Spis treści:
- Co to jest zespół Baastrupa?
- Przyczyny zespołu Baastrupa
- Objawy zespołu Baastrupa
- Diagnostyka zespołu Baastrupa
- Ćwiczenia na zespół Baastrupa
- Inne sposoby leczenia zespołu Baastrupa
- Zapobieganie zespołowi Baastrupa
Co to jest zespół Baastrupa?
Choroba Baastrupa (ang. kissing spine, czyli choroba całującego się kręgosłupa) jest dość częstym schorzeniem kręgosłupa, które charakteryzuje się bólem pleców spowodowanym nadmiernym zbliżeniem się tylnych wyrostków kolczystych sąsiednich kręgów. Wyrostki kolczyste to wystające na zewnątrz struktury kostne będące częścią kręgów (można je wyczuć pod skórą dotykając kręgosłupa). Na ogół zespół Baastrupa jest związany ze zmianami zwyrodnieniowymi kręgosłupa w odcinku lędźwiowym, głównie na poziomie kręgów L4-L5.
Schorzenie po raz pierwszy zostało opisane przez duńskiego radiologa Christiana Ingersleva Baastrupa w 1933 roku. Szacuje się, że dotyka około 8% populacji, przy czym najczęściej występuje ze zmianami zwyrodnieniowymi kręgosłupa. Chociaż nie jest rzadkim problemem, to w zdecydowanej większości przypadków jest nieprawidłowo rozpoznawany. Powodem tego jest mała wiedza na temat schorzenia oraz niedopasowane badania diagnostyczne. W związku z tym zespół Baastrupa dość często jest też nieprawidłowo leczony.
Przyczyny zespołu Baastrupa
Przyczyną wystąpienia zespół Baastrupa jest zwyrodnienie kręgosłupa (zwykle związane z pogłębioną lordozą) i nadmierne zbliżenie się do siebie sąsiadujących wyrostków kolczystych. Lordoza, jest to wygięcie kręgosłupa ku przodowi w odcinku lędźwiowym. Gdy jest ono nadmierne dochodzi do nacisków i powtarzającego się naprężenia więzadła międzykolcowego, a następnie do zwyrodnienia i zapadnięcia. Na skutego tego wyrostki kolczyste, które są położone najbliżej siebie, zaczynają się stykać. Rozwija się stan zapalny. To powoduje dolegliwości bólowe. Ryzyko wystąpienia tej przypadłości wzrasta wraz z wiekiem. Częściej chorują osoby powyżej 70. roku życia.
Oprócz wieku czynnikami ryzyka choroby Baastrupa są:
- brak ruchu,
- nieprawidłowa postawa ciała,
- otyłość,
- urazy,
- niektóre specjalizacje, np. zawodowi kierowcy, gimnastycy,
- powtarzające się naciągnięcia więzadła międzykolcowego kręgosłupa.
Objawy zespołu Baastrupa
Objawy choroby Baastrupa to:
- przewlekły ból pleców, zwykle w odcinku lędźwiowym,
- ból nasila się przy prostowaniu pleców, a jest łagodniejszy po pochyleniu, nasila się po nacisku w bolącym miejscu,
- ból czasem promieniuje na boki, ale rzadko,
- ograniczenie ruchomości kręgosłupa.
Przy zespole Baastrupa ból zwykle nie promieniuje (np. do nóg), nie występuje drętwienie, mrowienie i inne dodatkowe objawy.
Diagnostyka zespołu Baastrupa
Podstawą rozpoznania zespołu Baastrupa jest wywiad lekarski i badania obrazowe (RTG, rezonans magnetyczny, tomografia komputerowa). Lekarz może zauważyć zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa oraz stykanie się ze sobą wyrostków kończystych.
Inne możliwe nieprawidłowości widoczne w badaniach to obrzęk, torbiele, spłaszczenie i powiększenie powierzchni stawowych i inne. Trzeba podkreślić, że choroba Baastrupa jest często błędnie diagnozowana, co prowadzi do nieprawidłowego leczenia i utrzymywania się objawów.
Ćwiczenia na zespół Baastrupa
Codzienne ćwiczenia wykonywane w domu są ważną i przynoszącą dobre efekty metodą leczenia choroby Baastrupa. Zmniejszają dolegliwości bólowe, poprawiają jakość życia, umożliwiają odstawienie leków przeciwbólowych i niwelują niektóre nieprawidłowości w obrębie kręgosłupa.
Przebieg choroby mogą złagodzić przede wszystkim ćwiczenia na hiperlordozę, wzmacniające mięśnie brzucha, tułowia, kręgosłupa i rozciągające mięśnie zginaczy bioder. Oto kilka przykładów prostych ćwiczeń, które warto regularnie wykonywać w domu, jeżeli mamy tę przypadłość.
Ćwiczenie 1.
- Połóż się na plecach, ugnij kolana, stopy połóż płasko na podłodze.
- Przyciągnij brzuch w stronę kręgosłupa i unieść kość ogonową z podłogi.
- Napnij mięśnie brzucha i pośladków. Chwile przytrzymaj.
- Rozluźnij się i powtórz 10-15 razy.
Ćwiczenie 2.
- Ćwiczenie wykonuj w pozycji stojącej.
- Owiń taśmę do ćwiczeń wokół kostek.
- Przesuń jedną nogę do tyłu nie zginając kolana.
- Powróć do pozycji wyjściowej powoli i powtórz ruch nogą 10 razy.
- Wykonaj ćwiczenia angażując drugą nogę.
Ćwiczenie 3.
- Połóż się na plecach i zegnij nogi w kolanach. Stopy płasko na podłodze.
- W trakcie wydechu powolnym ruchem połóż kolana na jedną stronę ciała. Barki powinny dotykać podłogi.
- Powróć do pozycji początkowej i powtórz w drugą stronę.
- Wykonaj takie ćwiczenia 10-15 razy na każdą stronę.
Jeżeli pojawi się ból przy jakimkolwiek ćwiczeniu, przerwij jego wykonywanie i skonsultuj się z rehabilitantem. Przy chorobie Baastrupa unikaj skłonów i nadmiernych rotacji tułowiem. Taki rodzaj ruchów może pogarszać symptomy. Najlepiej przed wykonywaniem jakichkolwiek ćwiczeń zasięgnąć porady specjalisty.
Inne sposoby leczenia zespołu Baastrupa
Istnieje kilka metod leczenia zespołu Baastrupa. Można je podzielić ogólnie na techniki zachowawcze (leki, fizjoterapia, zastrzyki ze sterydów) oraz chirurgiczne.
Wśród metod leczniczych wykorzystuje się między innymi:
- przyjmowanie leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych,
- iniekcje ze sterydów,
- masaż,
- terapię manualną,
- kinesiotaping,
- operacja chirurgiczna (np. wycięcie kaletki maziowej lub zmniejszenie wyrostków kolczystych).
Operacja jest przeważnie najskuteczniejszym sposobem leczenia zespołu Baastrupa, ponieważ pozwala wyeliminować czynnik przyczyniający się do powstania dolegliwości. Daje efekty długofalowe. Techniki zapobiegawcze również mogą przynieść dobre rezultaty, jednak ich wadą jest to, że wymagają dużej samodyscypliny i regularności. W przypadku farmakologii mogą przyczyniać się do wystąpienia działań niepożądanych leczenia.
Zapobieganie zespołowi Baastrupa
Zapobieganie zespołowi Baastrupa polega przede wszystkim na aktywności fizycznej, kontroli masy ciała, unikaniu długotrwałego siedzenia, a jeśli to niemożliwe - to na dbaniu o prawidłową postawę ciała w trakcie pracy. Ważne jest to, żeby plecy miały podparcie i aby się nie garbić. Zmiany zwyrodnieniowe związane z wiekiem mogą być przesunięte w czasie poprzez przestrzeganie zasad zdrowego stylu życia.
Źródła:
Filippiadis DK, Mazioti A, Argentos S, Anselmetti G, Papakonstantinou O, Kelekis N, Kelekis A. Baastrup's disease (kissing spines syndrome): a pictorial review. Insights Imaging. 2015 Feb;6(1):123-8. doi: 10.1007/s13244-014-0376-7. Epub 2015 Jan 13. PMID: 25582088; PMCID: PMC4330238,
Philipp LR, Baum GR, Grossberg JA, Ahmad FU. Baastrup's Disease: An Often Missed Etiology for Back Pain. Cureus. 2016 Jan 22;8(1):e465. doi: 10.7759/cureus.465. PMID: 26929892; PMCID: PMC4762769,
Douglas Steele, Mark Kosier, Manual Therapy Application in the Management of Baastrup’s Disease: A Case Report, Orthopaedic Practice volume 31 / number 1 / 2019,
Corr F, Grimm D, Rothoerl RD. Partial Spinous Process Decompression in Baastrup's Disease: A Case Report and Literature Review. Cureus. 2023 Jan 22;15(1):e34070. doi: 10.7759/cureus.34070. PMID: 36843812; PMCID: PMC9944191.
Czytaj także:
5 niezawodnych sposobów na przewiane plecy
Wykonuj ćwiczenia na kręgosłup, a pozbędziesz się bólu pleców. Sprawdź, jak wzmocnić szyję, odcinek piersiowy i lędźwiowy
Choroby ginekologiczne a ból kręgosłupa: problemy z macicą, pochwą, jajnikami czy jajowodami mogą objawiać się bólem kręgosłupa
Lordoza szyjna – hiperlordoza, spłycenie i zniesienie lordozy szyjnej
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
