„Odżywiam się zdrowo i jestem szczupła, więc nie mogę mieć wysokiego cholesterolu” – tak niesłusznie uważa wiele osób. Wysokie stężenie cholesterolu we krwi (inaczej hipercholesterolemia), chociaż nie daje objawów, stopniowo prowadzi do zatykania naczyń krwionośnych. Przez to może blokować przepływ krwi do serca i innych narządów. W rezultacie dochodzi do powikłań takich jak zawał serca lub udar mózgu. Tylko pozornie to problem osób otyłych.
Cholesterol „dobry” i „zły”
Jeśli mowa o cholesterolu, to trzeba wspomnieć, że cholesterol nie musi być szkodliwy. Na pełen profil lipidowy składają się zarówno ten „zły” cholesterol (LDL) oraz trójglicerydy, jak i „dobry” cholesterol (HDL), a także cholesterol całkowity. Odpowiednie proporcje tłuszczów w organizmie zależą od diety oraz aktywności fizycznej. Ale nie tylko.
Dlaczego szczupłe i zdrowo odżywiające się osoby mogą mieć wysoki cholesterol?
Chociaż osoby z nadwagą częściej mają nieprawidłowe stężenie cholesterolu, to jednak wysoki poziom złego cholesterolu mogą mieć również osoby szczupłe i odżywiające się zdrowo. Dzieje się tak, ponieważ istnieją różne możliwe przyczyny tego stanu, np.:
- przewlekły stres – wpływa na procesy metaboliczne i zwiększa poziom cholesterolu we krwi; uważa się, że odpowiedzialne mogą być hormony uwalniane pod wpływem stresu, jak kortyzol i adrenalina,
- predyspozycje genetyczne – hipercholesterolemia może występować rodzinnie,
- niedosypianie – badania dowodzą, że zbyt mała ilość snu ma związek ze zwiększonym poziomem cholesterolu,
- palenie papierosów – podnosi poziom złego cholesterolu oraz trójglicerydów we krwi; prowadzi do zwiększenia lepkości cholesterolu, przez co łatwiej zalega on w naczyniach krwionośnych, a także do obniżenia "dobrego" cholesterolu, który ma działanie ochronne,
- spożywanie alkoholu – alkohol jest przekształcany w wątrobie na zły cholesterol i trójglicerydy, dlatego ich poziom wzrasta po spożyciu; nadmiar alkoholu skutkuje również stłuszczeniem wątroby, przez co organ ten nie może prawidłowo usuwać cholesterolu z organizmu,
- wiek – wysoki cholesterol mogą mieć nawet dzieci, ale problem zdecydowanie częściej dotyczy osób po 40. roku życia; kobiety po menopauzie są bardziej narażone niż młodsze, co może mieć związek z niedoborem estrogenów,
- niektóre choroby, np. cukrzyca, schorzenia nerek, AIDS, niedoczynność tarczycy,
- stosowanie niektórych leków, np. na trądzik, arytmię, nadciśnienie lub nowotwory.
Prawidłowy wynik badania na cholesterol
Prawidłowe stężenie cholesterolu we krwi u osoby dorosłej bez obciążeń (czyli bez cukrzycy i chorób układu krążenia) to:
- całkowity cholesterol: 190 mg/dl (lub mniejszy),
- cholesterol LDL (tzw. zły cholesterol): poniżej 115 mg/dl,
- trójglicerydy: maksymalnie 150 mg/dl,
- cholesterol HDL (tzw. dobry cholesterol): dla kobiet więcej niż 40 mg/dl, dla mężczyzn więcej niż 46 mg/dl.
Sprawdź: Normy wiekowe cholesterolu
Jak obniżyć cholesterol?
Jeśli pomimo odpowiedniej diety i wagi, masz za wysoki cholesterol, skontaktuj się z lekarzem w celu dobrania odpowiedniego leczenia. Niezbędne może być przyjmowanie leków obniżających stężenie cholesterolu. Skuteczne metody radzenia sobie ze stresem (np. psychoterapia) również mogą pomóc. Niezmiennie należy zdrowo się odżywiać, utrzymywać prawidłową masę ciała oraz uprawiać sport.
Sprawdź: Zioła na cholesterol
Jak często badać cholesterol?
Lekarze radzą, aby poziom cholesterolu badać regularnie, niezależnie od wagi, aktywności fizycznej i nawyków żywieniowych.
Każda osoba dorosła powinna wykonać badanie. Do 40. roku życia, jeśli wyniki są w normie - co 5 lat. Po 40. roku życia lipidogram należy wykonywać co 2 lata, a po 50. roku życia: co roku.
W przypadku złego wyniku, obciążenia rodzinnego lub chorób, zaleca się niekiedy częstsze oznaczanie cholesterolu. O szczegóły należy zapytać lekarza.
Czytaj także:
Obalamy mity: 10 mitów o cukrzycy, które mogą zaszkodzić
Obalamy mity: Czy jesteśmy z natury leniwi?
Obalamy mity: Czy cukier powoduje nadaktywność u dzieci?
Obalamy mity: 11 fałszywych opinii o koronawirusie, w które wciąż wierzymy
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
