Zespół Sjögrena, znany też pod nazwą zespół suchości, to jedna z częściej występujących chorób tkanki łącznej o podłożu autoimmunologicznym. W zdecydowanej większości dotyczy kobiet.
Prawdopodobne jest więc to, że przyczyną choroby mogą być zmiany hormonalne w ciele kobiety. Przypuszcza się też, że w etiologii choroby mogą mieć istotny udział również infekcje wirusowe np. cytomegalia, wirusowe zapalenie wątroby typu C, mononukleoza oraz HIV.
Zespół Sjögrena może być:
- Pierwotny - występuje w pojedynkę i charakterystyczne dla niego są specyficzne nacieki na gruczoły wydzielania zewnętrznego jak gruczoły łzowe i ślinianki.
- Wtórny - występuje jednocześnie w przebiegu chorób autoimmunologicznych jak np. reumatoidalne zapalenie stawów i toczeń rumieniowaty układowy.
Zespół Sjögrena - objawy
Objawy oczne:
- suchość oczu - odczuwana codziennie przez okres dłuższy niż trzy miesiące,
- pieczenie oczu, chęć ich drapania i nadwrażliwość na światło oraz dym papierosowy,
- nawracające wrażenie obecności piasku pod powiekami,
- stosowanie substytucji łez - częściej niż trzy razy na dobę,
- zaczerwienienie spojówek.
Objawy z jamy ustnej:
- uczucie suchości w jamie ustnej - przez okres dłuższy niż trzy miesiące,
- rozwój próchnicy, zakażeń grzybiczych i stanów zapalnych błony śluzowej,
- odczuwalne trudności z żuciem pokarmu,
- problemy z mową.
- zaburzenia i utrata smaku,
- problemy z noszeniem protezy - podrażnienia,
- nawracający lub przetrwały obrzęk ślinianek u osoby dorosłej, np. powiększenie ślinianek przyusznych,
- konieczność używania płynów przy połykaniu suchego posiłku,
- bruzdy na języku i wargach.
Wymienionym wyżej objawom może towarzyszyć również:
- suchość pochwy,
- bóle przy stosunku seksualnym,
- zapalenie zatok,
- zapalenie oskrzeli,
- zespół Raynauda, czyli zaburzenie ukrwienia palców rąk, które objawia się sinieniem i bólem palców u rąk,
- powiększenie węzłów chłonnych,
- zmiany w płucach,
- zmiany w nerkach,
- ostre zapalenie trzustki,
- zapalenie tarczycy.
W przebiegu choroby mogą pojawić się także nowotwory, np. chłoniaki, co jednak jest rzadkim zjawiskiem. Istnieją jeszcze pewne sytuacje, które mogą imitować zespół Sjögrena. Zaliczamy tu np. infekcję HCV, sarkoidozę, AIDS, stan po radioterapii w obrębie głowy i szyi oraz stosowanie leków antycholinergicznych jak np. Akineton, Pridinol, Aparkan – stosowane w łągodzeniu objawów choroby Parkinsona; Atrovent, Berodual – rozszerzające oskrzela oraz Atropina.
Zespół Sjögrena - jak rozpoznać?
Zespół Sjögrena można zdiagnozować na podstawie badania krwi. U chorych występuje anemia, leukopenia i podwyższony poziom gammaglobulin.
Poziom zaawansowania choroby sprawdzić można na podstawie testu Schirmera. To badanie polegające na przyłożeniu do brzegów powiek pasków bibułki. Ich stopień zwilżenia pozwala ocenić to, ile łez produkują nasze oczy. Drugą metodą diagnostyczną zespołu Sjögrena jest test Saxona, który mierzy ilość wytwarzanej śliny.
Inne badania pomocne w diagnostyce zespołu Sjögrena:
- USG ślinianek, także z wykorzystaniem metody Dopplera,
- rezonans magnetyczny (MRI),
- sialografia rezonansu magnetycznego.
Jak się leczy zespół Sjögrena?
Jest to choroba niewyleczalna, ale możemy łagodzić jej objawy. Podstawą w tym przypadku jest stosowanie sztucznych łez i sztucznej śliny. W razie dolegliwości bólowych zaleca się zażywanie niesterydowych leków przeciwzapalnych. Lekami modyfikującymi przebieg zespołu są np. preparaty z hydroksychlorochiną lub chlorochiną.
Niekiedy włącza się także leki immunosupresyjne i glikokortykosterydy. W przypadku zespołu wtórnego konieczne jest właściwe leczenie choroby podstawowej, czyli np. reumatoidalnego zapalenia stawów lub tocznia.
Treść artykułu została pierwotnie opublikowana 15.12.2011 na podstawie Szczeklik A., Gajewski P., Choroby wewnętrzne. Kompendium Medycyny Praktycznej, MP, Kraków 2009 Prajs K. i wsp., Artykuł przeglądowy: Współczesna diagnostyka zespołu Sjögrena, Reumatologia 2005; 43, 6: 363-368
Więcej o chorobach oczu:
Zaćma - objawy i leczenie. Jak wykryć tę chorobę?
Jaskra - choroba nerwu wzrokowego (przyczyny, objawy i leczenie)
Co to jest astygmatyzm? Objawy, przyczyny i leczenie
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
