Zatorowość płucna jest trzecią kardiologiczną przyczyną śmierci. Wyprzedzają ją jedynie zawał serca i udar mózgu. Charakteryzuje się szerokim wachlarzem objawów – może przejść niemal niezauważona, lecz może ujawnić się pod postacią wstrząsu, hipotonii i zatrzymania krążenia. Niejednokrotnie to szybka interwencja lekarska pozwala uniknąć ciężkich objawów i ratuje życie pacjenta.
Zatorowość płucna najczęściej objawia się nagłym uczuciem duszności oraz bólem w klatce piersiowej o charakterze opłucnowym – kłującym, nasilającym się przy ruchach klatki piersiowej i głębokim oddychaniu. Dodatkowo zwraca uwagę silny kaszel, krwioplucie, rzadziej zasłabnięcie lub omdlenie. Większość pacjentów zgłasza także szybkie bicie serca – tachykardię oraz szybkie, płytkie oddychanie.
Jak objawia się zatorowość płucna?
Konsekwencje zatorowości płucnej
Zatorowość płucna jest trzecią co do częstości kardiologiczną przyczyną śmierci. Jednakże należy uświadomić sobie, że nie tylko sam zator w tętnicach płucnych, ale także następstwa zatorowości stanowią ryzyko dla naszego życia. Główną przyczyna zgonów z powodu zatorowości płucnej są jej następstwa. Przede wszystkim zawał płuca oraz nagłe zatrzymanie krążenia. Zawał płuca to martwica tkanki płucnej. Jeżeli w porę nie rozpoczniemy walki z zatorowością bardzo łatwo dojdzie do groźnych powikłań.
Do czego może prowadzić zatorowość płucna?
Czynniki ryzyka zatorowości płucnej
Do zatorowości płucnej dochodzi, gdy skrzeplina pochodząca z naczyń obwodowych zostanie porwana z prądem krwi i zamknie światło naczyń o mniejszej średnicy – w tym przypadku naczyń płucnych. Skrzepliny powstają w żyłach, jeżeli dojdzie do zaburzenia hemostazy krwi. Główne trzy czynniki powodujące powstawanie skrzeplin, nazwane triadą Virchowa, to: zwolnienie przepływu krwi, zaburzenia krzepnięcia i uszkodzenie ściany naczynia. Najczęstszą przyczyną zatorowości płucnej są skrzepliny pochodzące z żył głębokich kończyn dolnych.
Jakie mamy czynniki ryzyka zatorowości płucnej?
Z jakimi chorobami można pomylić zatorowość płucną?
Objawy zatorowości płucnej mogą być bardzo niespecyficzne i mogą nasuwać podejrzenie zupełnie innych stanów chorobowych. Do chorób naśladujących zatorowość płucną zaliczamy: zapalenie płuc i opłucnej, astmę oskrzelową, odmę opłucnową, ostre zespoły wieńcowe oraz rozwarstwienie aorty. Jakie objawy przemawiają za zatorowością płucną?
Diagnostyka różnicowa zatorowości płucnej
Diagnostyka zatorowości płucnej
Diagnostykę zatorowości płucnej nieraz zaczyna się razem z leczeniem, ponieważ nawet minimalna zwłoka w terapii może okazać się śmiertelnym błędem. W pierwszej kolejności podejrzenie zatorowości płucnej nasuwają objawy podmiotowe oraz badanie fizykalne. Następnie należy wykonać badania laboratoryjne: morfologię krwi, badania biochemiczne, a w szczególności należy oznaczyć poziom tzw. D-dimerów. W celu wykluczenia innych chorób wykonuje się RTG klatki piersiowej oraz badanie EKG. Najlepszym badaniem potwierdzającym zatorowość płucną jest scyntygrafia płuc.
Jak zdiagnozować zatorowość płucną?
Leczenie zatorowości płucnej
Zatorowość płucna jest stanem bezpośredniego zagrożenia życia, dlatego nie należy czekać z rozpoczęciem jej leczenia. W leczeniu stosuje się głównie dwa rodzaje leczenia – leki fibrynolityczne lub/oraz przeciwzakrzepowe. Wybór metody zależy od ogólnego stanu zdrowia pacjenta oraz czynników ryzyka, które niosą ze sobą obie metody. U pacjentów z bardzo dużymi zatorami możliwe jest również leczenie chirurgiczne, czyli tak zwana embolektomia, polegająca na inwazyjnym usunięciu zatoru z tętnicy płucnej.
Jak skutecznie leczyć zatorowość płucną?
Heparyny w leczeniu zatorowości płucnej
Heparyny, poza doustnymi lekami przeciwkrzepliwymi, stanowią główną grupę leków stosowanych w profilaktyce oraz leczeniu zatorowości płucnej. Każdy pacjent z podejrzeniem zatoru tętnicy płucnej (bez przeciwwskazań), powinien jak najszybciej otrzymać heparynę drobnocząsteczkową bądź niefrakcjonowaną. Oznacza to, że heparynę stosujemy już od momentu wystąpienia pierwszych objawów zatorowości, nawet jeżeli nie została ona jeszcze potwierdzona badaniami. Kiedy i w jaki sposób stosujemy heparyny?
Jaką rolę pełnią heparyny w leczeniu zatorowości płucnej?
Jak zapobiegać zatorowości płucnej?
Na wystąpienie zatorowości płucnej narażony jest niemal każdy. Do czynników ryzyka należą pozornie codzienne sytuacje, np. lot samolotem, czy długotrwałe unieruchomienie. Istnieje wiele metod zmniejszenia ryzyka zatorowości płucnej. Większości przypadków można zapobiec poprzez wczesne, pełne uruchamianie i odpowiednią rehabilitację.
Poza unikaniem długotrwałych spoczynków czy bezruchu, istnieją także metody farmakologiczne. Zastosowanie znajdują środki, które obniżają krzepliwość krwi (heparyny drobnocząsteczkowe, niefrakcjonowane), przez co zmniejszają ryzyko wystąpienia zakrzepów oraz zatorów.
Profilaktyka zatorowości płucnej
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
