Jelitówkę (grypę żołądkową) wywołują wirusy, głównie rotawirusy. Osiedlają się one i namnażają w przewodzie pokarmowym, wywołują nieżyt i stan zapalny. A uszkadzając nabłonek jelit prowokują jego szybsze złuszczanie się i w efekcie wzmożoną utratę płynów, a wraz z nimi cennych elektrolitów (sodu, potasu, magnezu i wapnia).
Może to być szczególnie groźne dla seniorów i małych dzieci (bo najszybciej się odwadniają) oraz diabetyków (utrata płynów, a także problem z przyswajaniem posiłków grożą nadmiernym i szybkim spadkiem glukozy we krwi). Jednak i dla pełnych sił dorosłych grypa żołądkowa stanowi wyzwanie. Jak sobie z nim poradzić?
Spis treści:
- Co można jeść przy jelitówce: zasady
- Kolejność wprowadzania pokarmów przy jelitówce
- Przykładowy jadłospis na 1 dzień przy jelitówce
Co można jeść przy jelitówce: zasady
Na początek 3 podstawowe zasady:
- Nie wmuszaj w siebie na siłę jedzenia – większość osób także dzieci (i to już w wieku przedszkolnym) może spokojnie przegłodzić się przez dzień. W tym czasie trzeba jednak dużo pić (szczególnie letnią przegotowaną wodę i wodę mineralną albo lekką herbatę). Stroń jednak od soków i napojów gazowanych (także odgazowanej coli), sztucznie barwionych i aromatyzowanych – mogą bowiem dodatkowo podrażniać układ pokarmowy, a zawarte w nich cukry nasilają biegunkę.
- Nie stosuj środków hamujących wypróżnianie – organizm musi się oczyścić. Aby poczuć ulgę, możesz za to zażywać dostępne bez recepty leki o działaniu rozkurczowym (np. No-Spa, Galospa) oraz osłaniającym (np. Smecta) czy odbudowujące florę bakteryjną probiotyki.
- Gdy dolegliwości pokarmowe zaczną się wyciszać, zacznij jadać małe, lekkostrawne posiłki. Uwzględnij przy tym składniki, które przyspieszają w tym przypadku powrót do zdrowia.
Co jeść przy jelitówce?
W ostrym stadium choroby najważniejsze jest utrzymanie odpowiedniego nawodnienia. Wskazane są małe ilości wody, herbatki ziołowe (np. rumianek) i elektrolityczne napoje nawadniające.
Po złagodzeniu objawów wprowadza się delikatne, lekkostrawne pokarmy:
- kleiki ryżowe na wodzie,
- kisiel z mąki ziemniaczanej,
- rozgotowany biały ryż,
- chrupki kukurydziane lub sucharki,
- zupy warzywne z przetartych składników (bez tłuszczu i przypraw),
- mus jabłkowy.
Z czasem można dodać gotowane mięso drobiowe, ziemniaki w formie purée i delikatne warzywa gotowane na parze.
Czego nie jeść przy jelitówce?
Należy unikać:
- tłustych i smażonych potraw,
- nabiału (szczególnie pełnotłustego) w ostrym stadium choroby,
- pikantnych przypraw,
- produktów wzdymających, takich jak kapusta, cebula, brokuły,
- cukru i słodyczy, które mogą nasilać biegunkę.
Kolejność wprowadzania pokarmów przy jelitówce
W pierwszym etapie najlepiej dać żołądkowi odpocząć i dbać jedynie o odpowiednie nawadnianie. Rezygnacja z jedzenia na 1-2 dni nie jest dla organizmu wielkim problemem, zwłaszcza jeśli zupełnie nie masz apetytu. Gdy twój stan się poprawi i nabierzesz ochoty na jedzenie, trzeba zaczynać od jedzenia lekkostrawnych posiłków, które nie obciążą ani żołądka, ani jelit. Dlatego zwykle stosuje się odpowiednią kolejność wprowadzania produktów:
- Etap pierwszy w fazie ostrej choroby (zwykle kilka godzin): tylko nawodnienie — woda, napary ziołowe, elektrolityczne napoje nawadniające.
- Jako pierwsze do diety wprowadza się lekkostrawne pokarmy: kleiki, sucharki, kisiel, rozgotowany ryż, klarowny rosół (niezbyt tłusty).
- Etap stopniowego rozszerzania diety: delikatne zupy warzywne, gotowane mięso, ziemniaki purée, gotowane warzywa, jajo na miękko.
- Etap dalszego rozszerzania diety: po 1-2 dniach poprawy można zacząć jeść produkty bogatsze w błonnik, jogurty naturalne i chude sery.
W sumie przez 3-5 dni należy powstrzymywać się przed jedzeniem potraw ciężkostrawnych i tłustych. Po tym czasie można zacząć jeść zupełnie normalnie, najlepiej stosując zasady zbilansowanej, zdrowej diety.
Przykładowy jadłospis na 1 dzień przy jelitówce
Poniżej przykład posiłków, jakie można spożywać w 1. lub 2. dniu po ustąpieniu objawów jelitówki. Posiłki powinny być nieduże, dlatego lepiej zjeść 5 małych posiłków niż 2-3 duże. Potrawy powinny być ciepłe, nie zimne, ani gorące:
- Śniadanie: kleik ryżowy na wodzie, herbatka z rumianku.
- Przekąska: kisiel – kompot z jabłek bez cukru z odrobiną mąki ziemniaczanej.
- Obiad: mała porcja zupy z przetartych warzyw (marchew, seler) z porcją rozgotowanego ryżu oraz nieduża porcja purée ziemniaczanego i gotowanego filetu z indyka.
- Przekąska: chrupki kukurydziane z musem jabłkowym.
- Kolacja: jajo na twardo, jogurt, bułka z białej mąki z niedużą ilością masła.
Poniżej galeria z dodatkowymi poradami dotyczącymi diety przy jelitówce.
1. Sól – najlepiej morska lub himalajska
Sól to inaczej chlorek sodu – z małą domieszką innych składników mineralnych. Ale w przypadku biegunki i wymiotów najważniejsze jest to, że dodanie odrobiny soli do napoju (np. szczypty na szklankę letniej wody czy płaskiej łyżeczki na 2 litry) sprawia, że płyn taki o wiele szybciej i lepiej zostaje przyswojony przez organizm niż zwykła woda.
Gdy poczujesz się lepiej, możesz także pogryzać solone krakersy – rozruszasz żołądek, dostarczysz sobie trochę kalorii i soli, która w organizmie wiąże wodę.
2. Produkty z białej mąki, ryż, kasza manna
Podczas grypy żołądkowej to właśnie na nie trzeba stawiać. Produkty pełnoziarniste są bowiem ciężej strawne poza tym zawierają sporo błonnika, który działa na jelita niczym miotełka. W tej zaś sytuacji dodatkowe czyszczenie jest co najmniej niewskazane.
Po co zatem sięgać? W początkowej fazie rozszerzania menu, sprawdzą się lekko czerstwe pszenne bułki (ale nie słodkie!) i sucharki oraz kleik ryżowy. Potem, gdy zaczniesz czuć się lepiej, możesz skusić się na biały ryż (nieco rozgotowany) kaszę manną czy zrobione z niej kluski - lekko osolone.
3. Gotowane warzywa
4. Niektóre owoce
Artykuł pierwotnie opublikowała Diana Ożarowska-Sady dnia 1.12.2017 r.
Czytaj także:
Domowe sposoby na grypę żołądkową
Jelitówka u dziecka: przyczyny, objawy, leczenie
Cola na grypę żołądkową - opinia dietetyka
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
