Chociaż wysypka po opalaniu może być objawem uczulenia na słońce, to jednak często pojawia się wskutek działania substancji egzogennych (pochodzących z zewnątrz), np. leków lub kosmetyków. Po opalaniu mogą się również nasilić zmiany skórne w przebiegu różnych schorzeń.
Spis treści:
- Wysypka po opalaniu – alergia na słońce
- Wysypka po opalaniu – reakcje fotoalergiczne i fototoksyczne
- Wysypka po opalaniu – choroby skórne
- Inne przyczyny wysypki po opalaniu
Wysypka po opalaniu – alergia na słońce
Istnieje kilka rodzajów wysypek po opalaniu, które mogą świadczyć o alergii na słońce.
Najczęstsza postacią wysypki po opalaniu jest polimorficzna osutka świetlna. Pojawia się najczęściej na początku sezonu. Wysypka w postaci swędzących pęcherzyków lub grudek pojawia się kilka godzin po opalaniu (czasem po kilku dniach) i samoistnie ustępuje w ciągu kilkunastu godzin lub kilku dni. Nie pozostawia blizn. Leczniczo można zastosować maść z hydrokortyzonem. Jeśli wysypka jest silna, trzeba udać się do lekarza.
Pokrzywka słoneczna (świetlna) to rzadka postać alergii na słońce. Na skórze po opalaniu szybko – w ciągu kilku minut – pojawiają się bąble pokrzywkowe i ustępują w ciągu doby. W przypadku pokrzywki słonecznej można zastosować leki przeciwhistaminowe lub miejscowe preparaty z hydrokortyzonem.
Rzadką formą alergicznej wysypki po opalaniu, na którą narażone są dzieci, jest opryszczka ospówkowata. Objawia się drobnymi pęcherzykami, które pojawiają się na skórze 2-3 dni po opalaniu. Najczęściej lokalizują się na dłoniach, przedramionach i twarzy. W leczeniu tej wysypki stosuje się maści przeciwzapalne.
W każdym przypadku uczulenia na słońce bardzo ważna jest profilaktyka, czyli osłanianie ciała oraz stosowanie kremów z wysokim filtrem przeciwsłonecznym.
Przeczytaj też: Domowe i apteczne sposoby na oparzenia słoneczne
Wysypka po opalaniu – reakcje fotoalergiczne i fototoksyczne
Wysypka po opalaniu może być spowodowana również czynnikiem zewnętrznym i późniejszym działaniem słońca na skutek reakcji fotoalergicznej lub fototoksycznej.
Wysypka przy reakcji fototoksycznej pojawia się szybko, nawet od razu od rozpoczęcia opalania, czasami w ciągu kilku godzin. Przypomina oparzenie słoneczne, ma postać pęcherzy z rumieniem i obrzękiem.
Wysypka po opalaniu przy reakcji fotoalergicznej pojawia się z opóźnieniem, po 1-2 dniach od ekspozycji słonecznej. Ma postać pokrzywki, grudek lub „kaszki” na skórze. Powoduje swędzenie.
Przyczynami tego rodzaju wysypek po opalaniu najczęściej są aktywne składniki filtrów słonecznych, perfumy, substancje zapachowe i konserwanty w kosmetykach.
Wysypkę po opalaniu mogą powodować:
- kremy z filtrem przeciwsłonecznym,
- perfumy,
- antybiotyki,
- leki hormonalne,
- leki psychotropowe, uspokajające, neurologiczne,
- niesteroidowe leki przeciwzapalne,
- leki kardiologiczne (beta-blokery),
- leki moczopędne,
- leki przeciwgrzybicze (szczególnie maści),
- leki na przeciwhistaminowe,
- maści stosowane miejscowo na trądzik (np. z antybiotykami, kwasem azelainowym) oraz z witaminą A (retinolem),
- preparaty ziołowe (dziurawiec, arcydzięgiel, rumianek).
Przeczytaj więcej: Leki a opalanie. Których substancji unikać, gdy świeci słońce?
Leczenie może się różnić w zależności od przyczyny i nasilenia objawów. Przede wszystkim należy wyeliminować czynnik powodujący wysypkę. Stosuje się także preparaty miejscowe z kortykosteroidami lub inhibitorami kalcyneuryny oraz lek przeciwhistaminowy. W silnych reakcjach konieczna może się okazać hospitalizacja, co umożliwi szybkie podanie leków dożylnie.
Wysypka po opalaniu – choroby skórne
Pod opalaniu mogą się również nasilić zmiany skórne w przebiegu różnych schorzeń skórnych. Niektóre choroby cechują się dużą nadwrażliwością na słońce i ich objawy nasilają się po nasłonecznieniu.
Choroby, w których działanie słońca może nasilać zmiany skórne, to np.:
- bielactwo (na skórze może pojawić się wysypka w formie białych plamek, które stają się bardziej widoczne po opalaniu),
- liszaj płaski,
- skórny toczeń rumieniowaty,
- krążkowy toczeń rumieniowaty,
- porfiria skórna późna.
Inne przyczyny wysypki po opalaniu
Wysypka na ciele po opalaniu może powstawać również z prozaicznej przyczyny – przegrzania i nadmiernego pocenia się. Na skórze można zauważyć wtedy potówki, czyli drobne krostki. Potówki mogą pojawić się na całym ciele, ale najczęściej na klatce piersiowej, plecach, szyi oraz twarzy. Potówki znikają samoistnie. Można się ich pozbyć szybciej poprzez kąpiele z dodatkiem rumianku lub sody oczyszczonej, nałożenie maści z mentolem lub kwasem borowym.
Po opalaniu u niektórych osób pojawia się brązowa wysypka w postaci płaskich, nieswędzących plamek, zwana ostudą. Szczególnie narażone są na nie kobiety przyjmujące środki hormonalne i nie zapewniające skórze właściwej ochrony przeciwsłonecznej. Z ostudą najlepiej udać się do dermatologa. Leczenie polega na nakładaniu preparatów złuszczających i rozjaśniających.
I wreszcie wysypka na skórze po opalaniu może oznaczać wystąpienie tzw. rumienia cieplnego. Jest to miejscowa odpowiedź skóry na nasłonecznienie w postaci nierównomiernie rozłożonego zaczerwienienia, które ustępuje wkrótce po zakończeniu opalania.
Źródła: R. Nowicki (red.), S. Majewski (red.), Dermatologia i choroby przenoszone drogą płciową, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2019,
J. Maj, Dermatozy posłoneczne, Dermatologia po dyplomie, podyplomie.pl/dermatologia/33184,dermatozy-posloneczne,
R. Śpiewak, Wyprysk fotoalergiczny i fototoksyczny. Alergoprofil 2009; 5 (2): 2-7.
Czytaj także:
Uczulenie na słońce u dzieci - objawy i leczenie alergii na słońce
Udar słoneczny (udar cieplny) – jak rozpoznać i udzielić pomocy
Domowe sposoby na oparzenia - jak uśmierzyć ból? (zioła, rośliny lecznicze)
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
