fot. Fotolia
Czym są anoreksja i bulimia?
Anoreksja (anorexia nervosa) i bulimia (bulimia nervosa) to najczęściej występujące zaburzenia odżywiania. Ich niebezpieczeństwo polega na tym, że w większości przypadków prowadzą do poważnych zaburzeń somatycznych i wyniszczenia organizmu.
Przerażające jest to, że 10% zachorowań na anoreksję kończy się śmiercią. Anoreksja i bulimia, mimo że manifestują się głównie zaburzeniami łaknienia, są niewątpliwie chorobami o podłożu psychicznym.
Anoreksja i bulimia – choroba ludzi młodych
Niepokoi to, że na zaburzenia odżywiania chorują przede wszystkim ludzie młodzi, częściej kobiety. Anoreksja zazwyczaj dotyka dziewczęta między 14. a 18. rokiem życia, przy czym obserwuje się tendencję do obniżania się wieku życia w chwili zachorowania. Początek zachorowania na bulimię występuje zazwyczaj między 18. a 24. rokiem życia.
Jaka jest przyczyna zachorowania na anoreksję lub bulimię?
Są różne czynniki, które mogą przyczynić się do zachorowania na zaburzenia odżywiania. Do najistotniejszych należą:
- zaburzenia w relacjach rodzinnych i rówieśniczych takie jak: wczesne utraty rodziców, brak wystarczająco bliskiej relacji z opiekunem (głównie na etapie bardzo wczesnego dzieciństwa – od urodzenia do 3. roku życia), odrzucenie przez środowisko rówieśnicze;
- występowanie zaburzeń psychicznych w rodzinie – u bliskich osób chorujących na anoreksję często występują uzależnienia oraz choroby afektywne dwubiegunowe, w rodzinach osób cierpiących na bulimię nierzadko spotyka się chorujących na depresję;
- cechy charakteru takie jak: niska samoocena i trudności z akceptacją siebie, perfekcjonizm, wysokie ambicje, nadmierny krytycyzm (głównie wobec siebie) oraz silna potrzeba kontroli;
- kulturowy wzorzec atrakcyjności fizycznej (szczupła sylwetka), eksponowany w serialach i programach telewizyjnych, internecie, reklamach.
Po czym rozpoznać chorych na anoreksję i bulimię?
Życie takich osób koncentruje się wokół odżywiania. W przypadku chorych na anoreksję masa ciała jest przynajmniej o 15% mniejsza od masy oczekiwanej. Waga osób z bulimią mieści się w normie lub jest nieco podwyższona.
Co wyróżnia cierpiących na anoreksję:
- podejmują liczne wysiłki by zredukować masę ciała do coraz mniejszych jej wartości. W tym celu stale zawężają dietę oraz stosują wyczerpujące ćwiczenia fizyczne, co daje im poczucie kontroli nad życiem,
- mają zaburzony obraz swego ciała (mimo iż zwykle są bardzo szczupli, postrzegają siebie jako grubych),
- obawa przed otyłością ma charakter myśli natrętnej,
- w momencie, gdy bliscy zaczynają dostrzegać problem, chorzy stosują różne sposoby okłamywania ich (udają, że jedzą, a w rzeczywistości wyrzucają pokarmy).
Osoby chore na bulimię cechuje:
- powtarzające się co najmniej dwa razy w tygodniu epizody niemożliwego do powstrzymania objadania, podczas których chorzy pochłaniają bardzo duże ilości pokarmu (czasami nawet kilka razy przekraczające odpowiednią dla danej osoby normę),
- podejmowanie (zwykle po epizodach obżerania się) wielu różnych działań kompensacyjnych, mających na celu zapobiegać przytyciu. Są to: prowokowanie wymiotów, stosowanie środków przeczyszczających, moczopędnych i hamujących apetyt. Czasami cierpiący na bulimię podejmują okresowo tzw. głodówki, które zazwyczaj kończą się ponownymi napadami żarłoczności,
- stała, chorobliwa obawa przed otyłością.
Zobacz też: Anoreksja i bulimia – jak je rozpoznać u dziecka?
Terapia i szanse na wyleczenie
W obu grupach pacjentów szanse na wyleczenie rosną, gdy rozpocznie się ono nie później niż półtora roku po zachorowaniu. Im młodszy chory, tym bardziej prawdopodobne, że wróci do zdrowia. Proces terapii przyspiesza wsparcie i zaangażowanie rodziców. W wielu przypadkach bardzo istotne jest równoczesne podjęcie terapii rodzinnej. Sprzyjające relacje rówieśnicze (przyjaźnie, sympatie) również wspomagają powrót do zdrowia.
Pacjenci z bulimią szybciej i częściej wracają do zdrowia niż chorzy na anoreksję. W przypadku tych drugich terapia jest długotrwałym procesem. Od ustalenia rozpoznania do wyleczenia upływa średnio 5-6 lat. Czasami stan fizyczny chorych na anoreksję jest tak poważny, że na początku konieczne jest leczenie w szpitalu. Dopiero potem możliwe jest rozpoczęcie psychoterapii indywidualnej i rodzinnej.
Zaburzenia odżywiania mają zwykle przyczyny pierwotne, dotykające doświadczeń z wczesnego dzieciństwa. Pomimo to, przy długotrwałej terapii i zaangażowaniu bliskich, istnieje szansa na wyzdrowienie i dalsze satysfakcjonujące funkcjonowanie.
Zobacz też: Formularz SGA – test pozwalający zdiagnozować niedożywienie
Autor: Martyna Pałaszewska – psycholog, psychoterapeutka dziecięca, Fundacja Pomocy Psychologicznej i Edukacji Społecznej RAZEM www.razem-fundacja.org
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
