Wątroba to duży narząd o bardzo ważnej dla organizmu roli. Odpowiada za zachowanie metabolicznej homeostazy (równowagi) organizmu, reguluje poziom hormonów i składników odżywczych we krwi. Metabolizuje leki i alkohol, a produkując żółć, bierze udział w trawieniu. Jej właściwe działanie jest koniczne dla zdrowia. Jak zadbać o regenerację wątroby?
Spis treści:
- Na czym polega regeneracja wątroby?
- Kiedy wątroba potrzebuje regeneracji?
- Regeneracja wątroby - co jeść?
- Co pić na regenerację wątroby?
- Preparaty na regenerację wątroby
- Regeneracja wątroby - ile trwa
Na czym polega regeneracja wątroby?
Wątroba to jeden z najważniejszych narządów organizmu, który wyróżnia się wyjątkowymi zdolnościami regeneracji. Regeneracja wątroby jest to proces zachodzący w organizmie, dzięki któremu wątroba się odbudowuje. Jest to możliwe dzięki wyjątkowym właściwościom tego organu. Wątroba może wykonywać swoje zadania nawet, gdy 90% miąższu utraciło swoją sprawność. Według badań regenerację mogą inicjować zarówno komórki wątroby, czyli hepatocyty, jak i komórki macierzyste. Wątroba regeneruje się samodzielnie, ale możemy ten proces wspomagać albo przeciwnie - spowolnić go lub nawet uniemożliwić.
Czy wątroba odrasta?
Wątroba potrafi odrosnąć z fragmentu płatu, nawet wtedy, gdy usunięto do 90% tego narządu. Wątroba jednak nie jest ze stali i jej proces odnowy mogą zaburzyć choroby, leki albo alkohol.
Kiedy wątroba potrzebuje regeneracji?
O regeneracji wątroby powinniśmy myśleć właściwie codziennie, ponieważ wiele rzeczy wpływa na nią niekorzystnie. Czynnikami, które uszkadzają ten narząd, są:
- wirusowe zapalenie wątroby,
- nadużywanie alkoholu,
- substancje toksyczne, np., metale ciężkie,
- długotrwałe przyjmowanie leków obciążających wątrobę,
- choroby autoimmunologiczne,
- choroby metaboliczne,
- choroby wątroby i dróg żółciowych,
- złe odżywianie,
- brak ruchu.
Wątrobę może uszkodzić niezdrowy styl życia, działanie toksyn, stan zapalny, włóknienie, marskość wątroby oraz stłuszczenie wątroby. Wtedy wątroba musi się odbudować. Wątroba potrzebuje też regeneracji po zabiegu usunięcia fragmentu narządu albo po urazie.
Sprawdź: 8 sposobów na detoks wątroby
Regeneracja wątroby - co jeść?
Zdrowe odżywianie to podstawowy element tworzący dobre warunki do regeneracji wątroby. Narząd nie może być w czasie samonaprawy nadmiernie obciążany. Dobre warunki do regeneracji wątroby powstają, gdy dieta:
- zawiera ograniczoną ilość tłuszczu,
- zawiera dużo warzyw i owoców,
- nie zawiera produktów wysoko przetworzonych i dań typu fast-food,
- nie zawiera alkoholu,
- nie zawiera nadmiaru cukrów prostych,
- zawiera dużo wody.
Dodatkowe zalecenia dietetyczne obejmują spożywanie 5-6 niewielkich posiłków dziennie, unikanie ostrych przypraw, unikanie, w miarę możliwości, leków metabolizowanych w wątrobie. Regeneracji wątroby nie sprzyja palenie tytoniu!
Zasady i tabela produktów w diecie wątrobowej. Co można jeść, by odciążyć wątrobę?
Co pić na regenerację wątroby?
W celu wspomagania regeneracji wątroby warto pić napoje bogate w antyoksydanty, związki o działaniu żółciopędnym oraz przeciwzapalnym. Aby pobudzić wątrobę do regeneracji, do picia polecane są:
- zielona herbata - w niewielkich ilościach wpływa korzystnie na wątrobę, ponieważ pomaga w walce ze stresem oksydacyjnym, co jest zasługą zawartych w niej polifenoli,
- sok grejpfrutowy - przeciwutleniacze w nim obecne chronią komórki wątroby przed uszkodzeniem i pomagają hamować stan zapalny; sok z grejpfruta może też zmniejszać ilość tłuszczu gromadzącego się w wątrobie,
- rumianek - zawiera laktony seskwiterpenowe, które wspomagają detoksykację wątroby, m.in. działają przeciwzapalnie,
- kawa - niektóre badania dowodzą, że picie kawy może chronić przed stłuszczeniem wątroby, rakiem i innymi schorzeniami tego narządu; kawa hamuje odkładanie się tłuszczu w wątrobie; ma sporo przeciwutleniaczy,
- napar z kurkumy - wspomaga detoksykację wątroby, działa żółciopędnie i zmniejsza stan zapalny, który może pogarszać stan wątroby.
Preparaty na regenerację wątroby
Na regenerację wątroby polecane są leki i suplementy diety zawierające m.in. wyciągi z ziół. Preparaty, które mają za zadanie wspomagać samonaprawę wątroby, najczęściej zawierają takie składniki jak:
- sylimaryna,
- kolchicyna,
- mniszek lekarski,
- wyciąg z ostrokrzewu paragwajskiego,
- wyciąg z karczochów,
- kurkuma (ostryż długi),
- cykoria,
- ostropest plamisty,
- kwiat jaśminu,
- kwas ursodeoksycholowy.
Regenerację wątroby można wspomagać też fosfolipidami – lecznicze fosfolipidy pozyskiwane są z soi. Mają one zdolność wbudowywania się w błonę komórkową komórek tego narządu, przyspieszając ich odbudowę i naprawę. Fosfolipidy wspomagają też wydzielanie żółci, a więc jedną z funkcji wątroby.
Fosfolipidy podaje się w przypadkach uszkodzeń wątroby na skutek nadużywania alkoholu i długotrwałego przyjmowania leków, a także wtedy, gdy drogi żółciowe nie pracują prawidłowo.
Przed zastosowaniem jakichkolwiek preparatów warto zasięgnąć rady lekarza lub farmaceuty. Specjalista dobierze lek lub suplement do naszego stanu zdrowia i uprzedzi o ewentualnych reakcjach z innymi lekami.
Regeneracja wątroby - ile trwa?
Wszystko zależy od tego, w jakim stopniu wątroba jest uszkodzona – im mniejsze uszkodzenia, tym krótszy czas regeneracji i odwrotnie. Po jednorazowym nadużyciu alkoholu wątroba leczy się 1-2 dni. Przy dużych uszkodzeniach leczenie może trwać tygodnie, a nawet miesiące.
Tempo, w jakim wątroba się naprawia, zależy też od stosowanych leków, regularnego ich przyjmowania, diety, unikania czynników, które obciążają wątrobę. Znaczenie ma także wiek pacjenta – procesy naprawcze u osób starszych nie przebiegają tak sprawnie i skutecznie jak w przypadku osób młodych.
Często lekarze zalecają na czas leczenia wątroby zaniechanie aktywności fizycznej, zwłaszcza intensywnej. Bywa, że niezbędne jest leżenie w łóżku. Czasami regeneracja wątroby nie jest możliwa. Dzieje się tak, gdy cały narząd zostaje zniszczony, np. wskutek nadużywania alkoholu. Wtedy jedynym ratunkiem dla pacjenta jest przeszczepienie tego narządu.
Źródła:
Fausto N, Campbell JS, Riehle KJ. Liver regeneration. Hepatology. 2006 Feb;43(2 Suppl 1):S45-53. doi: 10.1002/hep.20969,
Mao SA, Glorioso JM, Nyberg SL. Liver regeneration. Transl Res. 2014 Apr;163(4):352-62. doi: 10.1016/j.trsl.2014.01.005
Thomes PG, Rasineni K, Saraswathi V, Kharbanda KK, Clemens DL, Sweeney SA, Kubik JL, Donohue TM Jr, Casey CA. Natural Recovery by the Liver and Other Organs after Chronic Alcohol Use. Alcohol Res. 2021 Apr 8;41(1):05. doi: 10.35946/arcr.v41.1.05,
S. Reynolds, Cells that maintain and repair the liver identified, National Institutes of Health, www.nih.gov/news-events/nih-research-matters/cells-maintain-repair-liver-identified.
Czytaj także:
Co może oznaczać ból wątroby i jak sobie z nim radzić?
Czy grzyby szkodzą wątrobie? Kto powinien uważać
Zioła na wątrobę
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
