wystarczy je ugotować, upiec, ugrillować czy zapasteryzować, by zmienić uczulające białka i zneutralizować ich działanie. Dobrym sposobem jest też gotowanie na parze, dzięki czemu warzywa zachowują wiele witamin.
Poza tym, nie wszystkie gatunki danego owocu czy warzywa uczulają równie mocno. Warto więc poszukać tego, który nie będzie powodował silnych objawów. Najlepiej po prostu ugryź, na przykład, kawałek jabłka i poczekaj, co będzie się działo. Jeśli po pięciu minutach nie ma objawów uczulenia, możesz zaryzykować zjedzenie całego owocu. Surowe owoce i warzywa trzeba też grubo obierać, ponieważ najwięcej alergenów znajduje się pod skórką.
Przykładowe reakcje krzyżowe między alergenami wziewnymi lub kontaktowymi a alergenami pokarmowymi
Gdy jesteś uczulona na pyłki traw i ziół uważaj na:
Warzywa: seler, marchew, pomidory, buraki, soja, groch.
Owoce: pomarańcze, melon, arbuz, kiwi, wiśnie, jabłka, brzoskwinie
Kiełki i mąki: pszenicy, żyta, jęczmienia, owsa, ryżu, kukurydzy. Orzechy: laskowe, pistacjowe.
Gdy jesteś uczulona na pyłki chwastów uważaj na:
Warzywa: marchew, seler, ogórki, dynia, sałata
Owoce: banany, melony.
Zioła: rumianek, koperek
Orzechy: laskowe, pistacjowe
Inne: nasiona słonecznika, olej słonecznikowy, miód, piwo
Gdy jesteś uczulona na pyłki bylicy uważaj na:
Warzywa: seler, papryka, marchew
Przyprawy: czosnek, pieprz, curry, cynamon, kminek, kolendra, koper włoski, koperek, muszkat, rumianek
Inne: nasiona słonecznika
Gdy jesteś uczulona na pyłki brzozy uważaj na:
Pyłki: leszczyny, olszy, dębu, grabu, buku
Warzywa: seler, marchew, ziemniaki, pietruszka, warzywa strączkowe.
Owoce: pestkowe, jabłka, gruszki, morele, wiśnie, śliwki, czereśnie, kiwi, brzoskwinie, mango, melon
Przyprawy: pieprz
Inne: mak, nasiona słonecznika, nasiona sezamu
Gdy jesteś uczulona na pyłek leszczyny uważaj na:
Pyłki: brzozy, olszy, dębu, grabu, buku
Orzechy: laskowe
Gdy jesteś uczulona na roztocze kurzu domowego uważaj na:
Skorupiaki: krewetki, kraby, ostrygi, homary, ślimaki
Polecamy! Jak odróżnić katar z przeziębienia od kataru alergicznego? Poznaj sposoby na odczulanie Lista owoców i warzyw z największą ilością pestycydów
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
