Ponad 70 milionów ludzi na świecie cierpi na jaskrę. 6 milionów jest przez nią niewidomych. Postaci tej choroby jest wiele (m.in. jaskra wrodzona, jaskra wtórna, jaskra u ludzi dorosłych, jaskra dziecięca, jaskra młodzieńcza) podobnie jak jej przyczyn. Niestety, jaskra rozwija się długo i powoli, przez co można przeoczyć jej objawy.
Spis treści:
- Czym jest jaskra?
- Przyczyny jaskry
- Jaskra a zaćma
- Objawy jaskry
- Badania na jaskrę
- Leczenie jaskry
- Operacja na jaskrę
Czym jest jaskra?
Jaskra jest chorobą nerwu wzrokowego. Obok zaćmy jest najczęstszą chorobą prowadzącą do ślepoty. Polega na uszkodzeniu nerwu wzrokowego, czyli neuropatii jaskrowej. Bez leczenia powoduje stopniowo pogłębiającą się utratę wzroku.
Wyróżniamy następujące rodzaje jaskry:
- jaskra pierwotna albo wtórna otwartego kąta,
- jaskra pierwotnie albo wtórnie zamkniętego kąta.
Jaskra pierwotna otwartego kąta to odmiana jaskry, która pojawia się najczęściej. Może mieć charakter genetyczny oraz dziedziczny. Jest to neuropatia nerwu wzrokowego, która postępuje wolno i jest przewlekła. Im jesteśmy starsi, tym bardziej na nią narażeni. Co ciekawe, częściej chorują na nią mężczyźni.
Warto też wspomnieć o jaskrze wtórnej, którą wywołują czynniki patologiczne zwiększające ciśnienie śródgałkowe. Ta również dzieli się na jaskrę wtórną otwartego i zamkniętego kąta przesączania. Jej częstą formą jest jaskra barwnikowa polegająca na zatykaniu otworków odpływowych ziarenkami barwnika.
Wyróżniamy też jaskrę wrodzoną (dziecięcą), występującą często rodzinnie, dziedzicznie. Powoduje ją zaburzony rozwój dróg odpływu płynu śródocznego. Ta odmiana jaskry stanowi około 3% wszystkich przypadków tej choroby. Występuje w następujących postaciach:
- jaskra pierwotna wrodzona (niemowlęca) – pojawia się u maluchów od urodzenia do 3.-4. roku życia,
- jaskra pierwotna wrodzona o późnych początku (pierwotna jaskra dziecięca) – pojawia się pomiędzy 4. a 10. rokiem życia,
- jaskra pierwotna młodzieńcza – pojawia się w wieku 10-35 lat,
- jaskra wrodzona wtórna.
Jaskra – przyczyny
Przyczyną jaskry jest zbyt duże ciśnienie wewnątrzgałkowe, które rośnie z powodu nieprawidłowej budowy oka. Oko zaś może mieć niewłaściwą strukturę od urodzenia lub zmieniać się pod wpływem jakiś czynników.
Jaskra pierwotna może być dziedziczona, wtórna zaś jest efektem chorób oczu, cukrzycy, nadciśnienia tętniczego, choroby zakrzepowej czy uszkodzenia gałki ocznej.
Ryzyko pojawienia się jaskry (test: jakie masz ryzyko rozwoju jaskry) rośnie u osób:
- po 40. roku życia,
- u których jaskra występowała w rodzinie,
- chorujących na nadciśnienie tętnicze,
- chorujących na cukrzycę,
- żyjących w stresie,
- z zaburzeniami gospodarki tłuszczowej organizmu,
- z wadami wzroku,
- chorujących na migreny,
- z cienkimi rogówkami oka,
- leczących się kortykosteroidami.
Jaskra a zaćma
Jaskra i zaćma to dwie różne choroby oczu. Obie często prowadzą do całkowitej utraty wzroku. Jaska polega na uszkodzeniu nerwu wzrokowego, zaćma zaś – na zmętnieniu soczewki oka (zobacz, jak rozpoznać zaćmę). Podczas gdy jaskrę można leczyć także farmakologicznie, zaćma wymaga wyłącznie leczenia operacyjnego. Obie choroby mogą być wrodzone lub nabyte.
Jaskra – objawy
Objawy jaskry są początkowo słabe i mogą nie zostać zauważone przez chorego. Dlatego tak ważne są regularne kontrole u okulisty. Powinniśmy je umawiać co rok lub co dwa lata.
Z czasem jaskra sprawia, że chory widzi jakby przez dziurkę od klucza, zauważa ruch, kontury. Nieleczona jaskra prowadzi do całkowitej utraty wzroku.
Pierwsze objawy jaskry mogą obejmować:
- łzawienie oczu (sposoby na łzawienie oczu),
- światłowstręt,
- pogarszanie ostrości widzenia,
- mroczki i kolorowe kręgi pojawiające się przy patrzeniu na źródło światła,
- kłopoty z przyzwyczajeniem wzroku do ciemności,
- zmniejszenie pola widzenia (na czym polega badanie pola widzenia).
Gdy dojdzie do ostrego ataku jaskry, objawy są następujące:
- zaburzenia widzenia,
- silny ból oka,
- ból głowy,
- ból brzucha,
- wymioty,
- nudności,
- zaczerwienienie oka,
- zaburzenia akcji serca.
W takim wypadku konieczny jest zabieg chirurgiczny – chory powinien szybko trafić na ostry dyżur!
Jaskra – jakie badanie ją diagnozuje?
W diagnozowaniu jaskry – poza zebraniem wywiadu od pacjenta – wykorzystuje się następujące badania:
- ocena tarczy nerwu wzrokowego,
- ocena struktury kąta przesączania,
- gonioskopię,
- pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego,
- badanie pola widzenia (perymetria),
- skaningową tomografię laserową (HRT),
- optyczną koherentną tomografię (OCT),
- skaningową polarymetrię laserową (GDx).
Jaskra – leczenie
Leczenie jaskry zależy od przyczyn choroby i stopnia jej zaawansowania. Zazwyczaj stosuje się krople do oczu. Na jaskrę otwartego kąta pomagają beta-blokery, a zamkniętego kąta – miotyki. W leczeniu jaskry pomaga też laseroterapia oraz zabiegi chirurgiczne.
Jaskra – kiedy konieczna jest operacja?
Operacja jaskry jest ostatecznością, jeśli inne leczenie jest nieskuteczne lub niemożliwe do przeprowadzenia. Interwencja chirurgiczna bywa też realizowana w przypadku nietolerancji kropli leczniczych, dużych wahań ciśnienia wewnątrzgałkowego lub gdy chory cierpi na jaskrę młodzieńczą.
Niestety, jaskra może powrócić nawet po leczeniu operacyjnym.
Więcej o chorobach oczu:Co to jest astygmatyzm?Zespół suchego oka - jak sobie z nim radzićCzy zwyrodnienie plamki żółtej jest groźne?Zapalenie spojówek - przyczyny, objawy, leczenie
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
