Ortezy na kolano mogą być najróżniejsze, a z biegiem czasu ich typów przybywa. Można się w tym pogubić, a lepiej tego nie robić. Dlatego traktuj stabilizatory na kolano jako wyrób medyczny, jak lek – stosuj zgodnie z zaleceniami lekarza i rehabilitanta i wybieraj je w porozumieniu ze specjalistą. W przeciwnym razie możesz sobie napytać biedy, zamiast sobie pomóc. Oto ABC wiedzy o ortezach i stabilizatorach kolan. Dowiedz się, na jakie problemy z kolanami przydadzą się te akcesoria.
Spis treści:
- Orteza i stabilizator na kolano: czym się różnią?
- Jaka najlepsza orteza na kolano?
- Jak założyć ortezę na kolano?
- Orteza na kolano – ceny
- Kiedy zdjąć stabilizator na kolano?
Orteza i stabilizator na kolano: czym się różnią?
Orteza i stabilizator to dwa różne akcesoria ortopedyczne, choć często są używane zamiennie.
Orteza jest bardziej zaawansowanym urządzeniem, które służy do stabilizacji, unieruchomienia lub korekcji stawów i mięśni. Jest zwykle stosowana w przypadku poważniejszych urazów lub po operacjach.
Stabilizator to prostsze akcesorium, którego główną funkcją jest wsparcie i ochrona stawu podczas codziennych czynności lub ćwiczeń. Stabilizatory są zazwyczaj lżejsze i bardziej elastyczne niż ortezy, co czyni je wygodniejszymi w codziennym użytkowaniu. Stabilizatory kolana nie ograniczają znacząco ruchów i zmniejszają przeciążenia występujące podczas uprawiania sportów lub pracy fizycznej.
Zadania ortezy kolana: pełne unieruchomienia stawu, korekcja zniekształceń.
Zadania stabilizatorów kolana: bezpieczna i łagodna stabilizacja stawu, działanie kompresyjne, zmniejszanie obrzęków i krwiaków.
Ponieważ jednak w mowie potocznej często oba pojęcia są stosowane wymiennie, my także w tym tekście tak ich będziemy używać.
Jaka najlepsza orteza na kolano?
Wybór najlepszej ortezy na kolano zależy od rodzaju urazu lub problemu zdrowotnego. W przypadku lekkich kontuzji lub profilaktyki odpowiednia może być elastyczny stabilizator kompresyjny. Gdy dojdzie do poważnych uszkodzeń w stawie, nieodzowna okaże się sztywna orteza na kolano.
Zawsze w kwestii wyboru ortezy czy stabilizatora kolana najlepiej skonsultować się z lekarzem lub fizjoterapeutą, który wskaże, najważniejsze cechy, jakie powinno spełniać to akcesorium po konkretnej operacji czy kontuzji leczonej zachowawczo. Czasami specjalista odradzi stosowanie stabilizatora kolana lub zaleci, w jakich sytuacjach go używać i odradzi noszenie go przez cały czas, gdyż niewłaściwie stosowany może przyczynić się do zmniejszenia zakresów ruchu oraz osłabienia mięśni, co sprzyja kolejnej kontuzji. Także niewłaściwie dobrany pod względem rozmiaru czy źle założony może zaszkodzić lub nie uchronić przed urazem.
Ogólnie rzecz biorąc:
- miękkie stabilizatory (wciągnę lub zapinane na rzepy) używane są w czasie lekki kontuzji - to sposoby na stłuczenia, niektóre skręcenia. Nie ograniczają znacząco zakresu ruchu.
- sztywne ortezy na kolano stosowane są po cięższych urazach lub operacjach, kiedy trzeba staw unieruchomić lub ograniczyć jego ruchomość do bezpiecznego zakresu. Te ograniczające ruchomość mogą mieć zegar, który pomaga ustawić bezpieczny zakres ruchu, który powiększa się w miarę leczenia i rehabilitacji,
- sportowe stabilizatory na kolano używane są podczas uprawiania sportów i ich celem jest zmniejszenie ryzyka urazu u sportowców narażonych z różnych względów (rodzaj sportu, przebyty wcześniej uraz) na kontuzje kolan. W niektórych przypadkach powinny być noszone już zawsze podczas konkretnych aktywności.
Orteza na kolano po operacji
Orteza na kolano po operacji jest zazwyczaj sztywna i wyposażona w szyny boczne.
Lepsze ortezy mają także zegar do regulacji kąta zgięcia stawu. Pomagają w kontrolowanym ruchu kolana, chroniąc przed nadmiernym obciążeniem leczonych struktur i umożliwiają stopniowy powrót do pełnej ruchomości kolana. Lekarze zalecają je zwłaszcza po operacjach więzadeł i łąkotek.
Stabilizator na kolano z szynami
Stabilizator na kolano z szynami oferuje dodatkowe wsparcie boczne, co jest szczególnie przydatne przy urazach więzadeł lub w trakcie rehabilitacji pooperacyjnej. Szyny boczne zapobiegają bocznemu ruchowi kolana, co zmniejsza ryzyko ponownego urazu.
Tego typu stabilizator może być stosowany zarówno w codziennym użytkowaniu, jak i podczas uprawiania sportu czy po operacji.
W ortezach pooperacyjnych szyny są sztywne, w stabilizatorach sportowych czy miękkich szyny mogą być krótsze oraz mniej lub bardziej elastyczne.
Stabilizator na kolano do biegania
Stabilizator na kolano do biegania powinien być lekki, elastyczny i dobrze przylegający do ciała. Ważne jest, aby zapewniał odpowiednią kompresję i wsparcie, jednocześnie nie ograniczając ruchów. Modele przeznaczone do biegania często mają silikonowe wkładki stabilizujące rzepkę oraz oddychający materiał, który zapewnia komfort podczas długotrwałego użytkowania. Niektóre mają specjalne okienko na rzepkę. Czasami są dodatkowo wyposażone w paski zapinane na rzepy nad i/lub pod rzepką.
Najmniejsze wsparcie kolana zapewniają stabilizatory cienkie, bez dodatkowych elementów w postaci pasków, usztywnień itp.
W ofercie stabilizatorów kolana do biegania można też naleźć takie o konkretnym przeznaczeniu, np. stworzone z myślą o wspomaganiu leczenia kolana biegacza czy przeciążenia pasma biodrowo-piszczelowego. Mają wtedy specjalną konstrukcję odciążającą kluczowe struktury.
Orteza na kolano: łąkotka
Orteza na kolano przeznaczona dla osób z urazami łąkotki często wyposażona jest w pierścień stabilizujący rzepkę, co pomaga w utrzymaniu jej we właściwej pozycji. Dodatkowe wsparcie boczne w postaci szyn może zapobiegać dalszym uszkodzeniom oraz wspomagać proces rehabilitacji.
W przypadku uszkodzenia wyłącznie łąkotki możliwe będzie zastosowanie miękkiego stabilizatora. Jeśli jednak uszkodzeniu uległy więzadła, najprawdopodobniej lepsza będzie sztywniejsza orteza. Najnowocześniejsze mają możliwość regulacji ustawienia kolana bardziej w kierunku koślawości lub szpotawości kolana, aby zmniejszyć obciążenie na jedną lub drugą łąkotkę.
Przy uszkodzeniu łąkotki i więzadła konieczne może być ograniczenie ruchomości kolana, więc najlepszą opcją może okazać się orteza na kolano z zegarem. Jednak jej dobór będzie zależał od tego, które z więzadeł zostało uszkodzone.
Orteza na kolano z zegarem
Orteza na kolano z zegarem pozwala na precyzyjną regulację kąta zgięcia i wyprostu stawu kolanowego. Jest to szczególnie przydatne po operacjach, gdzie stopniowo zwiększa się zakres ruchu w kontrolowany sposób. Zegar w ortezie umożliwia dostosowanie ustawień, co jest kluczowe w procesie rehabilitacji.
Z czasem powiększa się na zegarze możliwy swobodny zakres ruchu, co sprawia, że taka orteza może towarzyszyć pacjentowi przez duża część procesu leczenia i rehabilitacji.
fot. Orteza na kolano z zegarem/ Adobe Stock, praisaeng
Elastyczny stabilizator na kolano
Elastyczny stabilizator na kolano zapewnia kompresję i wsparcie, jednocześnie pozwalając na niemal pełen zakres ruchu. Może być odpowiedni dla osób uprawiających sport lub do codziennego użytkowania przy niewielkich urazach. Elastyczne stabilizatory są wykonane z materiałów, które dobrze dopasowują się do ciała, zapewniając wygodę i funkcjonalność.
Tyle teoria. Praktyka jednak pokazuje, że te najcieńsze stabilizatory na kolano w postaci elastycznych opasek nie są najlepsze. Zapewniają naprawdę niewielką ochronę, dając ułudę zwiększonej stabilizacji stawu. Nadużywanie ich może szybko pogorszyć naturalną stabilizację stawu, na którą składają się sygnały z receptorów, ścięgien i mięśni oraz reakcja mięśni na nie. Zdjęcie takiej opaski po dłuższym czasie stosowania może przyczynić się do zwiększenia ryzyka kontuzji. Czasami naprawdę lepsze są dobrze dobrane ćwiczenia na kolano niż pakowanie go w stabilizator.
fot. Elastyczny stabilizator na kolano/ Adobe Stock, AntonioDiaz
Jak założyć ortezę na kolano?
Miękkie ortezy wciąga się oburącz na nogę zgiętą w kolanie do ok. 30 stopni.
Sztywne ortezy zakłada tak, aby najpierw przylegały do tylnej strony uda. Potem zapina się paski, zaczynając od tych położonych najbliżej kolana, a potem zapina się te położone wyżej i niżej.
Jeśli orteza ma okienko na rzepkę, upewnij się, że rzepka faktycznie przez nie „wygląda” i znajduje się w jego centrum.
W przypadku stabilizatora z zegarem konieczne jest ustawienie bezpiecznego zakresu ruchu. Wyraża się go w stopniach. Zapytaj rehabilitanta lub lekarza, jaki zakres ruchu ustawić i reguluj go w miarę postępów rehabilitacji, po uzgodnieniu tego ze specjalistą.
Miękkie stabilizatory zakłada się pod ubranie, a sztywne – na spodnie, chyba że akurat masz na sobie krótkie spodnie lub spódnicę, to wtedy możesz założyć taką ortezę na kolano bezpośrednio na gołą skórę.
Pamiętaj, że niektóre stabilizatory na kolano są prawe i lewe i nie można ich nosić wymiennie!
Po założeniu stabilizatora czy ortezy trzeba sprawdzić, czy nie przemieszcza się – akcesorium powinno pozostawać na miejscu niezależnie od pozycji, w jakiej znajduje się noga.
Orteza na kolano – ceny
Ceny ortez na kolano mogą się znacznie różnić w zależności od modelu, marki i funkcji. Proste elastyczne stabilizatory można kupić już za około 50-100 zł, podczas gdy bardziej zaawansowane ortezy z szynami i zegarem mogą kosztować od 600 do 1500 zł lub więcej. Cena zależy również od materiałów, z których orteza jest wykonana, oraz jej przeznaczenia (np. sport, rehabilitacja, postoperacyjne wsparcie).
Kupuj ortezy na kolano w sklepach rehabilitacyjnych lub znanych i polecanych przez specjalistów marek. Najlepiej przed kupnem przymierz, albo upewnij się, że możesz szybko towar wymienić na inny, jeśli orteza okaże się za duża lub za mała. Nie kupuj ich przez internet z Dalekiego Wschodu – mogą wyglądać identycznie jak te renomowanych producentów, ale funkcjonalności i trwałości mogą nie mieć takiej samej.
Kiedy zdjąć ortezę na kolano?
Nawet jeśli nie zakończył się okres, kiedy powinnaś nosić ortezę na kolano, czasami lepiej z niej zrezygnować i zaopatrzyć się w inną. Do objawów świadczących o tym, że orteza nie jest dla ciebie dobra i wymaga regulacji lub wymiany świadczą:
- duży obrzęk pod lub nad ortezą,
- stopa lub łydka sinieją,
- odczuwasz mrowienie lub inne czuciowe sensacje w nodze,
- pojawia się uczucie pulsowania lub pieczenia w nodze.
Treść artykułu pierwotnie opublikowano 14.01.2020 r.
Czytaj także:
Jak zrobić taping kolana przy różnych dolegliwościach?
Co oznacza ból kolana po bieganiu?
Ból kolana przy zginaniu? Sprawdź, co to może być
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
