Spis treści:
- Rak płuc - czym jest?
- Rak płuc - wczesne objawy
- Rak płuc - najczęstsze objawy
- Kiedy pojawiają się objawy raka płuc?
- Objawy raka płuc a infekcji - różnice
- Objawy przerzutów raka płuc
- Objawy raka płuc - zespoły paraneoplastyczne
- Czy rak płuc jest wyleczalny?
Rak płuc - czym jest?
Rak płuca to najczęściej występujący nowotwór złośliwy u mężczyzn i trzeci pod względem częstości występowania u kobiet. Jest bardzo niebezpieczny, mało podatny na chemioterapię. Niektóre jego typy są bardzo agresywne.
Do rozwoju raka płuca predysponują głównie takie czynniki, jak:
- palenie papierosów (główna przyczyna),
- zanieczyszczenie środowiska,
- ekspozycja na promieniotwórczy radon,
- narażenie na azbest,
- rodzinna historia raka płuca,
- wiek powyżej 65 lat,
- przebyty wcześniej rak płuca.
Główne typy raka płuca to:
- niedrobnokomórkowy rak płuca - ok. 85% przypadków nowotworów płuc; rozwija się wolniej niż drobnokomókowy rak płuca,
- drobnokomókowy rak płuca - ok. 15% przypadków nowotworów płuca; zazwyczaj szybko się rozprzestrzenia.
Wielu pacjentów z rakiem płuc dowiaduje się o jego istnieniu przypadkowo.
Rak płuc - wczesne objawy
Rak płuca na wczesnym etapie rozwoju przebiega zazwyczaj bezobjawowo lub skąpobjawowo. Guz pierwotny rośnie i zwykle nie daje żadnych symptomów. Wtedy wykrywany jest najczęściej przypadkowo, na przykład podczas badania rentgenowskiego klatki piersiowej lub badania tomografii komputerowej przeprowadzanych z zupełnie innych przyczyn.
U wielu chorych dolegliwości sugerujące raka płuc są na tyle mało charakterystyczne, że pacjenci je lekceważą i nie zgłaszają się do lekarza. Bywa też, że choroba jest mylona z innymi schorzeniami.
Rak płuca jest chorobą podstępną i przez bardzo długi czas jest niemy klinicznie, tzn. nie daje żadnych objawów. Większość wczesnych wykryć raka płuca to wykrycia przypadkowe, np. ktoś jedzie do sanatorium i wykonuje zdjęcie klatki piersiowej lub zmiana jest wykryta podczas innych badań. Pod tym względem rak płuca jest chorobą niezwykle niebezpieczną, ponieważ objawy przeziębieniowe, czyli kaszel, stan podgorączkowy pojawiają się dopiero wtedy, gdy choroba jest albo miejscowo zaawansowana, albo już uogólniona
– wyjaśnia prof. dr hab. n. med. Adam Antczak, specjalista chorób płuc i chorób wewnętrznych.
Rak płuc - najczęstsze objawy
Rak płuca, rosnąc, niszczy i nacieka okoliczne tkanki. Wystąpienie objawów z tym związanych zazwyczaj sygnalizuje, że nowotwór jest już nieoperacyjny. Najczęściej występującymi dolegliwościami są:
- kaszel lub zmiana jego rodzaju,
- krwioplucie,
- nawracające zakażenia dolnych dróg oddechowych,
- płatowe zapalenie płuc u osoby narażonej na zachorowanie (np. wieloletni palacze tytoniu),
- ból w klatce piersiowej świadczący o naciekaniu jej ścian,
- duszność (może świadczyć o niedodmie płuca lub obecności wysięku w jamie opłucnej),
- chrypka (świadczy o naciekaniu nerwu krtaniowego wstecznego),
- utrudnienie połykania (świadczy o naciekaniu przełyku),
- zespół żyły głównej dolnej, zespół Hornera, porażenie splotu barkowego - zespoły objawów spowodowane przez naciekanie i ucisk na nerwy i naczynia w przypadku guza szczytu płuca, tzw. guza Pancoasta.
fot. Adobe Stock, kolaż Polki.pl
Kaszel
Kaszel jest objawem najczęściej występującym u chorych na raka płuc i często trudnym do zdiagnozowania, ponieważ zwykle kojarzymy go z przeziębieniem czy grypą. Kiedy zatem powinien wzbudzić podejrzenia?
Jeżeli chodzi o kaszel, to w infekcjach górnych dróg oddechowych zwykle trwa on krótko – do 3 tygodni. Kaszel trwający powyżej 8 tygodni powinien nas zaniepokoić i podlegać diagnostyce. Pacjent, który ma taki kaszel, powinien zostać zbadany przez lekarza i skierowany co najmniej na zdjęcie RTG klatki piersiowej
– wyjaśnia prof. dr hab. n. med. Adam Antczak.
U palaczy w zdecydowanej większości kaszel związany jest z przewlekłą obturacyjną chorobą płuc. W takich przypadkach niepokojąca jest każda zmiana charakteru kaszlu.
Na przykład zmiana z suchego porannego kaszlu na mokry z wykrztuszaniem krwistej wydzieliny, występujący w ciągu całego dnia. Taki stan bezwzględnie wymaga pilnej wizyty u lekarza i wykonania badania rentgenowskiego klatki piersiowej.
Warto pamiętać także, że część palaczy – bo przecież główną przyczyną raka płuca jest palenie papierosów – ma kaszel przewlekły, kaszle codziennie. W takim przypadku to, co powinno zaniepokoić osobę z kaszlem palacza, to zmiana charakteru kaszlu. Kaszel staje się bardziej intensywny, często z produktywnego kaszlu porannego zamienia się w całodzienny kaszel suchy, napadowy i bardziej intensywny.
– wyjaśnia prof. dr hab. n. med. Adam Antczak.
Krwioplucie najczęściej świadczy o większym zaawansowaniu nowotworu, jednak, jeśli wystąpi, zawsze jest wskazaniem do wykonania badania bronchoskopowego i rentgenowskiego klatki piersiowej.
Chrypka
Chrypka jest jednym z objawów raka płuc, często bagatelizowanym przez długi czas.
W części rozrostu wewnątrz klatki piersiowej guzy mogą obejmować i naciekać nerw krtaniowy wsteczny lub uciskać ten nerw i wówczas dochodzi do chrypki
– wyjaśnia prof. dr hab. n. med. Adam Antczak.
Chrypa zwykle kojarzy nam się z infekcją – jeśli jednak nie mija po 2-3 tygodniach, warto udać się do lekarza.
Chrypa u kogoś, kto ma chorobę rozrostową w obrębie klatki piersiowej, to chrypa, która nie będzie mijać. Może się pojawić nagle, niemalże z dnia na dzień, ale to co dla niej specyficzne, to brak zmiennego charakteru. W badaniu laryngologicznym jest związana z porażeniem fałdów głosowych, zwykle jednostronnym. W chorobach nieżytowych chrypka nie będzie miała takiego podłoża
– wyjaśnia prof. dr hab. n. med. Adam Antczak.
Kiedy pojawiają się objawy raka płuc?
Niektóre symptomy raka płuc, takie jak kaszel, chrypa, stopniowa utrata masy ciała, stany podgorączkowe, także krwioplucie, pojawiają się nagle i nasilają się stopniowo. Wiele z nich przez długi czas może nie być rozpoznane jako objawy tego nowotworu.
Trzeba bowiem pamiętać, że symptomy raka płuca to szereg objawów wielonarządowych, o charakterze laryngologicznym czy neurologicznym, wiele też występuje ze strony układu oddechowego.
Warto kontrolować swoje zdrowie szeroko, a jeśli mamy jakieś wątpliwości co do stanu swojego zdrowia lub objawy o przedłużonym charakterze, szczególnie właśnie kaszel trwający ponad 8 tygodni, to powinniśmy mieć wykonane zdjęcie RTG klatki piersiowej.
– mówi prof. dr hab. n. med. Adam Antczak.
Objawy raka płuc a infekcji - jak odróżnić?
Kaszel, chrypka czy zakażenia dolnych dróg oddechowych zwykle sugerują przeziębienie, dlatego początkowo objawy raka płuc mogą być leczone jak zwykła infekcja. Jak je od siebie odróżnić?
Zwykłe przeziębienie czy zapalenie dróg oddechowych to choroba ostra, która pojawia się często z godziny na godzinę i charakteryzuje się objawami nieżytowymi takimi jak katar, ból gardła, kaszel, poczucie rozbicia. I zwykle szybko mija. W przypadku choroby nowotworowej płuca objawy mogą wprawdzie pojawić się znienacka, ale nie mijają. To nie jest choroba, która się pojawia i za kilka dni znika. Zdarza się również tak, że czasem pod maską cięższego zakażenia dróg oddechowych czy układu oddechowego, jakim jest zapalenie płuc, może kryć się rak płuca
– mówi prof. dr hab. n. med. Adam Antczak.
Nawracające zakażenia dolnych dróg oddechowych, zwłaszcza gdy przebiegają z zaburzeniem upowietrznienia części płuca, wymagają pilnej diagnostyki radiologicznej, gdyż mogą być spowodowane naciekiem zamykającym światło oskrzela.
Płatowe zapalenie płuc aktualnie nie występuje często, dlatego zwłaszcza w przypadku pacjentów narażonych na rozwój raka płuca, tzn. palaczy tytoniu, zawsze powinno być zweryfikowane pod kątem nowotworu.
Objawy związane z przerzutami raka płuc
Wystąpienie przerzutów raka płuc do innych narządów świadczy o bardzo zaawansowanym procesie nowotworowym. Objawy z tym związane odpowiadają zajętym narządom.
W przypadku najczęstszych przerzutów do kości są to bóle kostne i złamania patologiczne, w przypadku przerzutów do mózgu różnorodne objawy neurologiczne, w wątrobie powodują bóle brzucha, nudności, żółtaczkę.
Objawy raka płuc - zespoły paraneoplastyczne
W przypadku raka płuc często dochodzi do rozwoju tzw. zespołów paraneoplastycznych (paranowotworowych), czyli zespołów objawów związanych z występowaniem nowotworu, ale nie bezpośrednio z jego działaniem. Mają one związek z wytwarzaniem przez guz substancji hormonalnie czynnych.
Do takich objawów możemy zaliczyć m.in.:
- mlekotok,
- nadpłytkowość,
- biegunkę,
- małopłytkowość,
- zaburzenia czucia,
- zespół Cushinga,
- zakrzepicę żylną.
Czy rak płuc jest wyleczalny?
Na wczesnym etapie rozwoju rak płuca może być wyleczalny, guz może być usunięty operacyjnie. Mimo wszystko rak płuca jest jednym z najgorzej rokujących nowotworów złośliwych. Prognozy zależą od stadium zaawansowania nowotworu i jego rodzaju (rak płuca drobnokomórkowy ma gorsze rokowania). Głównym problemem jest fakt, że choroba jest późno wykrywana. W Polsce 5 lat przeżywa mniej niż 10% chorych na raka płuca. Choroba stanowi główną przyczynę zgonów z powodu nowotworów - 30% u mężczyzn i 15% u kobiet.
Treść artykułu pierwotnie została opublikowana 23.07.2019.
Czytaj także:
Rak płuc – rokowania [OPINIA ONKOLOGA]
Niska hemoglobina a nowotwór. Jak często niedokrwistość jest objawem raka?
O czym świadczy przewlekły mokry kaszel? Rozpoznanie i leczenie
Co oznacza ból w klatce piersiowej? 6 najczęstszych przyczyn bólu w mostku
Kierownik Kliniki Pulmonologii Ogólnej i Onkologicznej UM w Łodzi. Obecnie Prorektor ds. klinicznych macierzystej uczelni, w latach 2006-2016 prodziekan i dziekan Wydziału Lekarskiego UM w Łodzi. Ekspert w nauczaniu medycyny na kierunku lekarskim. Specjalista chorób płuc i chorób wewnętrznych. Jest redaktorem naczelnym 12-tomowej „Wielkiej Interny". Przewodzi Ogólnopolskiemu Programowi Zwalczania Grypy. Ma na swoim koncie 140 publikacji w czasopismach międzynarodowych.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
