Grupy krwi zależą od obecności (lub braku) określonych antygenów na powierzchni erytrocytów. Najważniejsze układy grup krwi to AB0 i Rh, ze względu na które wyróżnia się 8 podstawowych rodzajów grup krwi: 0 Rh+, 0 Rh-, A Rh+, A Rh-, B Rh+, B Rh-, AB Rh+, AB Rh-. Grupy krwi podlegają dziedziczeniu, jednak dziecko może mieć inną grupę krwi niż jego rodzice. Sprawdź, jakie są rodzaje grup krwi, jak przebiega dziedziczenie i czy warto stosować dietę zgodną z grupą krwi!
Skąd się biorą grupy krwi?
Na powierzchni erytrocytów znajdują się białka nazywane antygenami grup krwi. To, do jakiej grupy należy twoja krew, zależy od antygenów obecnych (lub nie) na twoich czerwonych krwinkach. Najważniejsze (i najbardziej znane) to oczywiście antygeny A, B i D tworzące układy grup krwi AB0 i Rh. Warto jednak wiedzieć, że do tej pory u ludzi udało się odkryć i wyróżnić już ponad 30 innych układów grup krwi! M.in. układ grup krwi MNS, Kidd, Scianna, Kx, RHAG, Junior i inne.
Grupy krwi są dziedziczne i nie zmieniają się przez całe życie. Wyjątek stanowi przeszczep szpiku kostnego, po którym (może, ale nie musi) nastąpić zmiana grupy krwi na taką, jaką miał dawca szpiku.
Czy krew będzie można wytwarzać w laboratorium?
Rodzaje grup krwi AB0 i Rh
W układzie AB0 wyróżniamy 4 grupy krwi:
- grupa krwi 0 – brak antygenów na erytrocytach, w surowicy krwi są obecne przeciwciała anty-A i anty-B
- grupa krwi A – na powierzchni erytrocytów obecne są antygeny anty-B, w surowicy krwi znajdują się przeciwciała anty-B
- grupa krwi B – na powierzchni erytrocytów znajdują się antygeny anty-A, w surowicy krwi obecne są przeciwciała anty-A
- grupa krwi AB – na powierzchni erytrocytów znajdują się antygeny zarówno anty-A, jak i anty-B, brak przeciwciał w surowicy krwi.
Drugim ważnym układem grupowym jest układ Rhesus (Rh) zależny od obecności białka D na powierzchni erytrocytów. U większości społeczeństwa antygen D obecny jest na czerwonych krwinkach (ich grupa krwi to Rh+). Zaledwie kilkanaście procent nie posiada tego antygenu (Rh-).
Jak widać, biorąc pod uwagę zaledwie 2 układy grup krwi, można wyróżnić 8 rodzajów: 0 Rh+, 0 Rh-, A Rh+, A Rh-, B Rh+, B Rh-, AB Rh+, AB Rh- (najrzadsza grupa krwi w Polsce).
Grupa 0 – uniwersalny dawca?
Obecność antygenów i przeciwciał ma ogromne znaczenie w transfuzji krwi. Teoretycznie, brak antygenów A i B u osób z grupą krwi 0 czyni je uniwersalnymi dawcami (ich krew może być przetaczana pozostałym grupom). Analogiczna sytuacja występuje u osób z grupą krwi AB – brak przeciwciał czyni je uniwersalnymi biorcami (mogą przyjąć dowolną grupę krwi). W praktyce krew przetaczana jest (oprócz nagłych przypadków) w obrębie tej samej grupy, czyli 0 – 0, A – A, B – B i AB – AB, po uwzględnieniu zgodności czynnika Rh.
Jakie kryteria powinna spełniać krew pobrana od dawcy?
Dziedziczenie grup krwi, czyli jaką grupę krwi będzie miało twoje dziecko?
Dziedziczenie grup krwi odbywa się zgodnie z poniższym schematem:
grafika: Ula Bugaeva
Oznacza to, że dziecko może mieć inną grupę krwi niż rodzice. Na przykład dziecko rodziców o grupach krwi A i B może mieć grupę krwi 0, A, B, lub AB. Natomiast wystarczy, by jedno z rodziców należało do grupy krwi AB, by wykluczyć możliwość odziedziczenia przez dziecko grupy krwi 0.
Dieta zgodna z grupą krwi?
Dieta zgodna z grupą krwi zakłada, że przynależność do określonej grupy wpływa na zapotrzebowanie dietetyczne organizmu. Zgodnie z jej zasadami, właściwa dieta dla grupy krwi 0 będzie różnić się np. od produktów zalecanych dla osób z grupą krwi A. I tak osoby z grupą krwi AB powinny unikać mięsa, a ludzie z grupą krwi B powinni unikać roślin strączkowych, które mogą przyczynić się u nich do rozwoju nadwagi.
Warto jednak pamiętać, że teoria zgodności diety z grupą krwi nie znalazła potwierdzenia naukowego, a stosowanie diety wykluczającej całe grupy produktów może prowadzić do rozwoju niedoborów pokarmowych.
Czy faktycznie jest się czego bać? Przeczytaj, jak krok po kroku przebiega oddawanie krwi!
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
