Spis treści:
- Okrągłe plamy na skórze – co oznaczają?
- Okrągłe plamy na skórze – rozpoznanie
- Okrągłe plamy na skórze – kiedy iść do lekarza?
Okrągłe plamy na skórze – co oznaczają?
Istnieje wiele możliwych przyczyn powstania okrągłych plam na skórze. Poniżej znajdziesz wybrane z nich wraz ze zdjęciami i sposobami leczenia.
Plamy soczewicowate
Plamy soczewicowate są nazywane plamami starczymi lub plamami wątrobowymi. To ciemne (brązowe), płaskie zmiany na skórze, różnej wielkości (od milimetra do 13 mm). Zazwyczaj powstają po 40-50. roku życia, szczególnie u osób, których skóra była często eksponowana na promienie słoneczne.
Leczenie: Plamy wątrobowe nie są groźne i nie wymagają leczenia. Ze względów estetycznych można próbować je rozjaśnić lub usunąć. Polecane metody to m.in. preparaty hamujące pigmentację skóry, preparaty zawierające retinoidy, kwasy AHA, peelingi, laseroterapia, dermabrazja czy krioterapia.
fot. Okrągłe plamy na skórze - plamy soczewicowate / Adobe Stock, Aneese
Rumień wędrujący
Zakażenie bakteriami Borrelia, przenoszonymi przez kleszcze, może powodować charakterystyczną okrągłą plamę na skórze – rumień wędrujący. Jest to płaska zmiana skórna o wyglądzie tarczy strzelniczej (ciemne i jasne okręgi), pojawia się w ciągu 3-30 dni od ugryzienia zakażonego kleszcza. Przy boreliozie początkowo mogą wystąpić też objawy grypopodobne: gorączka, złe samopoczucie, bóle mięśniowe, powiększenie węzłów chłonnych.
Leczenie: Plama znika samoistnie bez leczenia, co nie oznacza, że nie trzeba zgłaszać się do lekarza. Wręcz przeciwnie. Rumień wędrujący świadczy o zakażeniu bakteriami Borrelia i wymaga przyjmowania antybiotyków.
fot. Okrągłe plamy na skórze - rumień wędrujący / Adobe Stock, Aneese
Przeczytaj: Czy przy boreliozie zawsze występuje rumień?
Liszaj płaski
Okrągłe plamy na skórze mogą być objawem liszaja płaskiego. Są to fioletowe, grudkowe, błyszczące zmiany płaskie o wielkości 1-3 mm, które mogą się zlewać w większe plamy. Na powierzchni mogą być widoczne białawe linie. Choroba powoduje świąd.
Leczenie: Zmiany nie są łatwe do leczenia, jednak ustępują samoistnie w ciągu 2 lat. Można łagodzić objawy preparatami z glikokortykosteroidami. Należy udać się do dermatologa.
fot. Okrągłe plamy na skórze - liszaj / Adobe Stock, Elena Stepanova
Łuszczyca
Okrągłe plamy na skórze pojawiają się również w przebiegu łuszczycy. Typowe miejsca, gdzie występują, to: łokcie, kolana, owłosiona skóra głowy, lędźwie. Jest to choroba przewlekła. Najpierw pojawiają się czerwonobrunatne plamy grudkowe, które się łuszczą. Ich średnica waha się od 1 mm do 2 cm. W kolejnym etapie, gdy zmiany są rozwinięte, plamy mogą mieć nawet kilka centymetrów średnicy. Są pokryte srebrnymi łuskami.
Leczenie: Należy zgłosić się do dermatologa. Leczenie plam łuszczycowych obejmuje leki do stosowania miejscowego (keratolityczne, sterydy) oraz metody ogólne (fototerapia, metotreksat, cyklosporyna A, retinoidy). Choroba ma tendencję do nawracania.
fot. Okrągłe plamy na skórze - łuszczyca / Adobe Stock, Elena Stepanova
Grzybica
Grzybica również może manifestować się okrągłymi plamami na skórze. Są to okrągłe rumieniowe zmiany, łuszczące się i wyraźnie ograniczone od zdrowej skóry. Brzegi są bardziej zaczerwienione niż środek zmian. Grzybica może pojawić w obrębie tułowia, ale najczęściej rozwija się na rękach lub nogach. Towarzyszy jej swędzenie skóry.
Leczenie: Należy udać się do dermatologa. Specjalista przepisze leki przeciwgrzybicze stosowane miejscowo albo przyjmowane doustnie. Leczenie trwa 2-4 tygodni lub dłużej.
fot. Okrągłe plamy na skórze - grzybica skóry / Adobe Stock, Lyudmila
Rogowacenie starcze (słoneczne)
Pojedyncze lub mnogie płaskie zrogowaciałe przebarwienia skóry, pokryte łuszczącymi się łuskami, mogą świadczyć o rogowaceniu słonecznym, zwanym też starczym. Zmiany pojawiają się w miejscach najbardziej eksponowanych na promieniowanie słoneczne, ponieważ to ten czynnik sprzyja ich powstaniu: zwłaszcza na twarzy i grzbietowych powierzchniach rąk. Dotyczy głównie osób starszych.
Leczenie: Zmiany koniecznie należy pokazać dermatologowi, ponieważ wiąże się z nimi ryzyko rozwoju raka kolczystokomórkowego. Leczenie plam na skórze obejmuje krioterapię, elektrokoagulację (usuwanie za pomocą impulsów prądu) oraz łyżeczkowanie. Miejscowo stosuje się m.in. 5-fluorouracyl, sól sodową diklofenaku czy imikwimod.
fot. Okrągłe plamy na skórze - rogowacenie słoneczne / iStock, pedrojperez
Białe okrągłe plamy
Białe okrągłe plamki na skórze to osobny temat. Często pojawiają się po opalaniu, są efektem hipopigmentacji, czyli odbarwienia. Pojawiają się, gdy w skórze w pewnych miejscach brakuje melaniny – barwnika wytwarzanego przez komórki pigmentowe (melanocyty). Mogą to być blizny po ospie, samoistny kropelkowaty niedobór barwnika, zmiany powstałe w wyniku interakcji promieni słonecznych z przyjmowanymi lekami czy ziołami, bielactwo czy choroby dermatologiczne takie jak łupież pstry.
Leczenie: Zależy od przyczyny. Niektóre plamki znikają samoistnie, inne mogą zostać usunięte za pomocą laseroterapii, fotochemoterapii czy zabiegów złuszczających. Czasami lekarz może przepisać leki przeciwgrzybicze, np. gdy rozpozna łupież pstry. Należy skonsultować się ze specjalistą, który dobierze właściwe leczenie.
fot. Okrągłe plamy na skórze - łupież pstry / Adobe Stock, Alessandro Grandini
Melasma (ostuda)
Nieregularne ciemne plamy na skórze, występujące u kobiet po 20 i 30 roku życia, to tzw. ostuda lub melasma. Przyczyną są zmiany hormonalne (związane ze środkami antykoncepcyjnymi, ciążą lub terapią hormonalną), ekspozycja na słońce lub niski poziom hormonu tarczycy. Co charakterystyczne plamki ciemnieją pod wpływem słońca.
Leczenie: Ostuda nie wymaga leczenia, chociaż ze względów estetycznych kobiety często poszukują metod usunięcia zmian. Stosuje się w tym celu laseroterapię, zabiegi złuszczające, fototerapię oraz leki depigmentujące. Jeśli przyczyną zmian są choroby, to należy skoncentrować się na ich leczeniu.
fot. Okrągłe plamy na skórze - ostuda / Adobe Stock, Duangjan
Wybroczyny
Wybroczyny to niewielkie brązowe, fioletowe lub czerwone plamy na skórze. Powstają, gdy małe naczynia krwionośne pękają i krew przedostaje się do skóry. Wybroczyny mogą być objawem różnych infekcji, niedoborów (np. witaminy K), stanowić reakcję na przyjmowane leki. Aby rozpoznać wybroczyny, można wykonać test szklanki. Pod wpływem nacisku szklanki na skórę plamki nie będą zmieniały koloru, w przeciwieństwie do innej wysypki, która w takiej sytuacji jaśnieje.
Leczenie: Zależy od przyczyny. Stosuje się antybiotyki (w przypadku infekcji bakteryjnych), glikokortykosteroidy (by złagodzić stan zapalny), suplementację, leki immunosupresyjne, a nawet chemioterapię, gdy przyczyną jest nowotwór.
fot. Okrągłe plamy na skórze - wybroczyny / Adobe Stock, clsdesign
Sprawdź: Wysypka przy sepsie
Wyprysk atopowy (egzema)
Czerwone, swędzące, łuszczące się okrągłe plamy na skórze mogą świadczyć o wyprysku atopowym, zwanym atopowym zapaleniem skóry lub egzemą. Zmiany mogą pojawiać się na dłoniach, twarzy, łokciach, kolanach, szyi. Mogą mieć też postać pęcherzyków, grudek lub sączących się ranek.
Wyprysk atopowy to przewlekła choroba skóry z okresami remisji i nawrotów. Przypuszcza się, że egzema jest dziedziczna i wiąże się z występowaniem różnych alergii, jednak konkretna przyczyna tej choroby nie została rozpoznana.
Leczenie: Stosuje się glikokortykosteroidy oraz inhibitory kalcyneuryny w formie preparatów nakładanych na skórę. Oprócz tego pomocne są środki natłuszczające.
fot. Okrągłe plamy na skórze - wyprysk atopowy / Adobe Stock, Ольга Тернавская
Pokrzywka alergiczna
Reakcja uczuleniowa może objawiać się czerwonymi rozlanymi plamami na skórze. Czasem ma ona postać pokrzywki — lekko wypukłych plam przypominających te po poparzeniu pokrzywą. Mogą one wynikać z groźnej reakcji anafilaktycznej. Dlatego warto skonsultować problem z lekarzem.
Leczenie: Lekarz zazwyczaj przepisuje leki przeciwhistaminowe, aby złagodzić objawy alergii. Pomocne mogą być chłodne kompresy. Czasami konieczne są silniejsze leki przeciwalergiczne.
fot. Okrągłe plamy na skórze - pokrzywka alergiczna / iStock, areeya_ann
Chłoniak
Chłoniak może rozwinąć się w różnych rejonach ciała, w tym na skórze. Objawy skórne w postaci plam na skórze mogą być objawem chłoniaka, czyli nowotworu układu limfatycznego. Są to zmiany rumieniowe, łuszczące się, pojawia się często świąd skóry.
Leczenie: Podobnie jak w przypadku innych nowotworów, lekarz może zalecić chemioterapię, ale też inne leki stosowane w przypadku tej choroby.
Okrągłe plamy na skórze – rozpoznanie
Podstawowym badaniem diagnostycznym w przypadku zmian skórnych jest oczywiście badanie dermatologiczne. Lekarz obejrzy plamy na skórze i już na tej podstawie może postawić diagnozę. Czasami konieczne jest badanie dermatoskopem. Niekiedy są wykonywane dodatkowe badania (np. morfologia, testy alergiczne, badania hormonalne), aby ustalić, co jest przyczyną powstania zmian skórnych.
Okrągłe plamy na skórze – kiedy iść do lekarza?
Okrągłe plamy na skórze mogą mieć zarówno łagodny charakter, jak i złośliwy, dlatego w razie jakichkolwiek wątpliwości najlepiej udać się do dermatologa. Na pewno trzeba się skonsultować, gdy:
- zmiany są bolesne,
- objawy się pogarszają,
- zmiana się powiększa, zmienia swój wygląd,
- zmiana swędzi,
- zmiana krwawi,
- nie goi się,
- pojawiają się objawy infekcji: wydzielina ze zmian, złe samopoczucie, podwyższenie temperatury itp.
Z problemem można udać się do dermatologa lub lekarza POZ.
Czytaj także:
Jak wygląda wczesny czerniak? Sprawdź, czy twoje znamię przypomina to na zdjęciach
Czerwone plamy na twarzy - przyczyny u dorosłych i dzieci
Usuwanie blizn bez tajemnic. Co na blizny po trądziku, operacji i oparzeniu?
Wysypka jak kaszka – skąd się bierze?
Domowe sposoby na wysypkę. Jak leczyć uczulenie skórne i inne zmiany?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
