Spis treści:
- Rwa kulszowa - co to jest?
- Rwa kulszowa - objawy
- Przyczyny rwy kulszowej
- Ile trwa rwa kulszowa?
- Co wpływa na długość trwania rwy kulszowej?
- Leki na rwę kulszową
- Sposoby na rwę kulszową
- Rwa kulszowa - zapobieganie
Rwa kulszowa - co to jest?
Rwa kulszowa to zespół bólowy spowodowany podrażnieniem lub uciśnięciem nerwu kulszowego, który objawia się dolegliwościami w dolnym odcinku pleców promieniującymi do nogi. Zazwyczaj rwa kulszowa dotyczy jednej strony ciała. Rwa kulszowa może wynikać z podrażnienia, stanu zapalnego lub ucisku nerwu. Pojawia się nagle lub rozwija się powoli, gdy np. przyczyną jest stan zapalny. W zależności od źródeł szacuje się, że rwę kulszową może mieć chociaż raz w życiu nawet 40% społeczeństwa.
Objawy rwy kulszowej
Rwa kulszowa objawia się ostrym bólem promieniującym od odcinka lędźwiowego kręgosłupa do pośladka, przez tył uda aż do stopy, czyli wzdłuż przebiegu nerwu kulszowego. Ból nasila się podczas ruchów, kichania lub kaszlu. Może mieć jednak różne natężenie: od łagodnego po rozdzierający i silny, utrudniający poruszanie się.
Przy rwie kulszowej bólowi mogą towarzyszyć mrowienie, drętwienie nogi, osłabienie mięśni, a czasami nawet niedowład lub zanik czucia. Objawami rwy kulszowej może być też utrata kontroli nad wypróżnianiem i oddawaniem moczu.
Przyczyny rwy kulszowej
Możliwe przyczyny rwy kulszowej to:
- wypadnięcie dysku (najczęściej),
- stan zapalny,
- wychłodzenie lędźwi i przykurcz mięśni przy kręgosłupie,
- zwyrodnienie kręgosłupa,
- wady anatomiczne,
- uraz lub stan zapalny mięśni przy kręgosłupie spowodowany intensywnym wysiłkiem fizycznym (szczególnie przy braku rozgrzewki),
- choroby nowotworowe (guz uciskający lub podrażniający nerw).
Siedzący tryb życia, otyłość, cukrzyca, kontuzja oraz praca wymagająca skręcania pleców, dźwigania lub praca kierowcy są czynnikami ryzyka rwy kulszowej.
Rwa kulszowa nierzadko pojawia się w ciąży. Jednak nie z powodu wiążącej się z tym stanem nadwagi, a zmian hormonalnych powodujących rozluźnienie więzadeł kręgosłupa. Wpływ może mieć też pozycja ustawienia płodu. To może powodować podrażnianie nerwu kulszowego.
Przeczytaj też: Ból pleców w okolicy krzyżowej
Ile trwa rwa kulszowa?
Czas trwania rwy kulszowej zależy od kilku czynników – zazwyczaj jednak rwa kulszowa trwa 1-4 tygodnie. Jest to jednak sprawa indywidualna, u każdego więc czas ten może być różny. Wiele zależy od tego, co będziemy robić, gdy ból się pojawi.
Co wpływa na długość trwania rwy kulszowej?
To, jak długo będziemy odczuwać ból, jest zależne od tego, co robimy, by go uśmierzyć. Rwa kulszowa zazwyczaj mija samoistnie, jednak uznaje się, że jeśli nie znika w ciągu doby, warto skonsultować ją z lekarzem. Tym bardziej, że objawy rwy kulszowej są podobne m.in. do kolki nerkowej, a podrażnienie tego nerwu w rzadkich przypadkach może wiązać się z rozwijającym się stanem zapalnym, a nawet procesem nowotworowym.
Co zatem możemy zrobić, by skrócić czas jej trwania? Przede wszystkim powinniśmy działać szybko, by ograniczyć stan zapalny i skrócić rekonwalescencję.
Leki na rwę kulszową
Leczenie rwy kulszowej to przede wszystkim leczenie bólu. Pomogą w tym leki przeciwbólowe i przeciwzapalne (może to być np. paracetamol, ibuprofen, naproksen), a także podobnie działające żele i maści na rwę kulszową, a także chłodzące lub rozgrzewające plastry (na początku lepsze są chłodzące!). Jeśli to nie pomaga, lekarz może przepisać dodatkowo leki rozluźniające mięśnie. Czasami leki podaje się w zastrzykach.
Pamiętajmy jednak, że większość takich środków jest nieodpowiednia dla ciężarnych – leczenie rwy kulszowej w ciąży musi więc być tak dobrane, by nie uszkodzić płodu.
Sposoby na rwę kulszową
Obok leczenia farmakologicznego są inne metody łagodzenia dolegliwości związanych z rwą kulszową. Oto kilka najważniejszych.
Odpoczynek, ale nie bezruch
Wprawdzie całkowity brak ruchu w rwie kulszowej nie jest zalecany (nie licząc początku dolegliwości), chory powinien jednak odpoczywać przez przynajmniej 1-3 dni. Warto, by znalazł sobie taką pozycję (stojącą, siedzącą lub leżącą), w której odczuwa najmniejszy ból. Może to być pozycja krzesełkowa (leżenie na plecach z nogami położonymi na krześle czy poduszce i ugiętymi pod kątem prostym) lub inna, np. embrionalna czy kołyskowa.
Odpowiednia pozycja spania
Aby zmniejszyć ból przy rwie kulszowej, zaleca się spać na boku z poduszka lub kołdrą pomiędzy kolanami. Taka pozycja spania powoduje uniesienie biodra i odciąża nerw kulszowy. Najlepiej spać na przeciwnym boku niż miejsce bólu. Można też zablokować poduszką swój tył, żeby nie przewracać się w czasie snu na plecy. W przypadku spania na plecach, pomocne jest położenie poduszki pod nogi, aby zapobiec nadmiernemu wyginaniu odcinka lędźwiowego. Poza tym warto samodzielnie znaleźć taką pozycję, która przynosi nam największą ulgę.
Okłady z lodu
Wielu pacjentom ulgę przynoszą okłady z lodu, które przytyka się w miejscu bólu. Lód należy w tym celu owinąć w gazę lub ręcznik, by nie spowodować odmrożeń. Taki okład pomaga redukować stan zapalny i przyspiesza jego gojenie.
Ciepłe okłady
Po kilku dniach pomocne będą ciepłe okłady. W tym celu można przykładać poduszkę elektryczną lub stosować rozgrzewające plastry na bolące miejsce. Jeśli rwa nie ustępuje, można wypróbować ponownie chłodnych okładów, jeśli przynosiły one ulgę.
Wizyta u lekarza
Warto skonsultować się z lekarzem rodzinnym, neurologiem lub ortopedą, który dobierze dalsze leczenie i podpowie, co robić, jeśli ból powróci. Tym samym pomoże skrócić czas jego trwania przy kolejnym epizodzie.
Lekarz może zalecić choremu fizjoterapię (np. specjalne masaże), leki lub zastrzyki przeciwbólowe, a także rezonans magnetyczny, dzięki któremu będzie można ocenić, czy konieczne będzie wykonanie zabiegu. Rwę kulszową jednak bardzo rzadko leczy się operacyjnie.
Ćwiczenia na rwę kulszową
W trakcie rwy kulszowej pomocne może być wykonywanie łagodnych rozciągań. Ćwiczenia na rwę kulszową należy wykonywać pod okiem fizjoterapeuty. W zależności od przyczyny - czy jest to dyskopatia, stan zapalny mięśnia czy zwyrodnienie - specjalista zaleci nieco inne ćwiczenia. Aby uniknąć nawrotu rwy kulszowej należy wykonywać ćwiczenia wzmacniające mięśnie brzucha i pleców w odcinku lędźwiowym, oraz nóg.
Rwa kulszowa - zapobieganie
Rwa kulszowa może mieć nieprzyjemne skutki, w tym problemy z trzymaniem moczu, osłabienie mięśni czy utratę czucia, dlatego warto jej zapobiegać. Jak to robić?
- Unikaj długotrwałego siedzenia.
- Ćwicz regularnie: wzmacniaj szczególnie mięśnie brzucha i dolnej części pleców.
- Staraj się utrzymywać prawidłową postawę podczas siedzenia. Ważne jest podparcie w dolnej części pleców, a kolana i biodra powinny być na jednym poziomie.
- Unikaj powtarzalnych skrętów tułowiem, szczególnie jednoczesnego podnoszenia i skręcania pleców.
- Unikaj dźwigania ciężarów. Przy podnoszeniu staraj się nie schylać, tylko unosić przedmioty przy ugiętych kolanach.
- Rób przerwy na rozciąganie, gdy siedzisz przez dłuższy czas.
- Rozgrzewaj się przed treningiem.
- Nie wychładzaj odcinka lędźwiowego kręgosłupa: unikaj przeciągów oraz odkrywania pleców przy wietrznej pogodzie.
- Lecz otyłość oraz cukrzycę, które stanowią czynniki ryzyka rwy kulszowej.
Wykorzystano fragmenty artykułu Marty Słupskiej, którego treść została pierwotnie opublikowana 29.10.2018.
Czytaj także:
5 niezawodnych sposobów na przewiane plecy
Ćwiczenia na plecy: wzmacniające i rozciągające - wykonasz je w domu
Ćwiczenia na kręgosłup - przykłady najlepszych i najgorszych ćwiczeń dla kręgosłupa
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
