Poza doustnymi lekami przeciwkrzepliwymi, heparyny stanowią główną grupę leków stosowanych w profilaktyce oraz leczeniu zatorowości płucnej. Każdy pacjent z podejrzeniem zatoru w tętnicy płucnej, powinien jak najszybciej otrzymać heparynę drobnocząsteczkową bądź niefrakcjonowaną, oczywiście jeżeli nie istnieją ku ich zastosowaniu żadne przeciwwskazania. Postępowanie takie pozwala na uniknięcie powiększenia się zatoru oraz wystąpienia masywnej zatorowości płucnej.
Heparyny stosujemy już od wystąpienia pierwszych objawów zatorowości, nawet jeżeli nie zostały one jeszcze potwierdzone badaniami obrazowymi. Równolegle wykonywana scyntygrafia, angiografia bądź tomografia komputerowa mają za zadanie jedynie potwierdzić przypuszczalną diagnozę. Jeżeli jednak ich wynik okaże się negatywny, wystarczy odstawić podawane heparyny. Jeżeli wynik okaże się pozytywny, pacjent pozostaje na leczeniu heparynami oraz dodatkowo otrzymuje doustne leki przeciwkrzepliwe.
Heparyny można odstawić dopiero w momencie, gdy wskaźnik INR osiągnie wartość powyżej 2, ponieważ dopiero wtedy mamy pewność, że leczenie doustne zaczęło działać.
Zobacz też: Jak skutecznie leczyć zatorowość płucną?
Istnieją dwa rodzaje stosowanych heparyn – drobnocząsteczkowe (HDCz) oraz niefrakcjonowane (HNF). Przy stosowaniu HNF należy monitorować kaolinowo-kefalinowy czas krzepnięcia(APTT). Prawidłowa wartość powinna wynosić 1,5-2,5 wartości referencyjnej. Jeżeli nie udaje się osiągnąć wymaganej wartości, można oznaczać aktywność czynnika anty-Xa bądź zamienić HNF na HDCz. Przy stosowaniu HDCz nie trzeba monitorować czasu APTT ani aktywności czynnika anty-Xa – z wyjątkiem trzech sytuacji: kobiet w ciąży, ludzi bardzo otyłych oraz pacjentów z niewydolnością nerek.
Heparyny zaliczane są do w miarę bezpiecznych leków, dlatego nie istnieje wiele przeciwwskazań do ich stosowania. Należy jednak uważać na osoby, u których występuje aktywne krwawienie bądź znaczne ryzyko jego wystąpienia.
Zalicza się tu chorych po udarach krwotocznych mózgu, z niewyrównaną skazą krwotoczną, stanach po niedawno przebytych operacjach oraz z guzami mózgu. Także osoby, u których wcześniej wystąpiły powikłania po leczeniu heparynami, nie powinny ich stosować.
Do powikłań związanych ze stosowaniem heparyn zalicza się głównie powikłania krwotoczne. Bardzo często po wstrzyknięciu leku pod tkankę podskórną występują krwawe wylewy w miejscu wkłucia (może im także towarzyszyć martwica skóry, najczęściej po głębokich wstrzyknięciach). Na szczęście krwawienia zagrażające zdrowiu bądź życiu występują bardzo rzadko.
Poza powikłaniami krwotocznymi, heparyny mogą powodować tak zwaną małopłytkowość poheparynową. W badaniach laboratoryjnych ukazuje się ona jako spadek liczby płytek, zazwyczaj w ciągu pierwszych 2-10 dni stosowania heparyn. Co ciekawe w klinice objawia się nie jako zwiększenie liczby krwawień, zaś jako wzrost ryzyka zakrzepicy żylnej lub tętniczej. Należy uważać więc na takie objawy jak: gorączka, niewydolność oddechowa, niewydolność serca oraz objawy neurologiczne. Na szczęście, powikłanie to wycofuje się już w ciągu kilku dni po zaprzestaniu stosowania heparyn.
Polecamy: Na czym polega leczenie farmakologiczne zakrzepicy żylnej?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
