Każda substancja lecznicza przez nas przyjmowana może wywoływać działania niepożądane. Działania niepożądane obserwuje się u około 7-15% osób przyjmujących leki. Reakcje alergiczne na leki stanowią 10-25% z tych reakcji ubocznych. Istnieją leki które dużo częściej wywołują reakcje alergiczne. Nie wszystko jednak zależy od konkretnego leku. Udowodniono bowiem, że czynniki genetyczne również wpływają na częstość występowania reakcji alergicznych na substancje lecznicze.
Jak rozpoznać uczulenie na lek?
Istnieje wiele postaci nadwrażliwości na leki. Najgroźniejszą jest wstrząs anafilaktyczny, polegający na gwałtownym spadku ciśnienia tętniczego, spowodowanym rozszerzeniem naczyń krwionośnych pod wpływem histaminy. Histamina jest uwalniana przez komórki odpornościowe odpowiedzialne za reakcję alergiczną. Leki mogą także powodować występowanie alergicznego zapalenia naczyń lub tocznia polekowego. Najczęściej jednak leki powodują zmiany skórne, zaczerwienienie, swędzenie czy też pokrzywkę.
Warto wiedzieć: Jak skutecznie leczy alergię?
Na co jesteśmy najczęściej uczuleni?
Najczęściej spotykanymi reakcjami alergicznymi są reakcje nadwrażliwości na antybiotyki β-laktamowe (penicylina, amoksycylina). Aż 10% populacji podaje uczulenie na ten rodzaj antybiotyków. Jednak po wnikliwie przeprowadzonej diagnostyce okazało się, że 80-90% z nich ma ujemne wyniki badań i dobrze toleruje te leki.
Inne antybiotyki także mogą powodować reakcje alergiczne o charakterze wysypek plamisto-grudkowych, gorączki, a także pod postacią toksycznej nekrolizy naskórka (zespól Lyella). Zespół Leyella jest chorobą skóry i błon śluzowych prowadzącą do stanu zagrożenia życia. Objawia się złuszczającymi się pęcherzami i martwicą, prowadzącymi do spełzania dużych powierzchni naskórka. Wśród leków indukujących wystąpienie tej choroby poza antybiotykami najczęściej wymienia się leki przeciwpadaczkowe oraz niesterydowe leki przeciwzapalne.
Do reakcji alergicznych występujących po lekach zalicza się jeszcze chorobę posurowiczą. Choroba posurowicza występuje coraz rzadziej, w przeszłości jej wystąpienie było spowodowane podawaniem obcogatunkowych surowic (np. końskiej antytoksyny błoniczej). Obecnie najczęstszą przyczyną pojawienia się choroby posurowiczej jest stosowanie antybiotyków, najczęściej penicyliny, amoksycyliny, cefakloru i sulfonamidów. Najcięższą postacią choroby posurowiczej jest zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych oraz zespół Guillaina i Barre`go.
Poza różnorodnymi zmianami skórnymi takimi jak wysypka plamisto-rumieniowa, grudkowe, pokrzywkowe, swędzące i symetryczne zmiany najczęściej na dłoniach, stopach i tułowiu, charakterystyczne są także bóle stawów, mięśni, gorączka oraz objawy gastryczne – biegunka, nudności i wymioty.
Obrzęk Quinckego
Antybiotyki stosowane w zakażeniach układu moczowego (fluorochinolony) i niesteroidowe leki przeciwzapalne mogą powodować wystąpienie obrzęku naczynioruchowego, czyli obrzęku warg, jamy ustnej i jamy nosowo-gardłowej, zwanego inaczej obrzekiem Quinckego. Obrzęk ten może być groźny dla życia, jeśli spowoduje zamknięcie dróg oddechowych. Obrzęk naczynioruchowy może wystąpić także w czasie stosowania leków stosowanych w leczeniu nadciśnienia tętniczego.
Polecamy: Encyklopedia zdrowia.
Aspiryna – pomaga czy szkodzi?
Aspiryna i pozostałe leki z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych jest jednym z najczęściej stosowanych środków leczniczych. Jednak stosowanie ich jest związane z bardzo częstym nasileniem objawów alergii. Najczęściej powodują nasilenie astmy oskrzelowej, wystąpienie pokrzywki lub obrzęku naczynioruchowego, a nawet wstrząsu anafilaktycznego. Wyróżniono grupę osób z astmą oskrzelową i polipami nosa, która zdecydowanie częściej nie toleruje aspiryny (tzw. triada Widala).
Pokrzywka czyli piekąco-swędzące uniesienie obrzękniętej, zaczerwienionej skóry bardzo często występuje po antybiotykach, jednak zbadano, że 40% osób cierpiących na przewlekłą pokrzywkę ma także nietolerancję aspiryny.
Czy bać się znieczulenia?
Dlaczego stomatolog przed znieczuleniem zawsze pyta czy nie jesteśmy na nic uczuleni lub czy już mieliśmy wcześniej znieczulenie? Ponieważ środki miejscowo znieczulające stosowane w stomatologii lub chirurgii są kolejną grupą leków stosunkowo często powodujących działania niepożądane. Większość reakcji niepożądanych występujących po tych związkach ma jednak charakter niealergiczny.
Podstawowym postępowaniem w przypadku alergii na leki jest ich całkowite unikanie. Zawsze należy informować lekarza i pielęgniarkę o objawach, które występowały po podaniu danego leku.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
