Spis treści:
- Jak często badać cholesterol?
- Cholesterol normy wiekowe u dorosłych
- Cholesterol normy wiekowe u dzieci
- Po co badać cholesterol i jak poprawić wyniki
Jak często badać cholesterol?
Cholesterol powinien być sprawdzany zarówno u dorosłych, jak i u dzieci. Wynik badania rozpatrywany indywidualnie pozwala lekarzowi ocenić ryzyko wystąpienia u danej osoby poważnych chorób, głównie układu krążenia.
Pełne badanie cholesterolu, czyli lipidogram, obejmuje:
- całkowity cholesterol,
- cholesterol LDL (lipoproteiny o niskiej gęstości, tzw. zły cholesterol),
- trójglicerydy,
- cholesterol HDL (lipoproteiny o dużej gęstości, tzw. dobry cholesterol).
Aktualne wytyczne światowych towarzystw pediatrycznych zalecają, aby sprawdzać poziom cholesterolu już u dzieci w wieku 9-11 lat i kolejny raz w wieku 17-21 lat. W grupie dzieci, u których występuje zagrożenie chorobami takimi jak cukrzyca, otyłość lub jest wysoki poziom cholesterolu w rodzinie, należy wykonać badanie między 2. a 8. rokiem życia, a później między 12. a 16. rokiem życia.
Po skończeniu 20. roku życia każdy powinien sprawdzić, jaki ma poziom cholesterolu we krwi. Jeżeli wyniki są w normie, można do 40. roku życia powtarzać badanie co 5 lat. W przypadku złego wyniku, obciążenia rodzinnego lub chorób, konieczne może być częstsze wykonywanie testów – o szczegóły należy zapytać lekarza.
W wieku 40-50 lat należy sprawdzić cholesterol co 2 lata, a po 50. roku życia – co roku.
Cholesterol normy wiekowe u dorosłych
Za prawidłowy poziom całkowitego cholesterolu u osoby powyżej 19. roku życia bez choroby układu krążenia i cukrzycy (czyli bez obciążeń) uznaje się 190 mg/dl (lub mniejszy). Ponadto u osoby dorosłej norma wiekowa cholesterolu wynosi:
- dla LDL (tzw. złego cholesterolu): poniżej 115 mg/dl,
- dla trójglicerydów: maksymalnie 150 mg/dl,
- dla HDL (tzw. dobrego cholesterolu): u kobiet więcej niż 40 mg/dl, u mężczyzn więcej niż 46 mg/dl.
Norma cholesterolu u osoby dorosłej obciążonej chorobą układu krążenia lub cukrzycą wynosi:
- dla całkowitego cholesterolu: poniżej 175 mg/dl,
- dla LDL: poniżej 100 mg/dl (a u chorych po angioplastyce lub bypassach poniżej 75 mg/dl),
- dla trójglicerydów: maksymalnie 150 mg/dl,
- dla HDL (tzw. dobrego cholesterolu): dla kobiet więcej niż 40mg/dl; dla mężczyzn więcej niż 46 mg/dl.
Chociaż z wiekiem w organizmie spada stężenie całkowitego cholesterolu oraz LDL, osoby starsze mogą mieć wyższy poziom lipidów niż młodsze. W tej grupie stosowanie leków obniżających stężenie cholesterolu we krwi jest kwestią problematyczną. Badania wykazują, że związek ryzyka incydentów sercowo-naczyniowych (jak zawał serca lub udar) u osób starszych ze stężeniem cholesterolu całkowitego, jest słabszy niż u osób młodszych. Dlatego w wielu przypadkach lekarz nie zastosuje leków obniżających cholesterol u osoby w podeszłym wieku, jeśli nie ma to wyraźnego wpływu na zapobieganie chorobie.
Cholesterol normy wiekowe u dzieci
Dopuszczalna norma cholesterolu całkowitego u dzieci wynosi 170 mg/dl (za graniczny uznaje się wynik 170-199 mg/dl). Norma cholesterolu LDL („złego cholesterolu”) u dzieci wynosi 110 mg/dl, zaś stężenie cholesterolu HDL („dobrego cholesterolu”) powinno być wyższe niż 45 mg/dl. Poziom trójglicerydów u dzieci w wieku 0-9 lat powinien wynosić mniej niż 75 mg/dl, a u dzieci 10-19 lat mniej niż 90 mg/dl.
Należy dodać, że dla zdrowia ważny jest nie tylko poziom złego cholesterolu, ale też odpowiedni poziom dobrego cholesterolu. Stężenie korzystnego dla zdrowia cholesterolu HDL u dziecka lub nastolatka (2-19 lat) poniżej 35 mg/dl naraża na większe ryzyko chorób serca. Na szczęście poprzez zmianę codziennych nawyków można poprawić wyniki badań i zapobiec problemom zdrowotnym w przyszłości.
Po co badać cholesterol i jak poprawić wyniki?
Wyniki badania cholesterolu pozwalają ocenić ryzyko rozwinięcia chorób układu krążenia: miażdżycy, zawału serca oraz udaru.
Wyższe stężenie cholesterolu LDL i trójglicerydów podwyższa ryzyko chorób serca i naczyń, z kolei wyższy cholesterol HDL je obniża. Na podstawie wyników badania można podjąć jak najszybciej działania zapobiegające wymienionym schorzeniom.
Poprzez styl życia jesteśmy w stanie wpłynąć na poziom poszczególnych frakcji cholesterolu: obniżać je lub podwyższać. Kluczowe znaczenie w poprawie wyników mają:
- aktywność fizyczna (powyżej 150 minut umiarkowanej aktywności tygodniowo),
- dieta (zwłaszcza śródziemnomorska),
- prawidłowa masa ciała,
- zaprzestanie palenia papierosów,
- ograniczenie spożycia alkoholu.
Czasami konieczne jest przyjmowanie leków obniżających cholesterol, tzw. statyn.
Źródło:
Guideline on the Management of Blood Cholesterol: A Report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines, Circulation [online], 2018 r., https://doi.org/10.1161/CIR.0000000000000625, [dostęp:] 25.01.2021,
Total, LDL, and HDL Cholesterol Decrease With Age in Older Men and Women, Circulation [online], https://doi.org/10.1161/01.CIR.96.1.37, [dostęp:] 25.01.2021.
Więcej na podobny temat:
Jak uniknąć zawału serca - 6 zasad profilaktyki chorób serca
Jak zapobiegać chorobom serca?
Miażdżyca - objawy, przyczyny, metody leczenia
Lipidogram
Komu należy wykonać lipidogram?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
