Spis treści:
- Czym jest HPV i dlaczego zakażenie jest groźne?
- Jak długo można żyć z HPV?
- Jak długo można żyć z HPV 16 i HPV 18?
- Co pogarsza przebieg zakażenia HPV?
- Leczenie zakażenia HPV
Czym jest HPV i dlaczego jest groźne?
Wirus brodawczaka ludzkiego (brodawczak, HPV, ang. human papilloma virus) to wirus z rodziny papillomawirusów, który odpowiada za rozwój nieprawidłowych zmian nabłonkowych (np. dysplazja szyjki macicy) i nowotworów złośliwych. HPV to ponad 200 rodzajów wirusów, z których niektóre przenoszone są drogą płciową. Można podzielić je na dwie grupy: niskiego i wysokiego ryzyka. Istnieje 12 typów HPV wysokiego ryzyka: HPV 16, 18, 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 56, 58 i 59. Najbardziej kancerogenne to: HPV 16 i HPV 18.
HPV może powodować sześć rodzajów nowotworów złośliwych:
- raka szyjki macicy,
- raka odbytu,
- raka jamy ustnej i gardła,
- raka prącia,
- raka pochwy i raka sromu.
Mniej groźne wirusy HPV przyczyniają się do powstania na skórze bezbolesnych brodawek płciowych (kłykcin kończystych), najczęściej w miejscach intymnych lub jamie ustnej.
Zakażenie HPV zwykle nie powoduje żadnych objawów. Większość ludzi jest nieświadoma infekcji, która zresztą występuje powszechnie w społeczeństwie. Nawet wczesne zmiany w tkankach szyjki macicy i stany przedrakowe na ogół nie powodują objawów. Dopiero takie sygnały jak krwawienia między miesiączkami lub po stosunku płciowym skłaniają do wizyty u lekarza i mogą świadczyć o raku szyjki macicy.
Przeczytaj też: Objawy raka szyjki macicy
Jak długo można żyć z HPV?
W większości przypadków zakażenie HPV ustępuje samoistnie w ciągu 1-2 lat bez konsekwencji zdrowotnych. Infekcja HPV na ogół nie skraca życia i często w żaden sposób nie wpływa na jego jakość. Szacuje się, że do samowyleczenia zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego dochodzi w 80% przypadków. U przeważającej większości ludzi zakażenie HPV nie ma wpływu na życie.
U pozostałych osób wirus brodawczaka wbudowuje się w DNA komórek nabłonkowych, co rozpoczyna okres zakażenia przetrwałego. Zainicjowane w ten sposób zmiany prowadzą do rozwoju raka. Proces od zakażenia HPV do powstania nowotworu zajmuje na ogół 15-20 lat.
Ogólne rokowanie w przypadku zakażenia HPV jest dobre. Według ekspertów, jeśli pojawiły się brodawki skórne, to niestety jest też duże ryzyko nawrotów i nie ma wystarczająco skutecznych metod ich wyleczenia. Zwykle wymagane są powtórne kuracje.
Jak długo można żyć z HPV 16 i HPV 18, czyli najgroźniejszymi typami wirusa?
Z zakażeniem nawet najbardziej kancerogennymi typami HPV, czyli HPV 16 i 18, można normalnie żyć latami. Nie zawsze zakażenie przekształci się w raka szyjki macicy czy inny nowotwór. Jeśli dojdzie do rozwoju choroby, to prognozy w przypadku wcześnie wykrytego raka, są nadal dobre.
Naukowcy z Brazylii w badaniu na łamach pisma Clinics dowiedli, że u kobiet chorych na inwazyjnego raka szyjki macicy we wczesnym stadium (z zakażeniem HPV 16 i 18) ogólny wskaźnik przeżycia 5-letniego wynosi 95%. Przy czym w badanej grupie tylko około 10 % kobiet miało guza większego niż 4 cm. W przypadku większych guzów wskaźnik przeżycia 5-letniego może spaść do 70%.
Trzeba pamiętać, że na rokowanie dotyczące raka wywołanego HPV wpływa wiele czynników, w tym stopień zaawansowania, zajęcie węzłów chłonnych, naciekanie nowotworu i obecność odległych przerzutów.
Co pogarsza przebieg zakażenia HPV?
To, jak będzie przebiegała infekcja, zależy w dużej mierze od typu HPV, jego zdolności do namnażania i odporności, ale też od zdolności układu odpornościowego człowieka. Osoby ze słabym układem immunologicznym (w tym np. zakażone HIV) mogą mieć mniejszą zdolność do zwalczania HPV. Ta grupa jest bardziej podatna na choroby, których źródłem jest wirus brodawczaka ludzkiego. Niekorzystny wpływ ma też palenie papierosów i posiadanie wielu partnerów seksualnych.
Jak leczy się zakażenie HPV?
Niestety na zakażenie HPV nie ma lekarstwa. Zwykle zalecane są regularne badania kontrolne i obserwacja. Istnieją za to metody leczenia brodawek oraz zmian przedrakowych. Narośle można usunąć poprzez:
- preparaty do stosowania miejscowego,
- zabieg wycięcia elektrochirurgicznego pętli, podczas której wykorzystuje się prąd elektryczny do usunięcia zmiany,
- zabiegi zamrażania (krioterapia),
- laseroterapia,
- chirurgiczne wycięcie.
Usunięcie brodawek płciowych nie oznacza wyleczenia zakażenia HPV. Zmiany skórne mogą ponownie się pojawić, jeżeli wirus nadal ukryty jest w komórkach organizmu. Osoba zakażona, u której nie ma żadnych objawów, nadal może zarażać partnerów seksualnych. Przenoszeniu wirusa zapobiega stosowanie prezerwatyw.
Jeśli u osoby zakażonej rozwinie się nowotwór złośliwy, mogą być konieczne dalsze zabiegi chirurgiczne, chemioterapia i/lub radioterapia.
Źródła:
Genital HPV Infection – Basic Fact Sheet, CDC, https://www.cdc.gov/std/hpv/stdfact-hpv.htm,
Human papillomavirus and cancer, WHO, https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/human-papilloma-virus-and-cancer,
Luria L, Cardoza-Favarato G. Human Papillomavirus. [Updated 2023 Jan 16]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK448132/,
Zampronha Rde A, Freitas-Junior R, Murta EF, Michelin MA, Barbaresco AA, Adad SJ, Oliveira AM, Rassi AB, Oton GJ. Human papillomavirus types 16 and 18 and the prognosis of patients with stage I cervical cancer. Clinics (Sao Paulo). 2013 Jun;68(6):809-14. doi: 10.6061/clinics/2013(06)14.
Czytaj także:
Bezpłatna szczepionka przeciwko HPV. Kiedy i dla kogo?
Szczepionka HPV – kiedy szczepić, przeciwwskazania, działania niepożądane
Cytologia - co to za badanie? Kiedy zrobić badanie cytologiczne i co oznacza wynik?
Wyniki cytologii – interpretacja i dalsze postępowanie. Co trzeba wiedzieć o systemie Bethesda?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
