Działania niepożądane leków są w pewnych przypadkach nieuniknione. Silne leki mogą wywoływać diametralne zmiany w naszym wyglądzie, jak również w codziennym funkcjonowaniu przyprawiając nas o złe samopoczucie, dolegliwości żołądkowe, czy też silne odczyny alergiczne. Specyficznym działaniem niepożądanym kilku leków jest tzw. toczeń polekowy.
Zobacz: Jak rozpoznać toczeń rumieniowaty układowy?
Toczeń polekowy jest reakcją organizmu na substancje zawarte w lekach stosowanych
przewlekle np. w leczeniu chorób związanych z podeszłym wiekiem. Ta odmiana tocznia
będzie dotyczyć zwłaszcza osób w wieku starszym, co nie oznacza, ze nie może się
pojawić wśród przedstawicieli młodszej części naszego społeczeństwa. Istnieje też opinia,
że leki podejrzane o wywoływanie tocznia polekowego mogą tak ingerować w układ
immunologiczny, że produkowane będą pewne przeciwciała, jak np. przeciwjądrowe
charakterystyczne dla tocznia rumieniowatego układowego. Wystąpienie choroby po
stosowaniu leków jest rzadkim zjawiskiem, jednakże warto mieć je na uwadze np. podczas
różnicowania choroby z innymi zaburzeniami.
Objawy tocznia polekowego, są podobne do postaci niejako klasycznej TRU i często są z nim mylone. Dopiero wnikliwa analiza przyjmowanych medykamentów może wyjaśnić przyczynę
choroby. Zwykle objawy tocznia polekowego pojawiają się nagle, a dominują objawy grypopodobne, bóle mięśni i stawów, czasem dochodzi do zapalenia osierdzia, opłucnej lub otrzewnej. Choroba może jednak mieć agresywny przebieg i nawet uszkodzić nieodwracalnie nerki czy układ nerwowy.
Zobacz też: Choroba z motylem na twarzy
Lekami, które mogą wywoływać objawy TRU są:
- Prokainamid – lek antyarytmiczny, normujący pracę serca (Procainamid, Procainamidum),
- Hydralazyna i dihydralazyna – obniżające ciśnienie tętnicze krwi (Dihydralazinum),
- Chinidyna – lek antyarytmiczny (Chinidinum, Kinidin),
- Metyldopa – stosowana w łagodzeniu objawów parkinsonowskich (Dopegyt),
- Kaptopryl – obniżający ciśnienie tętnicze krwi (Captopril),
- Acebutolol – antyarytmiczny i obniżający ciśnienie tętnicze krwi (Sectral, Abutol),
- Propylotiouracyl – stosowany w nadczynności tarczycy (Propycil),
- Chloropromazyna – lek przeciwpsychotyczny (Fenactil),
- Karbamazepina – przeciwdepresyjny, przeciwdrgawkowy (Amizepin, Tegretol, Neurotop, Finlepsin, Timonil),
- Minocyklina – antybiotyk (Minocin),
- Diltiazem – lek nasercowy (Diltiazem, Dilzem, Oxycardil),
- Infliksymab – przeciwciało monoklonalne o działaniu przeciwzapalnym (Remicade),
- Penicylamina – przeciwreumatyczna, wychwytuje metale jak np. ołów, rtęć podczas zatrucia nimi (Cuprenil).
Leczenie tocznia polekowego polega na odstawieniu lub zamianie leku, który wywołał objawy TRU. Bardzo rzadko włącza się jeszcze sterydy, leki przeciwmalaryczne czy niesteroidowe przeciwzapalne. Wielolekowość z jaką niejednokrotnie seniorzy się borykają, zwiększa ryzyko wystąpienia tocznia polekowego – zatem należy mieć to na uwadze!
Czytaj też: „Koszyczek babci” – po co jej tyle leków?
Opracowano na podstawie:
Szczeklik A., Gajewski P., Choroby wewnętrzne. Kompendium Medycyny Praktycznej, MP,
Kraków 2009
Wieczorowska-Tobis K., Niemir Z., Toczeń rumieniowaty układowy w starszym wieku,
Nowiny Lekarskie 2004, 73, 2, 158-161
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
