Woda nieustannie krąży w naszym organizmie, a jej bilans u zdrowej osoby wynosi zero. Oznacza to, że wydalamy tyle wody, ile spożyjemy (z napojami i żywnością). Czasem jednak ten precyzyjny mechanizm nie działa prawidłowo i gromadzimy zbyt dużo płynów w tkankach, stąd nieoczekiwany przyrost wagi. Dlaczego? Przyczyn może być wiele. Sprawdź, jak sobie poradzić z zatrzymaniem wody w organizmie.
Spis treści:
- Objawy zatrzymania wody w organizmie
- Zatrzymanie wody w organizmie – przyczyny i postępowanie
- Jak się pozbyć nadmiaru wody?
Objawy zatrzymania wody w organizmie
Zatrzymanie płynów w organizmie wiąże się przede wszystkim z powstaniem obrzęków na ciele. Inne objawy, które mogą wskazywać na nadmiar wody, to:
- napięcie i błyszczenie skóry,
- ociężałość,
- spuchnięte powieki, twarz,
- ból nóg,
- ból stawów,
- ból przy zaciskaniu pięści,
- wzrost masy ciała,
- wzdęty brzuch,
- powiększenie obwodu nóg.
Zdarza się, że woda gromadzi się w płucach, wtedy pojawiają się duszność i ból w klatce piersiowej. Są to sygnały alarmowe, które wymagają jak najszybszego kontaktu z lekarzem.
Zatrzymanie wody w organizmie można poznać też po tym, że waga wskazuje 2-3 kilogramy więcej niż poprzedniego dnia. Czyżby zaledwie w ciągu kilkunastu godzin przybyło aż tyle tłuszczu? W takim przypadku najprawdopodobniej odpowiedzialne jest zatrzymanie płynów.
Zatrzymanie wody w organizmie – przyczyny i postępowanie
Istnieje wiele możliwych przyczyn zatrzymania wody w organizmie: od niegroźnych, które można łatwo wyeliminować, bo poważne schorzenia wymagające leczenia. Poniżej najważniejsze z nich oraz zasady postępowania w poszczególnych sytuacjach.
Odwodnienie
Paradoksalnie zatrzymujemy sporo płynów, gdy ich nam brakuje. Dzieje się tak, kiedy pijemy mniej niż litr wody dziennie, oprócz kawy i mocnej herbaty. Organizm odkłada wówczas płyny w tkance podskórnej, zabezpieczając się przed odwodnieniem. Stąd przyrosty masy ciała u osób dbających o linię, a zapominających o odpowiedniej ilości napojów w diecie.
Postępowanie: Nawodnij organizm wypijając każdego dnia co najmniej 2 litry niegazowanej wody mineralnej. Pij często, powoli, małymi łykami, nie czekając aż pojawi się uczucie pragnienia. Rano, na czczo sięgnij po przegotowaną, ciepłą wodę z sokiem z cytryny i łyżeczką miodu. Po południu popijaj, np. napar z korzenia pietruszki (zmniejsza obrzęki). Korzeń obierz, umyj i zetrzyj na tarce o grubych oczkach. Pozostaw na kilka dni w ciepłym miejscu. Wysuszony korzeń zalej 1,5 szklanki wrzątku i parz pod przykryciem 15–20 min. Przecedź, pij 2-3 razy dziennie po 1/4 szklanki. Pomoże ci to przywrócić naturalną równowagę w organizmie, a dzięki temu waga zacznie spadać.
Zatrzymanie wody w organizmie a choroby
Regularnie powstające obrzęki związane z zatrzymaniem wody mogą sygnalizować poważne choroby. Przykładem takich schorzeń są:
- Niewydolność serca, przy której w związku ze wzrostem ciśnienia tętniczego krwi, zatrzymywaniem sodu i wody w organizmie puchną nogi, szczególnie wieczorem. W miarę rozwoju choroby opuchlizna pojawia się także rano.
- Niedoczynność tarczycy - zwykle towarzyszy jej zatrzymywanie płynów w organizmie i przyrost wagi. Pojawiają się obrzęki na twarzy oraz na powiekach, które mogą utrzymywać się nawet kilka miesięcy po zakończeniu leczenia.
- Choroby nerek. Płyny są zatrzymywane w tkankach całego ciała (obrzęki można zauważyć na powiekach, twarzy, dłoniach i nogach). Opuchlizna nie ustępuje nawet w nocy.
- Przewlekła choroba płuc może prowadzić do zatrzymania wody, co objawia się często obrzękiem kostek i nóg. Płyny zbierające się w płucach powodują duszność, kaszel z odkrztuszaniem oraz ból w klatce piersiowej.
- Marskość wątroby przyczynia się m.in. do zmniejszenia ilości białek we krwi o działaniu przeciwobrzękowym. Dlatego może powodować zatrzymanie płynów, obrzęki nóg i innych części ciała. Charakterystyczne jest zatrzymanie wody w obrębie jamy brzusznej (wodobrzusze).
- Niedożywienie prowadzi do niedoboru albumin we krwi, czyli białek, które zapobiegają ucieczce wody z naczyń krwionośnych. W efekcie płyny zbierają się tkankach, pojawiają się obrzęki nóg, charakterystyczny powiększony brzuch (brzuch głodowy).
Postępowanie: Zgłoś swoje dolegliwości lekarzowi. Może on przepisać ci leki, które wspomagają usuwanie płynów z organizmu. Leczenie choroby również może rozwiązać twój problem.
Czy kawa zatrzymuje wodę w organizmie?
Kawa działa moczopędnie i może zwiększać pocenie się, dlatego wypijana w dopuszczalnych ilościach przyspiesza pozbywanie się nadmiaru wody z organizmu. Nadmierne spożywanie kofeiny może prowadzić do zatrzymania wody w organizmie.
Postępowanie: Pij maksymalnie 2-3 filiżanki kawy dziennie. Z kofeiną nie wolno przesadzać, ponieważ jej nadmiar zwiększa ryzyko pojawienia się zaburzeń rytmu serca, drażliwości i rozstroju żołądka, a także poważniejszych konsekwencji zdrowotnych.
Czy sól zatrzymuje wodę w organizmie?
Jedną z najczęstszych przyczyn zatrzymania płynów w ciele jest nadmiar soli kuchennej w diecie. Problemem jest nie tylko nagminne dosalanie potraw na talerzu, ale również jedzenie wędlin, ryb wędzonych, kwaszonych i marynowanych warzyw, a także pieczywa, które zawierają dużo soli. Nie mówiąc o słonych przegryzkach: chipsy, paluszki, krakersy, orzeszki. Sód zawarty w soli wiąże cząsteczki wody w tkankach, aby zapobiegać utracie płynów.
Postępowanie: Jeśli nie potrafisz zrezygnować ze słonego smaku, zaopatrz się w sól o obniżonej zawartości sodu wzbogaconą w potas (do kupienia w aptece). Używaj jak najwięcej przypraw ziołowych i świeżych ziół (natka pietruszki, koperek, bazylia, tymianek). Mają lekko słony smak i działają moczopędnie, co pomaga pozbyć się nadmiaru płynów z organizmu. Pamiętaj, że organizm może potrzebować kilka dni zanim powróci do równowagi po spożyciu nadmiernej ilości soli.
Hormony a zatrzymanie wody
Opuchlizna i uczucie ciężkości wywołane nadmiernym gromadzeniem płynów może być skutkiem zachwiania równowagi hormonalnej w organizmie. Na przykład nadmiernej aktywności estrogenów i progesteronu w drugiej fazie cyklu miesiączkowego. Estrogeny (hormony płciowe wytwarzane przez jajniki) pobudzają wydzielanie wazopresyny i aldosteronu - substancji odpowiedzialnych za zatrzymywanie wody i sodu w organizmie. To zaś prowadzi do powstawania:
- obrzęków,
- uczucia pełności i rozpierania brzucha,
- napięcia i bolesności piersi.
Z zatrzymaniem płynów przed miesiączką związany jest także gwałtowny przyrost wagi nawet o 2-4 kilogramów. Podobne objawy mogą występować podczas zażywania niektórych tabletek antykoncepcyjnych, u kobiet w ciąży oraz przy schorzeniach endokrynologicznych.
Postępowanie: Objawy zatrzymania wody związane z cyklem miesiączkowym ustępują zwykle w pierwszych dniach miesiączki. Waga dość szybko powraca do normy. Jednak, aby nieco złagodzić dolegliwości, sięgaj po moczopędne owoce, które ułatwią usuwanie nadmiaru płynów z tkanek. Takie właściwości mają, np. truskawki, arbuzy, melony, czereśnie. Pomocne mogą być też zioła diuretyczne, np. pokrzywa.
Jeśli czujesz się napuchnięta zażywając pigułki antykoncepcyjne, skontaktuj się z ginekologiem i poproś o zmianę leku.
Leki a zatrzymanie wody w organizmie
Niektóre środki farmakologiczne sprzyjają zatrzymaniu wody w organizmie. Należą do nich:
- glikokortykosteroidy,
- pigułki antykoncepcyjne,
- niesteroidowe leki przeciwzapalne,
- niektóre leki przeciwdepresyjne,
- niektóre leki na choroby serca,
- niektóre leki stosowane w hormonalnej terapii zastępczej.
Postępowanie: Jeśli przyjmujesz leki i dokuczają ci obrzęki, poradź się lekarza. Problem może rozwiązać zmiana leku na inny. Nigdy samodzielnie nie odstawiaj i nie zmieniaj przepisanych przez lekarza środków.
Brak ruchu a zatrzymanie wody w ciele
Długie podróże samolotem lub samochodem, albo wielogodzinna praca przed komputerem i mało aktywny tryb życia to kolejne przyczyny zatrzymywania płynów w ciele i powstawania obrzęków przede wszystkim nóg. Brak ruchu spowalnia krążenie krwi w naczyniach krwionośnych i zaburza naturalną wędrówkę wody po całym organizmie.
Postępowanie: Bądź bardziej aktywny. Jeśli nie lubisz ćwiczyć, zarezerwuj czas na codzienny spacer lub nordic walking. W pracy rób przerwy przynajmniej raz na pół godziny. Wstań, spaceruj kilka minut lub zrób kilka przysiadów. Dzięki temu usprawnisz krążenie krwi w całym organizmie, a tym samym zapobiegniesz obrzękom. Pij regularnie płyny. A jeżeli dokucza ci obrzęk nóg, usiądź w wygodnym miejscu i unieś nogi podkładając pod nie np. poduszkę.
Temperatura otoczenia a zatrzymanie wody
Gdy pojawiają się upały, wiele osób skarży się na opuchnięte kostki, nogi, a nawet całe ciało. Odpowiadają za to różne mechanizmy, m.in. rozszerzanie się naczyń krwionośnych prowadzące do przemieszczenia się płynów do tkanek oraz odwodnienie i zagęszczenie krwi.
Postępowanie: Wypijaj co najmniej 2,5 litra niegazowanej wody mineralnej. Odwodnienie, o które w trakcie upałów nietrudno, skłania organizm do magazynowania zasobów wody. Dlatego pamiętaj przede wszystkim o regularnym nawadnianiu. Schładzaj ciało, noś przewiewną odzież. Posiłki powinny być lekkostrawne i nie należy się przejadać. Pomocne może być też uniesienie opuchniętych nóg ponad biodra.
Jak pozbyć się nadmiaru wody?
Jeśli odczuwasz sporadycznie uczucie ciężkości z powodu zastoju płynów, możesz sięgnąć po kilka sprawdzonych sposobów, dzięki którym pozbędziesz się nadmiaru wody z organizmu:
- pij regularnie wodę i pamiętaj o dostarczaniu płynów również z dietą (owoce, zupy, soki),
- ogranicz sól w diecie do 1 łyżeczki na dobę,
- pij zioła o działaniu moczopędnym (np. pokrzywa, korzeń pietruszki, ziele mniszka, skrzyp polny),
- bądź aktywny fizycznie,
- masuj ciało, usprawniając krążenie limfy,
- uzupełniaj magnez, jeśli masz jego niedobory (zmniejsza obrzęki z powodu zatrzymania płynów),
- unikaj alkoholu, który działa odwadniająco.
Wykorzystano fragmenty artykułu Marty Wilczkowskiej, którego pierwotna treść została opublikowana 23.03.2012.
Czytaj także:
Jak sprawdzić, czy jesteś prawidłowo nawodniony? Zrób prosty test
Opuchnięte kostki – co robić? Sposoby na obrzęki kostek
Puchnięcie nóg - objawy i przyczyny, sposoby na obrzęki nóg
Opuchnięte powieki – przyczyny miejscowe i ogólne. Badania i leczenie obrzęku powiek
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
