Ciężki przewlekły wyprysk rąk to dolegliwość skórna, która dotyka przede wszystkim kobiety: sprzątaczki, kucharki, fryzjerki, pracownice ochrony zdrowia. Jak go rozpoznać i leczyć? Zapytałyśmy o to prof. dr hab. n med. Beatę Kręcisz, kierownik Kliniki Dermatologii Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Kielcach.
Choroby skóry to dolegliwość, która stanowi obecnie bardzo poważny problem. Czym jest ciężki przewlekły wyprysk rąk i w jaki sposób może objawiać się u pacjentów?
Prof. dr hab. n med. Beata Kręcisz: Jak sama nazwa wskazuje, ciężki przewlekły wyprysk rąk jest przewlekłą dermatozą, czyli przewlekłą zapalną chorobą skóry rąk o nieinfekcyjny podłożu. Typowymi objawami tego schorzenia są m.in.: rumień, naciek zapalny, złuszczanie, obrzęk, pęcherzyki, nadmierne rogowacenie naskórka czy jego pęknięcia.
Należy pamiętać o tym, że przewlekłym wypryskiem rąk nie można się zarazić, np. przez podanie dłoni osobie chorej.
W takim razie co może powodować przewlekły wyprysk rąk?
Wyprysk rąk uwarunkowany jest głównie czynnikami genetycznymi, w tym atopią oraz środowiskowymi (alergizującymi i drażniącymi). Przyczyny te mogą współistnieć lub też zmieniać się wraz z przebiegiem choroby. Wśród najczęstszych czynników egzogennych wywołujących wyprysk rąk wymienia się związki o charakterze drażniącym skórę, m.in. detergenty, jak woda, mydła i inne środki czystości, a także różnego rodzaju chemikalia, kleje i farby.
Popularnym czynnikiem drażniącym są także gumowe rękawiczki, których częste i długie stosowanie może niekorzystnie wpływać na skórę.
Należy również podkreślić, że w związku ze specyficznymi czynnikami chemicznymi wywołującymi chorobę, które wykorzystywane są także w codziennych pracach domowych, częściej na przewlekły wyprysk rąk chorują kobiety.
Czy istnieją grupy zawodowe bardziej narażone na tę chorobę?
Tak, ponieważ choroba ta w dużej mierze wiąże się ze specyfiką zawodu. Dlatego też wyróżniamy grupy zawodowe, które są szczególnie narażone na wystąpienie problemów skórnych. Najwyższą zachorowalność roczną obserwuje się wśród fryzjerów, pracowników ochrony zdrowia (u których stwierdza się np. alergię na nikiel czy składnik gumy) oraz osób zajmujących się zawodowo sprzątaniem, gdzie decydująca jest tu długość ekspozycji na wodę, detergenty, środki chemiczne i dezynfekcyjne.
Do grupy wysokiego ryzyka należą również, m.in. kucharze, pracownicy budowlani, mechanicy, osoby zatrudnione w przemyśle chemicznym czy rolnicy. W tym przypadku należy wziąć pod uwagę, iż niejednokrotnie choroba ta może prowadzić do utraty, rezygnacji z pracy lub jej zmiany czy zakresu obowiązków w niej wykonywanych.
Czyli problemy ze skórą dłoni mogą dotknąć prawie każdego. W jaki sposób możemy zapobiegać ciężkiemu wypryskowi rąk?
Przede wszystkim każdy z nas powinien mieć świadomość, które z czynników mogą wpływać drażniąco na skórę i powodować ciężki wyprysk rąk. Podstawą działania jest zmiana stylu życia, polegająca na unikaniu zidentyfikowanych czynników alergizujących lub drażniących, ochronie rąk, ograniczeniu kontaktu z wodą i unikaniu czynników mechanicznych.
Kluczem do wyleczenia pacjenta jest zazwyczaj postawienie właściwego rozpoznania. Jak wygląda diagnoza i leczenie ciężkiego przewlekłego wyprysku rąk?
Proces diagnostyczny wymaga nie tylko zebrania dokładnego wywiadu, ale także wnikliwej obserwacji zmian i objawów oraz określenia możliwych przyczyn ich wystąpienia. Przewlekły wyprysk rąk to nie tylko alergiczne zapalenie skóry, ale też kontaktowe zapalenie skóry z podrażnienia lub wyprysk o charakterze endogennym.
W celu zróżnicowania zmian skórnych należy wykonać testy płatkowe, a czasami pobrać wycinek do badania histopatologicznego i ostatecznie wskazać przyczynę tych zmian chorobowych. Brak właściwej diagnozy lub jej znaczne opóźnienie prowadzi do ograniczenia skuteczności terapii.
Podstawą postępowania, które powinno być indywidualnie dostosowywane, jest unikanie czynników alergizujących, drażniących i mechanicznych, stosowanie odpowiedniej pielęgnacji skóry, jak emolienty i kremy ochronne oraz leczenie przeciwzapalne, m.in. miejscowe kortykosteroidy. Jeśli jest to niewystarczające, wtedy zalecane jest użycie leków systemowych.
Niestety pacjenci w Polsce w dalszym ciągu nie mają pełnego dostępu do skutecznej i rekomendowanej przez specjalistów terapii.
Zazwyczaj każda choroba w pewien sposób wpływa na jakość życia pacjentów. W jaki sposób wyprysk rąk oddziałuje na codzienne życie osób z tą chorobą?
Wyprysk rąk jest chorobą, która wywiera wpływ na życie chorego w praktycznie każdym aspekcie życia – zarówno zawodowego, osobistego, jak i psychologicznego. Pacjentom z ciężkim wypryskiem rąk często towarzyszy wstyd oraz zażenowanie związane z wyglądem swojej skóry.
To uczucie zawstydzenia może skutkować unikaniem sytuacji związanych z nawiązywaniem nowych relacji, a także wykonywaniem codziennych obowiązków, takich jak zakupy. Choroba może również prowadzić do depresji, zaburzeń lękowych oraz problemów w funkcjonowaniu w społecznej sferze życia chorego.
W przypadku osób aktywnych zawodowo dochodzą takie aspekty, jak częste zwolnienia chorobowe, oraz prezenteizm, czyli obniżona produktywność w pracy. W konsekwencji w wielu przypadkach przewlekły wyprysk rąk może prowadzić do utraty, rezygnacji z pracy lub jej zmiany czy zakresu obowiązków w niej wykonywanych.
Czy choroba ta ma również przełożenie na rodzinę pacjenta oraz całe społeczeństwo?
Przewlekły wyprysk rąk może eliminować pacjentów z opieki nad dziećmi, czynności domowych, a czasami nawet samoobsługowych. W tym przypadku pomoc rodziny jest bezcenna, jednakże wpływa to również na ich życie osobiste.
Dodatkowo, w przypadku utraty pracy, takie osoby są zmuszone do korzystania z pomocy finansowej najbliższych. Również koszty związane z pojawieniem się choroby są ponoszone nie tylko przez pacjenta, ale i jego rodzinę oraz przez świadczeniodawców i płatników, czyli w tym przypadku całe społeczeństwo.
Należy również podkreślić, że koszty związane z diagnostyką i leczeniem tej choroby wydają się być mniej obciążające, gdy weźmiemy pod uwagę koszty ponoszone w ramach zwolnień lekarskich oraz utraty efektywności pracy. Dlatego też z punktu widzenia finansów publicznych rozsądniejsza jest szybsza diagnoza i leczenie niż ponoszenie późniejszych kosztów dotyczących zwolnień lekarskich czy utraty produktywności.
Polecamy:
Swędzi i piecze? Zadałyśmy ginekologowi 3 najważniejsze pytania o wysypkę w miejscu intymnym
Swędzi, boli, brzydko wygląda… Co może oznaczać wysypka na twarzy?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
