Spis treści:
- Dlaczego węzły chłonne są powiększone?
- Jak zmniejszyć węzły chłonne?
- Jak rozpoznać powiększone węzły chłonne?
- Kiedy zgłosić się do lekarza?
Węzły chłonne są częścią układu odpornościowego. To niewielkie struktury wyglądające jak ziarno fasoli. Pełnią funkcję wewnętrznej oczyszczalni: leżą na drodze naczyń krwionośnych i filtrują chłonkę (czyli limfę), pozbawiając ją zarazków i ciał obcych. Węzły chłonne oprócz tego produkują limfocyty zwalczające patogeny.
Występują licznie w obrębie całego ciała (jest ich ok. 600), ale największe z nich to węzły podżuchwowe, przyuszne, pachowe i pachwinowe. Ich powiększenie można wyczuć samodzielnie palcami. Pod skórą pojawia się wówczas zgrubienie, które może być bolesne.
Dlaczego węzły chłonne są powiększone?
Powiększenie węzłów chłonnych (zwane limfadenopatią) jest naturalną reakcją organizmu na infekcję lub inną chorobę. Może dotyczyć jednej grupy węzłów lub różnych grup węzłów oddalonych od siebie. Węzły chłonne powiększają się, gdy zaczynają produkować dużą liczbę komórek odpornościowych w odpowiedzi na chorobę. U osoby dorosłej za powiększony uważa się węzeł, którego średnica przekracza 1 cm.
Najczęściej wyczuwamy powiększone węzły chłonne szyi, co zwykle ma związek z infekcją dróg oddechowych. Taki objaw może pojawić się nawet przy przeziębieniu. Inne przyczyny powiększonych węzłów chłonnych to m.in:
- zakażenia bakteryjne: próchnica, kiła, angina, szkarlatyna, zmiany ropne na skórze,
- zakażenia wirusowe: ospa, opryszka, półpasiec, mononukleoza, różyczka, odra, HIV, cytomegalia,
- zakażenia grzybicze,
- przebyte szczepienie,
- choroby odzwierzęce: zadrapanie kota (choroba kociego pazura), toksoplazmoza, tularemia,
- choroby autoimmunologiczne, np. RZS, toczeń,
- sarkoidoza,
- nowotwory, np. białaczka, chłoniak, przerzuty nowotworowe,
- choroba Kawasakiego,
- reakcja po niektórych lekach.
W większości przypadków przyczyna powiększenia węzłów chłonnych nie jest groźna i przemija w ciągu dni lub tygodni.
Jak zmniejszyć węzły chłonne?
Leczenie węzłów chłonnych uzależnione jest od przyczyny, która wywołała ich powiększenie. Dlatego zawsze warto problem ten skonsultować z lekarzem. Jeśli powodem limfadenopatii jest np. angina, lekarz od razu zaleci odpowiednie leczenie, w tym przypadku antybiotyk. Na ogół obrzęk ustępuje samoistnie wraz ze zmniejszaniem się objawów zakażenia. Możesz również samodzielnie w domu łagodzić dolegliwości. Na powiększone węzły chłonne warto zastosować:
- ciepły okład - węzły chłonne można wygrzewać za pomocą suchego lub wilgotnego ciepłego kompresu lub poduszki elektrycznej,
- lek przeciwzapalny dostępny bez recepty, np. ibuprofen, kwas acetylosalicylowy, naproksen,
- lek przeciwbólowy bez recepty (paracetamol),
- odpoczynek i regularne picie płynów - pozwalają szybciej dojść do siebie w czasie infekcji,
- naturalne produkty wspierające odporność: czosnek, miód, jeżówka, imbir, witamina C, witamina D.
Te metody pomogą złagodzić dolegliwości związane z powiększeniem węzłów chłonnych. Pamiętaj, aby nie ściskać i nie przekłuwać obrzękniętego węzła chłonnego. Unikaj też picia alkoholu i palenia papierosów - sprzyjają stanom zapalnym w organizmie, obniżają odporność i wydłużają czas leczenia wielu chorób, a przez to powrót węzłów chłonnych do normalnego stanu.
Jak rozpoznać powiększone węzły chłonne?
Powiększone węzły chłonne przypominają pod palcami niewielkie guzki, które najczęściej można wyczuć na szyi po bokach. Mogą być bolesne i tkliwe. Powiększone węzły chłonne na ogół można lekko przesuwać palcami pod skórą.
Czasami konieczne jest wykonanie badań, np.:
- morfologia krwi, CRP, OB,
- badania hormonów,
- USG węzłów chłonnych.
Dość często lekarze zalecają tzw. postępowanie wyczekujące. Radzą, by pacjent wrócił na kolejną wizytę po 2-4 tygodniach. Czasami bowiem przyczyna powiększenia się węzłów jest trudna do zidentyfikowania, za to problem ustępuje sam po kilku tygodniach. Przy czym warto pamiętać, że węzły chłonne po infekcji mogą być powiększone nawet przez kilka tygodni.
Kiedy z powiększonymi węzłami chłonnymi trzeba zgłosić się do lekarza
Konsultacji medycznej wymaga kilka sytuacji związanych z powiększeniem węzłów chłonnych:
- wokół węzłów chłonnych pojawia się zaczerwienienie lub wysypka,
- węzły są silnie bolesne,
- węzeł jest znacznie powiększony (węzły o średnicy większej niż 2,5 cm wymagają pogłębionej diagnostyki),
- powiększone węzły wokół szyi utrudniają przełykanie lub oddychanie,
- węzły chłonne są bardzo miękkie,
- z węzłów chłonnych wydobywa się krew lub ropa,
- tworzą się przy nich rany,
- węzły są nieprzesuwalne (unieruchomione) i niebolesne (może to świadczyć o chorobie nowotworowej, szczególnie gdy dotyczy węzłów w różnych miejscach),
- powiększone węzły chłonne ponad obojczykami,
- niepokojące objawy dodatkowe, np. nocne poty, osłabienie, utrata masy ciała.
Jeśli objawy infekcji ustąpiły, a węzły chłonne nadal są powiększone, też warto skonsultować się z lekarzem. Również wtedy, jeśli wyczuwamy powiększony węzeł i nie ma przy tym żadnych innych objawów.
Wykorzystano fragmenty artykułu Agnieszki Czechowskiej, którego treść została pierwotnie opublikowana 25.04.2018.
Czytaj także:
Zapalenie węzłów chłonnych – objawy, przyczyny, co robić
Obrzęk szyi – co oznacza i kiedy jest niebezpieczny?
Pierwsza pomoc przy bólu karku. Dlaczego boli kark, szyja i głowa z tyłu?
Guz na szyi (guzy, gula po lewej/prawej stronie): przyczyny, badania
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
