Ostre zapalenie trzustki (OZT) - jakie są objawy i jak przebiega leczenie chorej trzustki? Kto jest najbardziej narażony na choroby trzustki? Ostre zapalenie trzustki (OZT) to ostry proces zapalny gruczołu z zajęciem sąsiadujących tkanek i czasami odległych narządów. Może przebiegać w postaci łagodnej i martwiczej (ciężkiej).
Sprawdź: Rak trzustki - jak rozpoznać, jakie są objawy?
fot. Fotolia
Postać łagodna stanowi około 70% przypadków ostrego zapalenia trzustki (OZT). Zazwyczaj leczenie jest efektywne, a choroba ustępuje w sposób niepowikłany po pewnym okresie.
Przeczytaj więcej: Jak zdiagnozować raka trzustki?
Natomiast postać martwicza występuje w 30% przypadków i cechuje się powstaniem powikłań miejscowych, wystąpieniem zespołu ogólnej odpowiedzi zapalnej (SIRS), a nawet niewydolności wielonarządowej.
Przyczyny ostrego zapalenia trzustki
-
kamica pęcherzyka i dróg żółciowych
-
spożywanie alkoholu
- czasem zabiegi endoskopowe (EPCW – Endoskopowa CholangioPankreatografia Wsteczna, manometria zwieracza Oddiego )
- urazy trzustki
- zabiegi operacyjne
- rzadziej: infekcje wirusowe czy bakteryjne, hipertrójglicerydemnia, hiperkalcemia (wysoki poziom wapnia we krwi), rak trzustki, uchyłki dwunastnicy, dziedziczne zapalenie trzustki, niewydolność nerek, stosowanie leków: tiazydy, steroidy, azatiopryna
- w 20% przypadków – przyczyna nieznana (idiopatyczna)
Objawy ostrego zapalenia trzustki
-
uporczywe, silne bóle brzucha w okolicy środkowej lub z lewej strony
-
ból promieniujący z brzucha do pleców
-
nudności i wymioty
- wzdęcia brzucha
-
gorączka
- bolesność i napięcie mięśni brzucha przy badaniu palpacyjnym
-
osłabienie lub brak perystaltyki jelit
- rzadko żółtaczka
- w ciężkiej postaci: tachykardia (tętno powyżej 100 uderzeń na minutę), obniżenie ciśnienia tętniczego, obecność płynu w jamie opłucnej lub zmiany osłuchowe w płucach, zaburzenia świadomości spowodowane encefalopatią trzustkową, błękitno-czerwone zabarwienie wokół pępka (objaw Cullena) bądź w okolicy lędźwiowej (objaw Grey-Turnera) – świadczą one o ciężkim stanie
Przeczytaj: Dieta po ostrym zapaleniu trzustki
Rozpoznanie i diagnostyka ostrego zapalenia trzustki
Podstawą rozpoznania jest gruntownie zebrany wywiad lekarski, badanie przedmiotowe, badania biochemiczne i obrazowe. Rutynowym badaniem biochemicznym w ostrym zapaleniu trzustki jest oznaczenie aktywności amylazy w surowicy krwi i w moczu oraz aktywności lipazy w surowicy (enzymy trzustkowe). Typowe wartości dla OZT to te które 3-4 krotnie przewyższają normę. Wskazane jest także wykonanie badań w celu oceny stanu ogólnego, czyli: morfologia krwi, stężenie elektrolitów, mocznika, kreatyniny, glukozy, parametry układu krzepnięcia i funkcji układu oddechowego.
Diagnostyka obrazowa opiera się na wykonaniu USG, potwierdzeniu diagnozy w tomografii komputerowej z podaniem kontrastu (TK). Rezonans magnetyczny udzieli podobnych informacji co TK. Ponadto uniknie się zbędnego napromieniowania pacjenta, co ma miejsce przy TK. Przydaje się również ECW (endoskopowa cholangiografia wsteczna) i sfinkterotomia w celu szybkiego usunięcia złogu z przewodu żółciowego wspólnego w przypadku OZT żółciopochodnego o ciężkim przebiegu. Oprócz tego wykonuje się także rentgen przeglądowy jamy brzusznej.
Różnicowanie OZT
W różnicowaniu bierze się pod uwagę: pękniecie (perforację) wrzodu trawiennego, ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego, kolkę żółciową, ostrą niedrożność jelit, niedrożność naczyń krezkowych, kolkę nerkową, zawał mięśnia sercowego, tętniaka rozwarstwiającego aorty, zapalenie płuc, kwasicę ketonową, choroby tkanki łącznej z zapaleniem naczyń.
Leczenie ostrego zapalenia trzustki
Postać lekką leczy się na oddziałach internistycznych. Uzupełniane są płyny, podawane leki przeciwbólowe, prowadzi się kilkudniową głodówkę. Ciężka postać OZT obarczona jest wysoką śmiertelnością – 95% zgonów z powodu ostrego zapalenia trzustki. Leczenie odbywa się w oddziałach anestezjologii i intensywnej terapii medycznej. Jest to leczenie, które skupia lekarzy następujących specjalności: anestezjologa, internistę, chirurga i radiologa.
Powikłania OZT
W ciężkiej postaci choroby, powikłania występują na samym początku. Dotyczą one narządów: płuc, serca, nerek, naczyń krwionośnych, układu pokarmowego i centralnego układu nerwowego. Zaliczyć tu można: niewydolności w/w narządów, posocznicę (sepsę), zespół wykrzepiania wewnątrznaczyniowego (DIC), powikłania metaboliczne i encefalopatie. W późniejszym etapie mogą się pojawić powikłania miejscowe, w postaci: ostrych zbiorników płynu, torbieli rzekomych, ropni, przetok, a także powikłania naczyniowe i żółtaczka zaporowa. Wymagają one specjalistycznego leczenia. W łagodnej postaci OZT powikłania występują bardzo rzadko.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
