Rodzaje uszkodzeń czaszkowo-mózgowych
Urazy czaszkowo-mózgowe można podzielić na pierwotne (takie, które powstają w momencie zadziałania siły) oraz wtórne (będące efektem procesów patologicznych, występujących na skutek urazu - obrzęku, zakażenia, niewydolności krążenia). Urazy dzielą się także na otwarte i zamknięte. Jeśli dojdzie do przerwania ciągłości wszystkich powłok osłaniających mózg, przestrzeń wewnątrztwardówkowa będzie miała kontakt ze środowiskiem zewnętrznym – jest to uraz otwarty. W urazach zamkniętych ciągłość powłok nie zostaje naruszona (m.in. w przypadku wstrząśnienia lub stłuczenia).
Przeczytaj: Uraz głowy - jak postępować?
Objawy urazu wewnątrzczaszkowego
Pewne objawy szczególnie świadczą o wystąpieniu urazu. Należą do nich m.in.:
- zaburzenia świadomości ocenione w skali Glasgow (15.puktowa skala służąca do oceny poziomu świadomości),
- narastające ilościowe zaburzenia świadomości,
- objawy ogniskowego uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego (np. niedowład, porażenie),
- wgłobienie kości sklepienia czaszki.
Kiedy konieczna operacja?
Wskazania do operacji zależą głównie od rodzaju uszkodzenia. Urazy zamknięte, takie jak wstrząśnienie, czy stłuczenie wymagają z reguły tylko leczenia zachowawczego. Natomiast w przypadku złamań kości czaszki zazwyczaj niezbędna jest operacja. Małe krwiaki zewnątrz i śródmózgowe (objętość do 25-30ml) można leczyć zachowawczo. Operacja konieczna jest w przypadku:
- krwiaka nadtwardówkowego (o grubości >1cm, doprowadzający do przemieszczenia struktur mózgu),
- krwiaka podtwardówkowego i o lokalizacji podnamiotowej,
- pogarszającego się gwałtownie stanu klinicznego pacjenta.
Złamania kości czaszki
Złamania otwarte – w ich przypadku złamana kość jest odsłonięta. Może wówczas dojść do zakażenia, a także do wycieku płynu mózgowo-rdzeniowego. Operacja ma na celu otworzenie ciągłości opony twardej i zazwyczaj wykonywana jest, gdy ustąpi pourazowy obrzęk mózgu.
Złamania z wgnieceniem – leczenie zabiegowe niezbędne jest w przypadku, gdy odłam wgnieciony jest głębiej niż grubość kości lub gdy występują objawy neurologiczne. Podczas operacji odsłaniany jest wgnieciony fragment kości, następnie wywierca się otwór w fragmencie niezłamanym i wprowadza przez niego narzędzia, które pomagają unieść część wgłębioną.
Złamania podstawy czaszki – charakterystycznym objawem tego typu złamania jest wystąpienie krwiaka okularowego (zasinienie wokół oczu). Złamania podstawy czaszki mogą dawać wiele niebezpiecznych powikłań m.in.: uszkodzenia nerwów czaszkowych. Wskazania do zaopatrzenia chirurgicznego występują, gdy złamaniu towarzyszą objawy takie jak: płynotok nosowy, odma wewnątrzczaszkowa, czy zapalenie opon mózgowych.
Polecamy: Złamanie podstawy czaszki - co to takiego?
Krwiaki
W wyniku urazu dochodzi do uszkodzenia naczyń wewnątrzczaszkowych i nagromadzenia krwi w ograniczonej przestrzeni (w ten sposób powstaje krwiak). Wyróżnia się kilka rodzajów krwiaków w zależności od miejsca nagromadzenia krwi. Sposób postępowania chirurgicznego jest ściśle związany z typem krwiaka.
Krwiak nadtwardówkowy – powstaje najczęściej w wyniku urazu tętnicy oponowej środkowej i jej gałęzi. Jest to krwiak ostry, wymagający natychmiastowej interwencji chirurga. Operacja polega na otwarciu czaszki w miejscu złamania lub w miejscu krwiaka uwidocznionego w tomografii komputerowej. Następnie usuwa się skrzep krwi, szuka źródła krwawienia i zaopatruje go (podwiązanie krwawiącego naczynia, koagulacja dwubiegunowa).
Krwiak podtwardówkowy ostry – w celu jego usunięcia, wykonuje się szerokie płatowe otwarcie czaszki, potem nacina się oponę twardą i usuwa delikatnie skrzepy krwi (przy użyciu ssaka i fizjologicznego roztworu soli - NaCl).
Krwiak podtwardówkowy przewlekły – operacje wykonuje się, aby usunąć płynną zawartość z torebki krwiaka. Jeśli nie możliwe jest jednorazowe usunięcie, w jamie krwiaka pozostawia się dren na 2-3dni.
Krwiak śródmózgowy – może zostać zaopatrzony tradycyjnie poprzez otwarcie czaszki i usunięcie skrzepów lub metodą endoskopową.
Urazy czaszkowo-mózgowe wiążą się z dużą śmiertelnością. Niezwykle ważne jest, więc, aby chory jak najszybciej dotarł do szpitala i otrzymał odpowiednią pomoc.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
