Wysokie stężenie cholesterolu, inaczej hipercholesterolemia, jest jednym z kluczowych czynników ryzyka chorób układu krążenia. Schorzenia te są jedną z głównych przyczyn śmiertelności na świecie. Wysoki cholesterol we krwi może mieć różne źródła, w tym uwarunkowania genetyczne, niezdrowa dieta i brak ruchu. Rośnie również wskutek działania stresu i szybkiego tempa życia. Groźny jest zwłaszcza długotrwały stres.
Spis treści:
- Jak stres wpływa na cholesterol?
- Wysoki cholesterol a stres – co robić?
- Co jeszcze może podnosić cholesterol?
Jak stres wpływa na cholesterol?
Stres można podzielić na stres ostry i stres przewlekły. Stres ostry jest przejściowym stanem pobudzenia, natomiast chroniczny jest rozciągnięty w czasie i jest uznawany za bardziej szkodliwy dla zdrowia. Stres jest zespołem reakcji organizmu na bodźce, które zakłócają jego stan równowagi i powodują przekroczenie zdolności do radzenia sobie z tymi bodźcami. Stresory mogą mieć różne nasilenie: począwszy od błahych problemów, jak drobna sprzeczka w sklepie, po trudne zdarzenia życiowe, jak śmierć bliskiej osoby lub rozwód.
Istnieje wiele badań, które potwierdzają związek stresu ze wzrostem cholesterolu. Ostry stres psychiczny powoduje szybkie podwyższenie stężenia tego parametru we krwi. Pod wpływem stresu dochodzi do wielu zmian fizjologicznych w organizmie. Nadnercza wydzielają duże ilości adrenaliny i kortyzolu, przez co zwiększa się nie tylko ilość lipidów we krwi, ale też stężenie glukozy, ciśnienie krwi, przyspiesza bicie serca, naczynia krwionośne ulegają zwężeniu. Dzieje się tak, ponieważ człowiek uruchamia ukształtowaną ewolucyjnie reakcję na zagrożenie zwaną "walcz albo uciekaj" – organizm przygotowuje się wówczas do intensywnej odpowiedzi na niebezpieczeństwo, aby potrzebne zapasy energii dotarły do mięśni. I chociaż dzisiaj nie musimy radzić sobie z dziką zwierzyną, to na stres wciąż reagujemy gotowością do ucieczki lub ataku.
Naukowcy z University College London na łamach Health Psychology opublikowali badanie, w którym dowiedli, że długotrwale podwyższony poziom stresu może zwiększyć ryzyko wystąpienia wysokiego poziomu cholesterolu. Inny badacze dostrzegli związek między stresem związanym np. z pracą na nocną zmianę, w organach ścigania czy lotnictwie a zaburzeniami lipidowymi. Nieprawidłowe wyniki obejmowały cholesterol całkowity, trójglicerydy, a także cholesterol LDL i HDL. Z kolei badacze z Albert Einstein College of Medicine w Montefiore Medical Center już dawno dowiedli, że pacjenci z zaburzeniami lękowymi mają wyższy poziom cholesterolu niż osoby z poważną depresją, co ich zdaniem wynika ze zwiększonej aktywności hormonalnej powiązanej ze stresem.
Według specjalistów stres może podnosić cholesterol też pośrednio. Chodzi o sytuacje gdy pod wpływem napięcia korzystamy z niezdrowych sposobów radzenia sobie z nim, jak picie alkoholu czy jedzenie szkodliwych, wysoko przetworzonych pokarmów. Te nawyki również należą do możliwych przyczyn zaburzeń lipidowych.
Wysoki cholesterol a stres – co robić?
Aby uniknąć wzrostu cholesterolu pod wpływem stresu, skorzystaj ze znanych sposobów jego łagodzenia. Skuteczne są:
- techniki relaksacyjne jak medytacja, joga, masaż oraz ćwiczenia oddechowe,
- aktywność fizyczna (co najmniej kilka razy tygodniowo po 30 minut umiarkowanej aktywności fizycznej),
- zdrowe odżywianie, aby dostarczyć organizmowi potrzebnych witamin i składników mineralnych, które poprawiają jego funkcjonowanie,
- obniżenie masy ciała, jeżeli zmagasz się z nadwagą lub otyłością,
- regularny sen dobrej jakości,
- psychoterapia,
- rzucenia palenia papierosów i ograniczenia spożywania alkoholu.
Nie zawsze zmiana stylu życia jest wystarczającym lekarstwem na hipercholesterolemię. Czasami konieczne jest przyjmowanie leków obniżających cholesterol. Skonsultuj się z lekarzem, aby ocenił, jaka metoda terapeutyczna będzie najskuteczniejsza w twoim przypadku.
Jeżeli chcesz poznać więcej metod, przeczytaj nasz artykuł: Jak obniżyć cholesterol naturalnymi sposobami?
Co jeszcze może podnosić cholesterol?
Jest wiele możliwych czynników, które powodują wzrost stężenia cholesterolu we krwi. Stres jest tylko jednym z nich. Najważniejsze to:
- skłonność genetyczna (hipercholesterolemia bardzo często występuje rodzinnie),
- niezdrowa dieta (częste spożywanie słodyczy i tłuszczów nasyconych),
- otyłość i nadwaga,
- brak ruchu,
- picie alkoholu,
- palenie papierosów,
- wiek,
- okres menopauzy.
Pamiętaj, że hipercholesterolemia nie powoduje objawów, a stres szkodzi po cichu, dlatego możesz przez długi czas nie wiedzieć, jakie szkody to połączenie wywołuje w twoim organizmie. Wysoki cholesterol stopniowo prowadzi do zatykania naczyń krwionośnych. W rezultacie może blokować przepływ krwi i doprowadzić do zawału serca lub udaru mózgu. Jeżeli czujesz się stale zestresowany, nie czekaj, aż będzie za późno.
Źródła:
Patterson SM, Gottdiener JS, Hecht G, Vargot S, Krantz DS. Effects of acute mental stress on serum lipids: mediating effects of plasma volume. Psychosom Med. 1993 Nov-Dec;55(6):525-32. doi: 10.1097/00006842-199311000-00008. PMID: 8310113,
Troxler RG, Schwertner HA. Cholesterol, stress, lifestyle, and coronary heart disease. Aviat Space Environ Med. 1985 Jul;56(7):660-5. PMID: 3896224,
Bajwa WK, Asnis GM, Sanderson WC, Irfan A, van Praag HM. High cholesterol levels in patients with panic disorder. Am J Psychiatry. 1992 Mar;149(3):376-8. doi: 10.1176/ajp.149.3.376. PMID: 1536278,
Assadi SN. What are the effects of psychological stress and physical work on blood lipid profiles? Medicine (Baltimore). 2017 May;96(18):e6816. doi: 10.1097/MD.0000000000006816. PMID: 28471984; PMCID: PMC5419930,
Steptoe A, Brydon L. Associations between acute lipid stress responses and fasting lipid levels 3 years later. Health Psychol. 2005 Nov;24(6):601-7. doi: 10.1037/0278-6133.24.6.601. PMID: 16287406,
Muldoon MF, Bachen EA, Manuck SB, Waldstein SR, Bricker PL, Bennett JA. Acute cholesterol responses to mental stress and change in posture. Arch Intern Med. 1992 Apr;152(4):775-80. PMID: 1558435.
Czytaj także:
Stres a tężyczka, czyli jak powstaje tężyczka nerwicowa. Objawy, diagnostyka i leczenie
9 skutecznych sposobów na stres, polecanych przez naukowców. Wielu nie doceniamy
Obalamy mity: Czy osoby odżywiające się zdrowo mogą mieć wysoki cholesterol?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
