Mechanizm gromadzenia płynu
Zaburzenie równowagi między wytwarzaniem a wchłanianiem płynu opłucnowego prowadzi do nagromadzenia się jego w zwiększonej ilości w jamie opłucnej.
Diagnostyka
Nakłucie jamy opłucnej jest podstawową metodą diagnostyki płynu opłucnowego. Uzyskany płyn poddany zostaje badaniom, które oceniają jego gęstość, pH, zawartość w nim białka, aktywność enzymu dehydrogenazy mleczanowej – LDH, glukozy, trójglicerydów, cholesterolu. Płyn ponadto zostaje poddany badaniu składu komórkowego, w którym ocenia się zawartość w nim komórek (neutrofilów, limfocytów, eozynofilów) oraz mikrobiologicznemu na zawartość drobnoustrojów, na przykład prątków gruźlicy. Parametry te pozwalają zakwalifikować płyn do przesięku lub wysięku, co ma istotne znaczenie przy wykryciu przyczyny nagromadzenia się płynu.
Zobacz też: Gruźlica ciągle groźna
Objawy
Objawy kliniczne obecności płynu opłucnowego to duszność, szczególnie w pozycji leżącej, ból w klatce piersiowej. Opukując okolicę płuc stwierdza się stłumienie odgłosu opukowego i zniesienie drżenia głosowego. Osłuchowo występuje ściszenie szmeru pęcherzykowego.
Badania dodatkowe
Pomocne w stwierdzeniu obecności płynu jest badanie RTG klatki piersiowej. Wadą jego niestety jest to, że wykrywa dopiero stosunkowo dużą ilość płynu, około 200 ml. USG umożliwia stwierdzenie już małych ilości płynu, to jest już 100 ml a także płynu otorbionego. USG jest też pomocne przy wyborze miejsca nakłucia w celu pobrania płynu. Najmniejszą ilość płynu – 50 ml wykrywa badanie TK klatki piersiowej.
Przyczyny
Przesięk ma mniejszą zawartość białka niż wysięk oraz niższą aktywność LDH. Najczęstsze przyczyny płynu przesiękowego to: niewydolność serca, marskość wątroby, zespół nerczycowy, zatorowość płucna. Wysięk z kolei może być spowodowany:
- zakażeniem miąższu płuc – bakteryjnym, w tym gruźliczym, rzadziej wirusowym czy grzybiczym,
- nowotworem płuc lub opłucnej,
- zatorowością płucną,
- pęknięciem przełyku, zapaleniem trzustki,
- reumatoidalnym zapaleniem stawów, toczniem trzewnym układowym.
Zobacz też: Jak rozpoznać toczeń rumieniowaty układowy?
Leczenie
Leczenie uzależnione jest przyczyny nagromadzenia płynu. Gdy mamy do czynienia z zapaleniem bakteryjnym płuc konieczne jest wdrożenie antybiotykoterapii ogólnie. W przypadku małych ilości wskazana jest obserwacja, gdyż istnieje możliwość samoistnego wchłonięcia się płynu. Duża ilość płynu, utrudniająca oddychanie powinna zostać usunięta z jamy opłucnej. Dokonuje się tego poprzez drenaż opłucnowy, czyli wprowadzenie do opłucnej specjalnego drenu i połączeniu go z butelką lub specjalnym systemem ssącym. Pozostawia się to na kilka dni, aż do całkowitej eliminacji płynu z opłucnej i rozprężeniu płuca.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
