Udar mózgu jest główną przyczyną inwalidztwa u osób po 40. roku życia. Pacjenci cierpią z powodu różnie objawiającej się niepełnosprawności (np. niepełnosprawności ruchowej, zaburzeń czucia, mowy, widzenia czy amnezji). Jednak najbardziej dokuczliwym i bolesnym następstwem udaru mózgu jest niesprawność ruchowa, spowodowana niedowładem lub wzmożonym napięciem mięśniowym, określanym jako spastyczność poudarowa.
Czym jest spastyczność poudarowa?
Poudarowa spastyczność u dorosłych pojawia się, gdy mięśnie nie odpowiadają na wysyłane przez mózg sygnały dotyczące rozluźnienia mięśni. Następuje trwały, bolesny skurcz, co uniemożliwia ruch i zwykłą, codzienną aktywność. Spastycznie napięcie mięśniowe towarzyszy niedowładowi w około 35 proc. przypadków. Bardzo często stanowi główny problem w rehabilitacji i codziennym życiu, ponieważ jest źródłem dotkliwego bólu.
Charakterystyczne dla pacjentów ze spastycznością są:
- zaciśnięta pięść,
- nadmiernie zgięty nadgarstek i łokieć,
- ramię przyciśnięte do piersi.
Jak wygląda życie osób ze spastycznością poudarową?
Dla osób po udarze oznacza to trudność w wykonywaniu podstawowych czynności – ubieraniu się, myciu czy spożywaniu posiłków. Spastyczność sprzyja także powstawaniu trwałych przykurczów, deformacji stawowych, odleżyn, zakrzepicy żylnej oraz infekcji.
O tym jak wygląda codzienne życie ze spastycznością opowiada Agnieszka Prasol, która w styczniu 2010 roku doznała udaru krwotocznego z naczyniaka tętniczo-żylnego, po którym nastąpił niedowład lewostronny ciała: „Nagle z osoby aktywnej i samodzielnej stałam się osobą kompletnie zależną od innych, wymagającą ciągłej rehabilitacji pod nadzorem specjalistów”. Jej tryb życia diametralnie uległ zmianie. Codzienne czynności stały się trudne i niewykonalne bez pomocy najbliższych.
Warto wiedzieć: Udar mózgu – co powinniśmy o nim wiedzieć?
Jak się leczy spastyczność poudarową?
– Jedną z przeszkód utrudniającą poprawę sytuacji pacjentów jest przeświadczenie, że udar mózgu jest wyrokiem losu, a jego konsekwencjom jedynie w niewielkim stopniu można przeciwdziałać. Natomiast z większością skutków udaru mózgu można skutecznie walczyć i zmniejszyć ich nasilenie dzięki sprawnej opiece oraz leczeniu – uważa Adam Siger z Fundacji Udar Mózgu.
Jedną z metod leczenia spastyczności poudarowej jest terapia toksyną botulinową. W 2009 r. otrzymała ona pozytywną rekomendację Agencji Oceny Technologii Medycznych. Niestety mimo swej skuteczności w leczeniu tej choroby nie jest ona refundowana przez NFZ.
– Toksyna botulinowa stwarza możliwości poprawy w zakresie napięcia mięśniowego, bólu, higieny, samodzielności. Jednorazowa dawka działa 3-4 miesiące i stwarza dogodne okno terapeutyczne dla fizjoterapii, która w dalszych miesiącach pomoże w pokonaniu napięcia mięśniowego i przywracaniu sprawności ruchowej – tłumaczy prof. Jarosław Sławek z Interdyscyplinarnej Grupy Ekspertów ds. spastyczności.
Brak dostępu polskich pacjentów do tej skutecznej i powszechnie stosowanej na świecie terapii spastyczności dotyka rocznie około 2000 osób (to grupa z największym nasileniem spastyczności i wskazaniem do podawania toksyny botulinowej), których jakość życia mogłaby ulec znaczącej poprawie.
Aby poprawić sytuację pacjentów po udarze, na początku lipca 2013 r. Interdyscyplinarna Grupa Ekspertów ds. Spastyczności, w skład której wchodzą prof. Jarosław Sławek, prof. Andrzej Bogucki, dr Marta Banach, prof. Anna Członkowska, prof. Andrzej Friedman, dr Maciej Krawczyk, prof. Andrzej Kwolek, prof. Józef Opara, dr Stanisław Ochudło, dr Jacek Zaborski, oraz przedstawiciele Fundacji Udar Mózgu wypracowali wspólne stanowisko w sprawie umożliwienia chorym dostępu do leczenia toksyną botulinową. Po spotkaniu przedstawiciele fundacji oraz eksperci wystosowali wspólnie list do Ministerstwa Zdrowia apelujący o wprowadzenie dostępu do leczenia toksyną botulinową dla osób po udarze mózgu. Czekają na odpowiedź.
Polecamy: Jak rozpoznać udar mózgu?
Źródło: Fundacja Udar Mózgu/ Konkret PR/ mk
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
