Spis treści:
- Choroba Raynauda – co to jest?
- Choroba i zespół Raynauda a objaw Raynauda
- Objawy choroby Raynauda
- Przyczyny choroby Raynauda
- Przyczyny wtórnego objawu Raynauda (zespołu)
- Leczenie choroby Raynauda
- Fizykoterapia
- Jak zapobiegać?
Choroba Raynauda – co to jest?
Choroba Raynauda to schorzenie polegające na gwałtownym skurczu naczyń krwionośnych pod wpływem różnych czynników, takich jak zimno, stres czy silne emocje lub niektóre leki, albo bez wyraźnej przyczyny, napadowo i w najmniej oczekiwanej chwili. W rezultacie dochodzi do charakterystycznego zasinienia i zblednięcia odstających części ciała, np. rąk, małżowin usznych, stóp.
Choroba i zespół Raynauda a objaw Raynauda
Choroba Raynauda jest pierwotną, czyli niewynikającą z żadnej choroby postacią objawu Raynauda. Oprócz choroby Raynauda wyróżnia się wtórny objaw Raynauda (tzw. zespół Raynauda) występujący w przebiegu innych chorób, głównie reumatycznych. Niektórzy stosują też określenie młodzieńczego objawu Raynauda, który rozwija się głównie u dziewcząt w okresie dojrzewania.
Objawy choroby Raynauda. Diagnostyka
Choroba Raynauda objawia się zmianami w obszarach ciała, które są najdalej wysunięte, tj. na dłoniach, małżowinach usznych, nosie, rzadziej na stopach i języku. Po szybkim skurczu naczyń krwionośnych dochodzi do zblednięcia skóry wspomnianych wyżej okolic, a następnie zasinieniu i ich zaczerwienieniu. Towarzyszy temu mrowienie, pieczenie i ból.
W większości przypadków objaw Raynauda ograniczony jest do zaczerwienienia i bólu palców, zaś u niektórych osób może on powodować owrzodzenie rąk, a nawet martwicę palców.
fot. Palce w chorobie Raynauda/Adobe Stock, twinschoice
Schorzenie rozpoznaje się na podstawie objawów oraz wyniku kapilaroskopii. Badanie to polega na ocenie przepływu krwi przez drobne naczynia włosowate palców dłoni (w wałach paznokciowych). Można też wykonać próbę prowokacyjną, polegającą na zanurzeniu dłoni w zimnej wodzie.
Przyczyny choroby Raynauda
Jak dotąd medycynie nie udało się ustalić dokładnej przyczyny powstawania choroby Raynauda. U osób z tym schorzeniem stwierdza się zwiększoną ilość receptorów dla neuroprzekaźnika noradrenaliny. Szacuje się, że objaw Raynauda występuje u 3-4% populacji ludzkiej, najczęściej u mieszkańców chłodnego klimatu.
Choroba Raynauda występuje częściej u kobiet (4-9 razy częściej niż mężczyźni). Do grupy ryzyka należą zwłaszcza młode kobiety, które często cechuje niskie ciśnienie krwi. Pod wpływem silnych emocji, chłodnego powietrza lub wody pojawiają się charakterystyczne objawy.
Przyczyny objawu Raynauda (wtórnego)
Wtórna postać objawu Raynauda (tzw. zespół Raynauda) występuje w przebiegu wielu chorób, głównie reumatycznych. Często jest jedynym objawem, który wyprzedza o kilka lat ujawnienie się reumatoidalnego zapalenia stawów, twardziny lub tocznia.
Wtórny zespół Raynauda może towarzyszyć takim schorzeniom jak:
- choroby naczyń krwionośnych (miażdżyca, choroby autoimmunologiczne),
- choroby krwi (szpiczak, białaczki),
- choroby nerwów obwodowych (zespół cieśni nadgarstka),
- w zakażeniach wirusami zapalenia wątroby B i C.
Praca, która wymaga narażenia rąk na wibracje czy zimno, może wiązać się z wywołaniem napadów objawu Raynauda. U osób stosujących niektóre leki (doustną antykoncepcję, beta-blokery, interferon) objaw Raynauda może rozwinąć się jako skutek uboczny farmakoterapii.
Leczenie objawu Raynauda
Leczenie choroby Raynauda polega na zapobieganiu wystąpienia objawu. W tym celu stosuje się zmianę stylu życia oraz fizykoterapię. U chorych, u których te metody nie zdają egzaminu, a objawy są bardzo nasilone, konieczne jest leczenie farmakologiczne. Przyjmuje się leki rozszerzające tętnice, takie jak azotany (nitroglicerynę w maści) lub blokery kanału wapniowego (nifedypinę, amlodypinę) oraz leki blokujące receptor alfa (alfa-blokery).
Jeśli objaw Raynauda wynika z konkretnej choroby, podstawą leczenia jest usunięcie przyczyny, czyli leczenie schorzenia podstawowego.
Fizykoterapia w leczeniu choroby Raynauda
Fizykoterapia jest ważną formą leczenia choroby Raynauda, której celem jest zapobieganie wystąpieniu objawów. Fizjoterapeuta może zastosować różne techniki, które poprawią przepływ krwi, transport składników odżywczych, zmniejszą dolegliwości bólowe i rozluźnią mięśnie.
Jak zapobiegać wystąpieniu objawu Raynauda?
Chorzy z objawem Raynauda muszą mieć świadomość, na czym polega ta przypadłość, oraz powinni unikać czynników ją wywołujących. Należy zaprzestać palenia tytoniu, wystrzegać się zimnej wody, działania zimnego powietrza i picia chłodnych napojów, nie stosować leków zwężających naczynia krwionośne, kofeiny i doustnej antykoncepcji. U osób bardzo młodych ta przypadłość najczęściej ustępuje samoistnie po okresie dojrzewania.
Czytaj także:
Masz sine paznokcie? Prosty test odpowie, czy przyczyną jest choroba
Masz ciągle zimne stopy? Sprawdź, co może być przyczyną
Drętwienie rąk – przyczyny i leczenie
10 domowych sposobów na drętwienie rąk
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
