Na czym polega leczenie?
Celem leczenia jest uzupełnienie niedoborów żelaza i uzyskanie poprawy wartości morfologicznych krwi oraz usunięcie przyczyny niedoboru jako warunek trwałości efektu leczniczego. Zdecydowana większość osób (ok. 90%), powinna być leczona doustnymi preparatami żelaza.
Zobacz też: Jakie są objawy niedokrwistości?
O leczeniu szczegółowo
- Optymalna dawka doustna wynosi 2-3 mg elementarnego żelaza na kg. wagi ciała u dorosłych i 4,5-6 mg/kg u dzieci oraz dawki profilaktyczne odpowiednio: 50-100 mg/doba dorośli i 2mg/kg u dzieci. Preparaty żelaza dostępne na rynku polskim oraz zawartość w nich elementarnego żelaza przedstawia się następująco: hemofer krople- 20kropli= 30mg, ascofer 1draż= 25mg, hemofer prolongatum= 105mg, ferrogradumet= 105mg, resoferon= 37mg, sorbifer durules= 100mg, tardyferon= 80mg;
- Leczenie należy prowadzić przez ok. 6 miesięcy /3-4 miesiące od uzyskania normalizacji wyników morfologii krwi obwodowej/ jeśli tylko jest dobrze tolerowane, objawy nietolerancji można zmniejszyć podając mniejszą dawkę lub zażywając lek razem z posiłkami – niezbędne jest wówczas wydłużenie trwania leczenia, lub zmieniając preparat;
- Pozajelitowe preparaty żelaza powinny być zarezerwowane dla osób z udokumentowanymi zaburzeniami wchłaniania /chociaż wchłanianie Fe u pacjentów z achlorhydrią lub po gastrektomii jest upośledzone, leczenie doustnymi preparatami żelaza bywa zwykle skuteczne/, ciężkiej nietolerancji leczenia doustnego, zbyt szybkiej utraty krwi i niemożności uzupełnienia tych strat leczeniem doustnym, nasilonych stanów zapalnych w przewodzie pokarmowym, u chorych nie współpracujących /choroby psychiczne/, gdy istnieje potrzeba szybkiego uzupełnienia zapasów żelaza;
- W przypadku konieczności stosowania parenteralnych preparatów żelaza należy preferować formy dożylne. W praktyce podaje się wówczas 1-5 ampułek żelaza dziennie /amp a 100 mg/ w formie 30-minutowego wlewu kroplowego w soli fizjologicznej, łączną wymaganą dawkę można wyliczyć wg wzoru: Waga ciała /kg/ razy 2,3 razy /15-aktualna hgb w g%/ + 500mg. Przed dożylnym podaniem zasadniczej dawki należy podać wstępną próbną dawkę 0,5 ml przez 5-10 minut starannie obserwując czy nie wystąpią objawy alergiczne.
- Nie zaleca się domięśniowego podawania żelaza ze względu na: ból w miejscu podania, trudności w określeniu dawki wchłoniętej, możliwość powstania owrzodzenia, możliwość powstania nowotworu w miejscu podania /mięsak- bardzo rzadko/, ciemne zabarwienie skóry w miejscu podania, martwicy mięśnia. Tą drogę podania wykorzystać tylko wtedy gdy: nie można stosować preparatów doustnych a brak jest dostępu do żyły lub brak jest preparatów dożylnych- 10-20 iniekcji w ciągu kilku tygodni.
- Należy pamiętać, by podając preparaty dożylnie, zawsze posiadać zestaw przeciwwstrząsowy, bowiem u ok. 1% chorych istnieje ryzyko rozwoju wstrząsu anafilaktycznego, (duszność, kołatania serca, nudności, wymioty, metaliczny smak w ustach, zapalenie żyły, zwłaszcza gdy jako rozpuszczalnika stosuje się 5% glukozę, bóle stawów, zaostrzenie choroby stawów /RZS/, gorączka, miejscowe zapalenie żył gdy rozcieńczalnikiem jest 5% glukoza, spadek wartości ciśnienia tętniczego gdy szybkość wlewu przekracza 1ml/min /20mg/min/. Po podaniu domięśniowym podobnie jak dożylnym może wystąpić wstrząs anafilaktyczny.
- Zwiększenie stężenia hemoglobiny o 2g% następuje zwykle po 3-4 tygodniach leczenia, normalizacja jej poziomu po ok. 2- 3 miesiącach leczenia. Pomiędzy siódmą a dziesiątą dobą należy sprawdzić retikulocytozę- przełom retikulocytarny /nie jest on tak zaznaczony w np.: w trakcie leczenia Choroby Addisona- Biermera/;
- Jeśli nie uzyska się zwiększenia stężenia hemoglobiny o 2g% po miesiącu leczenia należy zweryfikować rozpoznanie; przyczyną niezadawalających wyników leczenia może być współistnienie zapalenia lub nowotworu.
- Reakcja na leczenie /ustąpienie niedokrwistości/ jest jednakowo szybka niezależnie od drogi podania żelaza, natomiast uzupełnienie rezerw tego pierwiastka następuje szybciej po preparatach pozajelitowych.
Kiedy należy przetoczyć krew?
Przetoczenia krwi nie są wskazane, chyba że pacjent ma objawy dekompensacji innej choroby spowodowane spadkiem stężenia hemoglobiny i wymaga szybszego podniesienia stężenia, np. w przypadkach nasilających się bólów dławicowych lub współistniejącej ciężkiej choroby płuc. Przetoczenia krwi mogą być konieczne w przypadkach niedoboru żelaza z utrzymującymi się ostrymi krwawieniami o ciężkim przebiegu.
Zobacz też: Gdy za mało (za dużo) czerwonych krwinek...
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
