Większość cholesterolu produkuje organizm (głównie wątroba). Cholesterol to rodzaj tłuszczu, który wchodzi w skład każdej komórki i jest potrzebny m.in. do wytwarzania hormonów czy witamin (np. wit. D). Ale jeśli przez dłuższy czas mamy podwyższony poziom cholesterolu zaczynają się problemy.
Niemal 60 procent dorosłych Polaków ma nieprawidłowy cholesterol. Znacznie przekraczamy normy albo mamy za niski poziom chroniącego układ cholesterolu HDL. A jak jest w twoim przypadku? Jeśli nie wiesz, poproś lekarza POZ o skierowanie da badanie cholesterolu całkowitego, a jeszcze lepiej na lipidogram. Wówczas – oprócz cholesterolu całkowitego – będą zbadane także cholesterol LDL, cholesterol HDL i tiglicerydy.
Cholesterol całkowity
Cholesterol całkowity – tak określa się ilość krążących w osoczu krwi cząsteczek cholesterolu. Gdy jest go za dużo, osadza się na ściankach tętnic, w efekcie zawężając ich światło i utrudniając przepływ krwi.
Ten zły czyli cholesterol ldl
LDL to skrót od angielskiego Low-Density Lipoprotein – to lipoproteiny niskiej gęstości, czyli cząsteczki, które niczym taksówki transportują cholesterol do komórek organizmu.
Dobry cholesterol hdl
HDL to z kolei tzw. lipoproteiny wysokiej gęstości (z angielskiego High-Density Lipoprotein). Odpowiedzialne są za zabieranie nadmiaru cholesterolu z organizmu i przenoszenie go do wątroby, gdzie jest rozkładany.
Trójglicerydy (albo triglicerydy)
To cząsteczki tłuszczu, które odkładają się w komórkach (stąd zwykle ich wysoki poziom u ludzi z nadwagą), podobnie jak nadmiar cholesterolu mają fatalny wpływ na układ krążenia.
Cholesterol norma
Niżej podane normy cholesterolu dotyczą osób zdrowych, które nie należą do grupy wysokiego ryzyka chorób układu krążenia, nie miały do tej pory problemów z sercem, ani nie chorują na cukrzycę. W przypadku takich pacjentów normy są bardziej wyśrubowane.
- cholesterol całkowity <190 mg/dl krwi (lub <5mmol/l)
- LDL – cholesterol zły - <115 mg/dl krwi (lub <3mmol/l)
- HDL – cholesterol dobry - u kobiet: > 45 mg/dl (lub >1,2 mmol/l), u mężczyzn >40 mg/dl (lub > 1 mmol/l)
- triglicerydy – <150 mg/dl (lub <1,7 mmol/l)
Przy prawidłowych wynikach kolejne badania rób co 5 lat, a po 40 roku życia raz na 2–3 lata. Jeśli lekarz zaleci ci stosowanie leków obniżających poziom cholesterolu, badania będziesz zapewne powtarzać co 3 miesiące. To pozwoli ocenić, czy dawka leków została prawidłowo dobrana.
Cholesterol podwyższony
Jeżeli cholesterol jest na granicy normy lub podwyższony o 20–25 procent (czyli do ok. 240 mg/dl) zwykle udaje się go obniżyć dzięki zmianie stylu życia. Przy wyższych wartości konieczne są już jednak leki.
Ważne! Wysoki cholesterol mogą mieć także osoby szczupłe, zdrowo się odżywiające i aktywne. Często to tzw. efekt hipercholesterolemi rodzinnej, związanej z dziedziczną skłonnością do wysokiego cholesterolu.
Cholesterol objawy
Podwyższony poziom cholesterolu długo może nie dawać żadnych objawów. Ale odkładające się przez lata złogi cholesterolu prowadzą w efekcie do miażdżycy (której odmianą jest również skleroza). Grożą zawałem i udarem.
3 metody na obniżenie cholesterolu:
- dieta na podwyższony cholesterol
- aktywność
- leki
Przy niższych przekroczeniach norm z reguły wystarcza zmiana diety i zwiększenie aktywności. Przy wyższych trzeba dołączyć leki, ale równocześnie prowadzić zdrowy styl życia (zmiana nawyków pozwala bowiem na osiągnięcie lepszych wyników terapii przy mniejszej dawce leków).
Dieta na cholesterol: 4 produkty, które pomogą ci go obniżyć
Cholesterol dieta
Modyfikując jadłospis możesz zbić nadwyżkę cholesterolu nawet o 20–25 procent. Jak to zrobić? Możesz skorzystać z gotowego jadłospisu albo ułożyć go samodzielnie, kierując się poniższymi wskazówkami.
- Pokochaj na warzywa – staraj się je dodawać do prawie każdego posiłku, tak, by w sumie zjadać ich ok. 0,7-1 kg. Najlepiej by były surowe, krótko gotowane lub duszone bez tłuszczu – jedynie na koniec skropione odrobiną oliwy lub oleju;
- Codziennie zjedz 7–8 porcji produktów zbożowych (porcja to np. kromka chleba, 30 g kaszy, płatków owsianych czy ryżu przed gotowaniem). Przy czym Wybieraj produkty razowe, gruboziarniste.
- Na deser jedz owoce – ale w sumie tylko ok. 25-30 dag dziennie. Szczególnie przysłużą ci się jabłka, morele, pomarańcze, grejpfruty, aronia i czarna porzeczka.
- Mocno ogranicz tłuste mięsa i wędliny. Zamiast nich wybieraj tłuste ryby morskie (np. łosoś, makrela, śledź, sardynka), oliwę i oleje roślinne – dostarczają sporo kwasów tłuszczowych omega-3. Te zaś zmniejszają stężenie złego cholesterolu i triglicerydów.
- Masło i smalec zastąp oliwą, olejami roślinnymi lub bazującymi na nich
- – ale zawierającymi roślinne sterole – produktami do smarowania pieczywa, pieczenia i duszenia potraw. Nawet wtedy ogranicz ich ilość do 2 łyżek dziennie.
- Sięgaj po chudy nabiał – najlepiej, gdyby zawierał do 1,5–2 procent tłuszczu. Codziennie zjadaj 2 porcje takich produktów (porcja to 1/2 szklanki mleka, kefiru czy jogurtu, albo np. 5 dag twarogu).
Szukasz informacji o zdrowym odżywianiu?
Żyj aktywnie
Aktywność fizyczna poprawia kondycję naczyń krwionośnych – stają się bardziej elastyczne. Poza tym ćwiczenia redukują stres (a on także wpływa źle na poziom cholesterolu!) i pomagają w walce z nadwagą. Aby tak się działo trzeba jednak ruszać się 5 razy w tygodniu, za każdym razem przez minimum pół godziny.
Dopasuj trening do kondycji – jeśli wcześniej nie ćwiczyłaś zacznij od spacerów czy nordic walkingu (chodzenie z kijkami), wraz z poprawą formy zwiększając tempo do energicznego marszu. Możesz tez tańczyć, pływać czy jeździć na rowerze. Taka różnorodność pozwala zaktywizować wszystkie mięśnie i poprawić wydolność organizmu.
Ważne. Jeśli poczujesz kołatanie serca lub silną zadyszkę, oznacza to, że narzuciłaś sobie za duże tempo. Zwolnij!
Naturalne sposoby na wysoki cholesterol
Gdy potrzebne są leki
Przy wysokim poziomie cholesterolu całkowitego, tiglicerydów czy choćby samego LDL konieczne jest połączenie zmiany stylu życia z farmakoterapią.
Leki regulujące poziom cholesterolu (statyny, a czasem też fibraty) przepisze ci internista. Nawet, jeśli kolejne badania wykażą znaczną poprawę może być konieczne ich stałe zażywanie. Dlaczego? Bo stosowanie – choćby w minimalnej dawki – zwykle jest niezbędne do podtrzymania efektów kuracji. Poza tym u pacjentów obciążonych chorobami serca dziedzicznie, a także tych, którzy mają np. cukrzycę dąży się do zredukowania cholesterolu znacznie poniżej granicy normy. Dopiero wtedy ryzyko sercowych powikłań staje się u nich niemal tak niskie, jak u osób zdrowych.
Wymień lekarzowi wszystkie leki, które zażywasz (również te bez recepty), to pozwoli zaplanować terapię tak, by zmniejszyć ryzyko interakcji między środkami.
Pamiętaj, by prowadzić kurację ściśle z wytycznymi i... nie popijać tabletek sokiem (zwłaszcza grejpfrutowym). Zamiast niego, wybieraj zawsze wodę, bo nie zmienia właściwości farmaceutyków.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
