Spis treści:
- Czym jest bakteria Helicobacter pylori?
- Helicobacter pylori – objawy
- Helicobacter pylori – objawy skórne
- Zakażenie Helicobacter pylori a wrzody żołądka i dwunastnicy
- Jak można zarazić się Helicobacter pylori?
- Powikłania infekcji H. pylori
- Leczenie Helicobacter pylori
- Helicobacter pylori – domowe leczenie
- Helicobacter pylori – test
- Helicobacter pylori – dieta
Czym jest bakteria Helicobacter pylori?
Helicobacter pylori (H. pylori) to Gram-ujemna bakteria zasiedlająca błonę śluzową żołądka, którą można zakazić się od innego człowieka. WHO szacuje, że w krajach rozwijających się, nosicielami H. pylori może być nawet 70% społeczeństwa. Wywołuje zapalenie błony śluzowej żołądka. Obecność bakterii w żołądku zwiększa ryzyko zachorowania na wrzody żołądka i jest czynnikiem podwyższającym ryzyko wystąpienia chłoniaka żołądka i raka tego narządu. Szacuje się, że w Polsce zakażonych bakterią jest 67% dorosłych i 30% dzieci.
Helicobacter pylori – objawy
U większości osób infekcja Helicobacter pylori nie daje żadnych objawów, a obecność bakterii można wykryć tylko za pomocą testów. Objawami infekcji Helicobacter pylori mogą być:
- ból lub pieczenie w żołądku,
- częste odbijanie,
- niestrawność,
- wzdęcia,
- bóle w nadbrzuszu (nasilający się, gdy żołądek jest pusty),
- nudności,
- wymioty,
- biegunka,
- stany podgorączkowe lub gorączka,
- niezamierzona utrata masy ciała,
- utrata apetytu.
Objawy zakażenia Helicobacter pylori nie są specyficzne, w razie podejrzenia infekcji warto więc wykonać test.
Infekcja bakterią H. pylori może też wywoływać inne objawy, np. nieświeży oddech, nawracające afty, objawy neurologiczne (nowe badania wskazują, że zakażenie może zwiększać ryzyko schorzeń neurologicznych, takich jak choroba Alzheimera oraz Parkinsona). Zakażenie może też niekorzystnie działać na skórę lub powodować bóle stawów. Na problem mogą wskazywać też objawy krwawienia z dróg pokarmowych: anemia, omdlenia, krew w kale.
Helicobacter pylori a duży brzuch
Powiększenie obwodu brzucha, wzdęcia, bóle brzucha mogą być objawem zakażenia Helicobacter pylori. Jest też ono związane z częstszym występowaniem otyłości. Osoby, które mają dodatni wynik testu na Helicobacter pylori, są bardziej narażone na otyłość – wynika z badania opublikowanego w Clinical Diabetes and Endocrinology w 2021 roku.
Helicobacter pylori – objawy skórne
Zakażenie Helicobacter pylori może przyczyniać się do problemów ze skórą i chorób dermatologicznych. Według niektórych badań infekcja sprzyja pojawieniu się:
- rumienia,
- suchej łuszczącej się skóry,
- zaczerwienienia,
- może być czynnikiem ryzyka chorób dermatologicznych – trądziku różowatego, łuszczycy czy zespołu Sjögrena.
Zakażenie Helicobacter pylori a wrzody żołądka i dwunastnicy
U około 10% osób zakażonych H. pylori dochodzi do rozwoju choroby wrzodowej. Jednocześnie u 70-80% osób ze stwierdzonymi wrzodami występuje infekcja H. pylori. Bakteria dobrze radzi sobie w kwaśnym środowisku żołądka. Najpierw prowadzi do ostrego zapalenia śluzówki, następnie w ciągu kilku tygodni do przewlekłego stanu zapalnego, aż wreszcie powoduje wytwarzanie dużej ilości gastryny i kwasu solnego i uszkodzenie śluzówki.
Choroba wrzodowa żołądka lub dwunastnicy to jedna z częściej występujących chorób. Wrzody są niebezpieczne, ponieważ ich obecność wiąże się z ryzykiem krwotoku lub przewlekłych krwawień, a w rezultacie anemii.
Jak można zarazić się Helicobacter pylori?
Najczęstsza droga zarażenia się Helicobacter pylori to droga pokarmowa. Niedokładne mycie rąk i brak higieny zwiększają prawdopodobieństwo przyjęcia wirusa. Zarażamy się od siebie nawzajem. Większe ryzyko może wynikać z:
- mieszkania z osobą zakażoną H. pylori,
- życia w zatłoczonym miejscu,
- życia bez bieżących dostaw czystej wody,
- mieszkania w kraju rozwijającym się.
Okazuje się, że poprawa warunków higienicznych zmniejsza liczbę przypadków, dlatego w wielu krajach liczba zakażeń Helicobacter pylori spada, chociaż jest to też zasługą skutecznego leczenia.
Powikłania infekcji H. pylori
Infekcja bakterią H. pylori powoduje zapalenie błony śluzowej żołądka, może prowadzić do nadżerek, podrażnienia i obrzęku, Jednak mogą wystąpić groźniejsze powikłania. Należą do nich:
- wrzody żołądka (rozwijają się u około 10% osób zakażonych),
- rak żołądka (zakażenie jest silnym czynnikiem ryzyka tego nowotworu),
- chłoniak żołądka,
- krwawienia z przewodu pokarmowego.
Choroby przewlekłe w połączeniu z zakażeniem Helicobacter pylori jest dodatkowym obciążeniem przyjmowanie leków niesteroidowych leków przeciwzapalnych na przykład na choroby reumatyczne i jednoczesna obecność bakterii w przewodzie pokarmowym kilkukrotnie zwiększają ryzyko krwawienia. Dlatego nie warto rezygnować z leczenia.
Ale to nie to nie tylko rak żołądka to także owrzodzenia krwawienia
Sugeruje się związek zakażenia Helicobacter pylori z rozwojem chorób autoimmunologicznych, takich jak np. reumatoidalne zapalenie stawów, a także z alergiami, ale nie ma na potwierdzenie takiej teorii dobrych dowodów
– mówi prof. dr hab. n. med. Grażyna Rydzewska, wiceprezes Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii.
Leczenie Helicobacter pylori
Podstawą leczenia zakażenia Helicobacter pylori jest antybiotykoterapia. Jest to kuracja poczwórna, co oznacza, że pacjent przyjmuje leki zawierające 4 substancje aktywne, w tym dwa antybiotyki. Zalecane jest też przyjmowanie probiotyku. Dodanie probiotyku zwiększa skuteczność eradykacji (eliminacji) bakterii. Celem leczenia jest całkowite usunięcie zagnieżdżonej w błonie śluzowej żołądka bakterii.
W tej chwili rekomendujemy 14-dniową terapię Helicobacter pylori. Skuteczność leczenia wynosi ponad 80%, więc nie wszyscy wyleczą się za pierwszym razem. Czasami trzeba powtórzyć kurację
– mówi prof. dr hab. n. med. Grażyna Rydzewska, wiceprezes Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii.
Niestety nie zawsze po potwierdzeniu zakażenia pacjent dostaje właściwą pomoc.
Zdarza się, że nawet lekarze nie za każdym razem chcą leczyć zakażenie Helicobacter pylori, mówiąc, że przecież wszyscy to mamy. Nieprawda. Nie wszyscy i trzeba to leczyć
– twierdzi prof. dr hab. n. med. Grażyna Rydzewska, wiceprezes Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii.
Helicobacter pylori – domowe leczenie
Niektórzy polecają naturalne metody leczenia infekcji Helicobacter pylori:
- czarnuszkę,
- kurkumę,
- zieloną herbatę,
- czosnek,
- czerwone wino,
- oliwę,
- probiotyki,
- miód,
- fototerapię,
- ocet,
- sok żurawinowy.
Niestety nie ma wystarczających dowodów naukowych na potwierdzenie tego, że naturalne środki mogą niszczyć H. pylori.
Nie ma naturalnego leku zwalczającego zakażenia Helicobacter pylori. Żadne domowe metody nie prowadzą do eliminacji tej bakterii, chociaż oczywiście trzeba pamiętać, że istnieje możliwość spontanicznej eradykacji, gdy na przykład przyjmujemy antybiotyki z innych powodów. Czasami się wyleczymy. Stąd niektóre osoby mają przeciwciała
- prof. dr hab. n. med. Grażyna Rydzewska, wiceprezes Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii.
Helicobacter pylori – test
Najbardziej zalecanym nieinwazyjnym testem na Helicobacter pylori jest badanie kału w kierunku antygenu H. pylori (test antygenowy). Można wykonać również testy z krwi na obecność przeciwciał, które dostępne są w aptekach. Są one jednak mniej czułe i mniej specyficzne niż badanie kału, dlatego nie są rekomendowane przez lekarzy. Dodatni wynik testu z krwi wskazuje na obecność bakterii, zwłaszcza jeżeli występują nawracające objawy dyspeptyczne, albo na wyleczoną już infekcję.
Jednym z badań rozpoznających infekcję H. pylori jest test oddechowy. Polega na podaniu pacjentowi specjalne przygotowanego płynu, a następnie zbadaniu wydychanego powietrza: podczas badania pacjent przyjmuje doustnie płyn zawierający mocznik, który został znakowany specjalnymi izotopami węgla. Jeśli u pacjenta występuje infekcja H. pylori, produkowana przez bakterie ureaza rozłoży znakowany mocznik, powstaje znakowany izotopem węgla dwutlenek węgla, który zostanie wydalony wraz z wydychanym powietrzem.
Obecność bakterii można również zbadać po pobraniu wycinka śluzówki żołądka (gastroskopia z biopsją). Metoda ta należy jednak to inwazyjnych metod diagnostycznych. W czasie gastroskopii można wykonać test ureazowy, który polega na pobraniu wycinka błony śluzowej i umieszczeniu go w kasetce z testem ureazowym. Wynik można uzyskać już w ciągu kilkunastu minut. Jest to badanie o wysokim stopniu czułości i rzadko daje wyniki fałszywie dodatnie lub fałszywie ujemne.
Diagnostyka H. pylori – przeszkody
Warto dodać, że przyjmowanie antybiotyków może zaburzać dokładność testu. Najlepiej jak test jest wykonywany po 4 tygodniach od zaprzestania stosowania antybiotyków. Na wynik może też wpływać przyjmowanie inhibitorów pompy protonowej (leki hamujące wydzielanie kwasu żołądkowego) oraz salicylanu bizmutu.
Helicobacter pylori – dieta
Dieta przy zakażeniu Helicobacter pylori powinna być lekkostrawna i zawierać produkty, które nie nasilają wydzielania soków trawiennych. Zalecane są produkty, które mogą hamować namnażanie bakteriu H. pylori:
- mleko i fermentowane produkty mleczne,
- zielona herbata,
- lekkostrawne i niekwaśne warzywa i owoce,
- miód,
- przyprawy takie jak szałwia, rumianek, kurkuma, czarnuszka,
- produkty bogate w kwasy omega-3 i omega-6.
Natomiast należy unikać:
- kawy,
- alkoholu,
- ciężkostrawnych i smażonych posiłków,
- pikantnego jedzenia,
- produktów marynowanych,
- napojów gazowanych,
- tłustych mięs,
- kwaśnych owoców,
- ostrych przypraw takich jak ocet, pieprz, musztarda, chrzan.
Źródła:
Baradaran, A., Dehghanbanadaki, H., Naderpour, S. et al. The association between Helicobacter pylori and obesity: a systematic review and meta-analysis of case–control studies. Clin Diabetes Endocrinol 7, 15 (2021). https://doi.org/10.1186/s40842-021-00131-w,
Parikh NS, Ahlawat R. Helicobacter Pylori. [Updated 2023 Aug 8]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2023 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK534233/,
Azer SA, Awosika AO, Akhondi H. Gastritis. [Updated 2023 Oct 30]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2023 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK544250/,
Malfertheiner P, Camargo MC, El-Omar E, Liou JM, Peek R, Schulz C, Smith SI, Suerbaum S. Helicobacter pylori infection. Nat Rev Dis Primers. 2023 Apr 20;9(1):19. doi: 10.1038/s41572-023-00431-8. PMID: 37081005.
Czytaj także:
Wzdęty brzuch - przyczyny, objawy, leczenie i rozpoznawanie wzdęć
Czy wrzody żołądka wyjdą w badaniu krwi? Sprawdź, jak rozpoznać wrzody
Jaka dieta przy wrzodach żołądka pomoże złagodzić objawy? To nic skomplikowanego
Brzuch tarczycowy – jak wygląda i jak się go pozbyć? Dieta i ćwiczenia na brzuch hormonalny
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
