Dla wielu panów to wstydliwy temat. Tymczasem ginekomastia wymaga gruntownej diagnostyki i można ją leczyć – bywa, że zmiany ulegają samoistnej regresji, czasem jednak, by zmniejszyć gruczoły piersiowe, przeprowadza się operację.
Na pytania dotyczące tego schorzenia odpowiedział nam dr n. med. Grzegorz Sokołowski, endokrynolog z krakowskiej Intima Clinic.
Jak rozpoznać ginekomastię i skąd się bierze to schorzenie?
Dr n. med. Grzegorz Sokołowski: Ginekomastia jest schorzeniem mężczyzn. Przypadłość rozpoznaje się na podstawie powiększania się gruczołów piersiowych. Rozróżniamy ginekomastię symetryczną lub asymetryczną. Najczęściej jest to powiększenie piersi zauważalne już dla samego pacjenta.
Z reguły przyczyną tej nieprawidłowości jest zaburzenie relacji między hormonami „męskimi” (androgeny) a „żeńskimi” (estrogeny), które w organizmie mężczyzny również są obecne.
Jak diagnozuje się tę chorobę?
Diagnostyka problemu jest dwutorowa. Po pierwsze jest to diagnostyka obrazowa (konieczne jest wykonanie USG piersi) oraz badania obrazowe narządów (USG, tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny), w których mogą rozwijać się guzy mogące produkować hormony – np. nowotwory jąder wytwarzające estrogeny lub gonadotropiny, przerost lub guzy nadnerczy, gruczolaki przysadki.
Należy też ocenić, czy nie ma żadnych zmian patologicznych w wątrobie i nie występuje zaburzenie jej funkcji. Czasami może być tak, że uszkodzona, niewydolna wątroba (np. marskość wątroby czy zmiany przerzutowe) może być jedną z przyczyn tego schorzenia.
Drugim torem oceny jest diagnostyka biochemiczna. Opiera się ona na oznaczaniu parametrów takich jak: estradiol, testosteron całkowity, prolaktyna, FSH, LH, TSH, wskaźniki wydolności wątroby i nerek.
Dodatkowo oznacza się również markery nowotworów, które mogą mieć czynność hormonalną (mogą produkować hormony), takie jak beta-hCG czy alfa-fetoproteina.
Wspomniał Pan o ginekomastii jednostronnej. Czy może być ona groźna?
Trzeba wyjść od tego, że każda ginekomastia powinna być traktowana nie tylko jako zaburzenie natury estetycznej, ale problem wymagający szerszej diagnostyki. Jednostronne powiększenie piersi może być objawem np. guza piersi. Dlatego ten typ ginekomastii powinien wzbudzić szczególny niepokój i być właściwie i szybko zdiagnozowany.
Na czym polega leczenie tego schorzenia?
Dotychczas nie opracowano w pełni skutecznych i bezpiecznych sposobów leczenia ginekomastii. W miarę możliwości dążymy do włączenia leczenia przyczynowego. Jeśli badanie nie ujawnia przyczyny ginekomastii, to zwykle początkowo pacjentów poddaje się obserwacji. W znacznym odsetku przypadków można spodziewać się samoistnej regresji zmian. Jeśli istnieje podejrzenie guza piersi lub nowotworów produkujących hormony płciowe, wówczas stosuje się jak najszybsze leczenie operacyjne.
Jeśli wykluczone zostaną procesy rozrostowe natury nowotworowej, pacjenta poddaje się obserwacji. Modyfikujemy dietę (która również często jest przyczyną schorzenia), eliminując z niej niezdrowe produkty, np. łatwo przyswajane węglowodany, drób z chowu przemysłowego, jedzenie typu fast food. Wprowadzanie umiarkowanego wysiłku fizycznego również jest w tym wypadku jak najbardziej wskazane. Istnieje wówczas szansa na to, że ginekomastia cofnie się samoistnie, co jest oczywiście najprostszą z możliwych form leczenia, która dużej części pacjentów pomaga.
Możemy również rozważyć farmakoterapię. Najczęściej podaje się leki o działaniu przeciwestrogenowym, które hamują działanie estrogenów w organizmie pacjenta oraz androgeny. Jeśli przyczyną ginekomastii jest nadmiar prolaktyny, wówczas podaje się leki hamujące wydzielanie tego hormonu. U osób otyłych kluczem do sukcesu jest redukcja masy ciała.
fot. Adobe Stock
Istnieje też sytuacja, kiedy opisanymi wcześniej sposobami nie udaje się wyleczyć ginekomastii, a powiększenie i nierzadko tkliwość gruczołów piersiowych u mężczyzny istotnie wpływają na pogorszenie jakości życia i stanowią poważny problem psychologiczny.
Jako ostateczne stosuje się różne metody operacyjnego zmniejszenia gruczołów piersiowych, które są szczególnie przydatne w długo trwającej i nasilonej ginekomastii. Należy zauważyć, że takie leczenie jest kosztowne i obarczone ryzykiem powikłań.
Zobacz też:
Jak dbać o jądra?
Czym jest skręt jądra?
Ekspert: dr n. med. Grzegorz Sokołowski – endokrynolog i internista z krakowskiej Intima Clinic (www.intimaclinic.pl), zajmującej się szeroko pojętym zdrowiem intymnym kobiet. Absolwent Wydziału Lekarskiego Collegium Medicum UJ w Krakowie. Wykładowca uniwersytecki w Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Specjalista chorób narządów wydzielania wewnętrznego, w tym schorzeń tarczycy, przysadki oraz nadnerczy. Jest ekspertem w pełni zaangażowanym w diagnozę i leczenie swoich pacjentek, które traktuje z życzliwością i profesjonalizmem.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
