Spis treści:
- Operacja bariatryczna - na czym polega
- Ile kosztuje operacja bariatryczna?
- Dla kogo wskazana jest operacja bariatryczna?
- Przeciwwskazania do operacji bariatrycznej
- Operacja bariatryczna - efekty
- Operacja bariatryczna - bezpieczeństwo
- Zalecenia po operacji bariatrycznej
Operacja bariatryczna - na czym polega
Bariatria to dziedzina medycyny zajmująca się leczeniem otyłości. Operacja bariatryczna jest zabiegiem chirurgicznym przeznaczonym przede wszystkim dla osób ze znaczną otyłością, którego celem jest długotrwała redukcja masy ciała i obniżenie ryzyka chorób związanych z nadwagą. Zabieg jest wykonywany na ogół laparoskopowo, rzadko metodą otwartą. Pacjent otrzymuje znieczulenie miejscowe i ogólne.
Jest kilka metod operacyjnego leczenia otyłości. Najczęściej wykonywaną obecnie operacją bariatryczną jest rękawowa resekcja żołądka. Trwa około 1,5 godziny i przebiega w znieczuleniu ogólnym. Polega na wycięciu 4/5 żołądka, co powoduje, że z reszty żołądka powstaje wąski rękaw o pojemności 100-150 ml. Narzędzia chirurgiczne wprowadzane są do jamy brzusznej przez kilka niewielkich otworów w brzuchu (metoda laparoskopowa).
Dzięki drastycznemu zmniejszeniu tego narządu pacjent odczuwa szybciej sytość i zmniejsza się uczucie głodu, przyjmuje mniej jedzenia i chudnie. Powrót do pełnej sprawności po operacji bariatrycznej trwa kilka tygodni.
Rzadziej przeprowadza się zabieg założenia opaski na żołądek. Obie procedury – resekcja rękawowa i opaska – to tzw. operacje restrykcyjne. Wykonuje się także czasami tzw. operacje wyłączające (wyłączenie żółciowo-trzustkowe) lub restrykcyjno-wyłączające (gastric bypass, mini gastric bypass).
Operacja gastric bypass polega podzieleniu żołądka na dwie odrębne części, z których niewielki górny fragment tworzy zbiornik żołądkowy - ten łączony jest z jelitem cienkim. Pozostały większy fragment żołądka jest łączony z dalszą częścią jelita cienkiego, a pokarm przez niego nie przechodzi. Trafia tylko do niewielkiej części żołądka. Dzięki temu pacjent szybciej odczuwa sytość, mniej je i chudnie.
Oczywiście przed operacją bariatryczną i po niej obowiązują specjalne zalecenia, m.in. nie należy jeść 8 godzin przed zabiegiem, ani pić do 2 godzin wcześniej.
O wyborze odpowiedniej metody decyduje lekarz w porozumieniu z pacjentem oraz często innymi specjalistami.
Ile kosztuje operacja bariatryczna?
W Polsce chirurgiczne leczenie otyłości jest refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia, jeżeli spełnione są przez pacjenta określone kryteria. Wówczas operacja jest przeprowadzana nieodpłatnie. Także rehabilitacja i sanatorium po operacji bariatrycznej mogą być refundowane przez NFZ.
Jeśli zdecydujemy się na operację bariatryczną prywatnie, wtedy koszt takiego zabiegu wynosi od 15 000 zł do nawet ponad 30 000 zł. Tańszą alternatywą jest tzw. balon żołądkowy, który umieszcza się za pomocą endoskopu w żołądku na 6 miesięcy (lub dłużej). Koszt takiego zabiegu waha się od 7 000 do 10 000 zł.
Dla kogo wskazana jest operacja bariatryczna?
Podstawowe kryteria do zakwalifikowania pacjenta do zabiegu to wiek oraz BMI. Operacja bariatryczna jest wskazana u pacjentów w wieku od 18 do 60 roku życia, którzy:
- mają BMI ≥ 40 kg/m2,
- mają BMI 35–40 kg/m2oraz choroby współistniejące zależne od otyłości, np. cukrzyca typu 2, choroby układu sercowo-oddechowego, bezdech, choroby stawów, a także problemy psychologiczne,
- lub mają BMI 30–35 kg/m2 i lekarz uzna, że istnieją indywidualne wskazania do operacji bariatrycznej w zależności od rodzaju chorób współistniejących.
U osób spoza wymienionej grupy wiekowej wskazania do ewentualnej operacji są rozpatrywane indywidualnie.
Operacje bariatryczne wykonywane są po to, aby osoba z otyłością mogła mniej jeść, a tym samym miała większą szansę schudnąć. Oczywiście operacja jest ostatecznością. Najpierw podejmuje się próby odchudzania klasycznymi metodami, takimi jak wysiłek fizyczny czy dieta. Jednak zdarza się, że metody te zawodzą, zwłaszcza u osób z bardzo dużą otyłością.
Nie można zapominać, że zbyt duża masa ciała to nie tylko niekorzystny efekt kosmetyczny, ale także obciążenie dla całego organizmu. Otyłość zwiększa ryzyko cukrzycy, chorób serca, schorzeń stawów i kręgosłupa, a także stłuszczenia wątroby. W przypadku znacznej nadwagi należy się odchudzać się nie tylko dla sylwetki, ale przede wszystkim dla zdrowia.
Przeciwwskazania do operacji bariatrycznej
Nie każda osoba otyła może poddać się operacji bariatrycznej. Do głównych przeciwwskazań zalicza się:
- nieuleczalne choroby prowadzące do wyniszczenia organizmu, np. nowotwór,
- otyłość spowodowaną zaburzeniami hormonalnymi, np. choroba Cushinga,
- choroby, które mogą być zagrożeniem dla życia w wyniku operacji, np. POChP, przebyty niedawno zawał serca,
- znaczne zaburzenia psychiatryczne — zaburzenia osobowości, ciężka depresja,
- alkoholizm,
- nadużywanie narkotyków,
- ciąża,
- brak możliwości właściwej, długofalowej opieki pooperacyjnej.
Istnieje także kilka względnych przeciwwskazań do operacji (wymagają indywidualnej oceny pacjenta), to np. aktywna choroba wrzodowa czy wysokie BMI (BMI 35–39,9 kg/m2) przy braku chorób współistniejących.
Operacja bariatryczna - efekty
Oczywiście najbardziej pożądanym efektem operacji bariatrycznej jest chudnięcie. Jest to najskuteczniejsza metoda leczenia otyłości, dzięki której udaje się zredukować masę ciała aż o 50-70%. Największy spadek wagi pojawia się po kilku miesiącach do roku. Rzadko jednak wspomina się o szeregu korzyści zdrowotnych wynikających z operacji. Chirurgiczne leczenie otyłości redukuje:
- trudności w oddychaniu,
- cukrzycę,
- ból głowy,
- depresję,
- choroby stawów,
- bezdech senny,
- nadciśnienie,
- poziom złego cholesterolu,
- refluks,
- wysiłkowe nietrzymanie moczu,
- ryzyko chorób serca i naczyń.
Badania dowodzą, że osoby otyłe po operacji bariatrycznej mają o 89% mniejsze ryzyko zgonu w ciągu 5 lat, a także znacznie lepiej im się żyje.
Należy pamiętać, że aby osiągnąć pożądane efekty, konieczna jest zmiana nawyków dotyczących stylu życia. Sama operacja owszem przynosi spektakularną poprawę w dość krótkim czasie, jednak nie jest gwarancją na całe życie. Często jedzenie to nie tylko kwestia głodu, ale także pewnych uwarunkowań i przyzwyczajeń. Nieoceniony jest po operacji stały kontakt z lekarzem i dietetykiem oraz praca nad dobrymi nawykami, które będą trwałe.
Operacja bariatryczna - bezpieczeństwo
Operacja bariatryczna, jak każdy inny zabieg chirurgiczny, wiąże się z pewnym zagrożeniem. Możliwe powikłania, o których powinien być poinformowany pacjent przed operacją, to m.in.:
- krwawienie z miejsca operowanego,
- niedobory witamin i składników mineralnych,
- depresja pooperacyjna,
- infekcja ran pooperacyjnych,
- zgaga,
- zapalenie płuc.
Powikłania po operacjach bariatrycznych występują u 20% pacjentów.
Zalecenia po operacji bariatrycznej
Operacja jest tak naprawdę dopiero początkiem, a nie końcem walki z otyłością. Stanowi najskuteczniejszą metodę pozbycia się dużej nadwagi, lecz wymaga trwałych zmian dotyczących stylu życia: regularnej aktywności fizycznej oraz właściwych nawyków żywieniowych.
Po operacji bariatrycznej pacjent powinien:
- regularnie uczestniczyć w konsultacjach lekarskich, psychologa i dietetyka,
- korzystać z grup wsparcia bariatrycznego,
- przyjmować leki i suplementy zalecone przez lekarza,
- przestrzegać diety zaleconej przez lekarza,
- unikać alkoholu i papierosów,
- ćwiczyć przynajmniej 3 razy w tygodniu i prowadzić aktywny styl życia (spacery, nordic walking),
- zgłaszać wszelkie problemy związane z operacją.
Stosowanie się do powyższych zaleceń zwiększa szansę na długotrwałe efekty leczenia.
Źródła:
Chirurgia bariatryczna. Materiały edukacyjne dla pacjenta, PZWL wydawnictwo Lekarskie,
Coblijn UK, Karres J, de Raaff CAL, de Castro SMM, Lagarde SM, van Tets WF, Bonjer HJ, van Wagensveld BA. Predicting postoperative complications after bariatric surgery: the Bariatric Surgery Index for Complications, BASIC. Surg Endosc. 2017 Nov;31(11):4438-4445. doi: 10.1007/s00464-017-5494-0,
Seeras K, Sankararaman S, Lopez PP. Sleeve Gastrectomy. [Updated 2022 May 1]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2022 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK519035/,
Arterburn DE, Telem DA, Kushner RF, Courcoulas AP. Benefits and Risks of Bariatric Surgery in Adults: A Review. JAMA. 2020 Sep 1;324(9):879-887. doi: 10.1001/jama.2020.12567,
Karmali S, Johnson Stoklossa C, Sharma A, Stadnyk J, Christiansen S, Cottreau D, Birch DW. Bariatric surgery: a primer. Can Fam Physician. 2010 Sep;56(9):873-9. PMID: 20841586; PMCID: PMC2939109.
Czytaj także:
Otyłość brzuszna - dieta na otyłość brzuszną
Od czego zacząć odchudzanie? 8 pierwszych kroków do prawdziwie szczupłej sylwetki
Zastrzyki na odchudzanie: rewolucja w leczeniu otyłości, czy przelotna moda? Jak działają i kto może z nich skorzystać?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!