Ślina produkowana jest przez gruczoły ślinowe tzw. ślinianki. Ilość produkowanej śliny zmienia się w zależności od spożywanych pokarmów i ich smaku, jednak średnio człowiek produkuje ok. 1,5 litra śliny na dobę.
Skład śliny
Do organicznych należą natomiast:Ponad 99% śliny to woda. Pozostałe składniki (niecały procent) to związki organiczne i nieorganiczne.
Do nieorganicznych związków, które wchodzą w skład śliny należą kationy: wapnia, magnezu, sodu, potasu oraz amoniak.
Do organicznych należą natomiast:
- opiorfina – substancja przeciwbólowa;
- czynniki wzrostu (np. czynnik wzrostu nerwów);
- hiastyna i defensyna – zaburzające metabolizm bakterii i grzybów;
- białka: enzymatyczne takie jak: amylaza, proteinazy, fosfatazy, izomerazy, lipazy oraz nieenzymatyczne takie jak: glikoproteiny, substancje grupowe krwi, hormony steroidowe, kortyzon.
Funkcje śliny
Podstawową funkcją śliny jest stałe nawilżanie jamy ustnej, co ułatwia ruchy języka przy żuciu czy mówieniu. Pokrywa ona także pokarm, co ułatwia jego połykanie. Dodatkowo dzięki enzymom zawartym w ślinie już w jamie ustnej rozpoczyna się proces trawienia pokarmów. Ma ona również funkcję antybakteryjną, dzięki czemu rany jamy ustnej goją się stosunkowo szybko. Ślina neutralizuje również kwaśny odczyn płytki nazębnej, co w znacznym stopniu wpływa na ochronę zębów przed próchnicą. Wpływa też na odbieranie bodźców smakowych, a także wypłukuje resztki pokarmów z jamy ustnej i powierzchni zębów. Pomaga ponadto we wchłanianiu niektórych leków.
Patrz: Nadwrażliwość zębów - jak jej zaradzić?
Czym jest kserostomia?
Inaczej zwana jest suchością jamy ustnej. Spowodowana jest redukcją lub całkowitym brakiem produkcji śliny.
Do najczęściej pojawiających się objawów kserostomii należą trudności w połykaniu pokarmów, trudności w mówieniu, zaburzenia w odczuwaniu smaków, bardzo szybko postępująca próchnica, niemiły zapach z ust, oraz występowanie różnego rodzaju owrzodzenia w jamie ustnej.
Przyczyny kserostomii
Przyczynami występowania kserostomii jest przede wszystkim przyjmowanie leków upośledzających wydzielanie śliny przez gruczoły ślinowe, stosowanie chemioterapii, cukrzyca, nadczynność tarczycy, stany zapalne ślinianek, choroby naczyń krwionośnych czy odwodnienie organizmu na przykład przy wysokiej temperaturze.
Choroba występuje zarówno u kobiet jak i u mężczyzn i dotyczy około 25 % osób w wieku od 20 do 80 roku życia. Dotyczy też osób starszych, co przede wszystkim związane jest z przyjmowanymi przez te osoby lekami, których efektem ubocznym jest właśnie upośledzenie wydzielania śliny przez gruczoły.
Patrz: Czym jest hipodoncja?
Leczenie kserostomii
W leczeniu kserostomii stosuje się leki, które stymulują wydzielanie śliny. Leki te oparte są na bazie różnych składników i powinny być dostosowane przez lekarza do indywidualnych potrzeb chorego. Bardzo istotne przy wyborze leku jest rozpoznanie przyczyny.
Czasami pobudzenie ślinianek do produkcji śliny jest niemożliwe. Stosuje się wtedy leczenie polegające na zmniejszaniu nieprzyjemnych objawów kserostomii, które można uzyskać przez sztuczną ślinę.
Patrz: Czym jest kandydoza jamy ustnej?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
