Do tego, jak groźny jest rak piersi, nikogo nie musimy przekonywać – w Polsce stanowi 20% zachorowań na raka i drugą po raku płuc przyczynę zgonu kobiet z powodu chorób nowotworowych. Można go wykryć m.in. dzięki regularnym badaniom: USG oraz mammografii. Nie każdy wie jednak o tym, że aż 7% nowotworów da się zidentyfikować wyłącznie przez badanie fizykalne, a nie za pomocą urządzeń. Oznacza to, że do dwóch już wymienionych powinnyśmy dołączyć jeszcze samobadanie w domu – wykonywane najlepiej co miesiąc.
Od niedawna Polki mogą też korzystać z nowej, innowacyjnej metody, która z owym samobadaniem wiąże się o tyle, że jest również badaniem palpacyjnym: mammodiagnostyki. Z tym, że wykonują je specjalnie wyszkoleni diagności, np. niewidomi lub słabowidzący masażyści bądź fizjoterapeuci. Badanie trwa pół godziny i pozwala na dokładne sprawdzenie piersi, dołów pachowych i pod- oraz nadobojczykowych.
Dlaczego takie badanie jest dokładniejsze niż samodzielne, wykonywane przez kobiety w domu? Powód jest prosty: podczas gdy kobiety są w stanie wyczuć u siebie guzy powyżej 1 cm średnicy, mammodiagności wykrywają już kilkumilimetrowe zmiany. W wykrywaniu raka liczy się zaś czas – im szybciej zostanie zdiagnozowany, tym większa szansa na jego wyleczenie. Badanie mammodiagnostyczne kończy zapis diagnozy w formie elektronicznej, a ta opiniowana jest przez lekarza.
Fundacja Centrum Innowacji i Rozwoju uruchomiła Gabinety Specjalistyczne Centrum Profilaktyki i Rehabilitacji, w ramach których będą działać gabinety wczesnej diagnostyki chorób piersi. Postanowiłyśmy porozmawiać z prezes Fundacji, Lidią Rakow, o tym, czym jest mammodiagnostyka i dlaczego warto z niej skorzystać.
Czym dokładnie jest mammodiagnostyka i na czym polega?
Lidia Rakow: Mammodiagnostyka to innowacyjna i ustandaryzowana metoda przeprowadzania klinicznego badania w kierunku raka piersi. Opiera się na badaniu palpacyjnym, jest poprzedzona wywiadem. Podczas 30-minutowego badania piersi oraz dołów pachowych, węzłów pod- i nadobojczykowych specjalista jest w stanie wychwycić nawet kilkumilimetrowe zmiany.
Jakie mogą to być zmiany?
Rak piersi to najczęstszy nowotwór złośliwy, występujący u kobiet w Polsce. Co gorsza aż 7% nowotworów nie da się zidentyfikować z pomocą USG czy mammografii, są wykrywane tylko palpacyjnie. Mammodiagnostyka pozwala wykryć wszelkie nieregularności i zmiany. Tkanka gruczołowa sama w sobie jest nieregularna. Mammodiagności starają się znaleźć różnego rodzaju guzy, miejsca o innej konsystencji i strukturze oraz zmiany na skórze: wciągnięcia, obrzęki.
Dotychczas pacjentki i lekarze wyczuwali je podczas badania piersi guz dopiero wtedy, gdy miał około 1 cm. Dzięki nowej metodzie da się wykryć już kilkumilimetrowe zmiany.
Czy to prawda, że badanie przeprowadza niewidomy lub słabowidzący masażysta lub fizjoterapeuta? Dlaczego?
Mammodiagności to niewidomi lub słabowidzący fizjoterapeuci/masażyści, którzy przeszli specjalistyczne szkolenie, według standardów stworzonych przez interdyscyplinarny zespół ekspertów. Dotychczas przeprowadzone badania potwierdzają istotnie wyższą czułość osób niewidomych i słabowidzących w porównaniu do widzących w rozpoznawaniu zmian patologicznych piersi, zwłaszcza tych najdrobniejszych, umożliwiających wykrycie nowotworu we wczesnej, całkiem uleczalnej fazie.
Czym różni się takie badanie od samobadania piersi w domu?
Samobadająca się kobieta nie ma takiej czułości, nie jest w stanie wykryć kilkumilimetrowej zmiany. Specjaliści mammodiagnostyki badają pierś różnymi technikami, dlatego całość trwa około 30 minut. Badanie kończy się szczegółowym opisem, z którym można zgłosić się np. do lekarza ginekologa.
Jeżeli chodzi o samobadanie, jak wynika z sondażu przeprowadzonego przez Fundację Centrum Innowacji i Rozwoju we współpracy z MB Kantar, 53% respondentek przyznaje, że lekarz ginekolog z własnej inicjatywy nigdy nie badał piersi, a tylko co trzecia pacjentka była informowana o tym, że powinna samodzielnie badać piersi. Inne badania natomiast informują, iż zaledwie 1% kobiet – w rok od przeprowadzenia warsztatu samobadania – potrafi wykonać je prawidłowo.
Czy metoda ta uzupełnia już istniejące (mammografię, USG piersi), czy jest od nich lepsza?
Mammodiagnostyka jest zasadniczym i podstawowym badaniem, komplementarnym do pozostałych. Jak już mówiłam aż 7% nowotworów nie da się zidentyfikować przez mammografię czy USG. Powszechnie jednak, w zależności od wieku kobiety, a co za tym idzie rodzaju utkania gruczołu piersiowego, wykorzystuje się badania obrazowe – RTG albo USG, z zaleceniami do ich wykonywania adekwatnie co 2 lata lub raz na rok.
Badanie palpacyjnie, choć rekomendowane chociażby przez Światową Organizację Zdrowia, jest traktowane po macoszemu. A ponieważ nie jest powszechnie stosowane w warunkach polskich, ich wartość diagnostyczna jest wątpliwa. Co prawda zaleca się kobietom samobadanie, a Amerykańskie Towarzystwo Onkologiczne rekomenduje wykonywanie badania palpacyjnego przez lekarza raz na trzy miesiące w grupie młodych kobiet, to w żaden sposób, z różnych względów – przede wszystkim ograniczeń czasowych wizyty lekarskiej – nie przekłada się to na działania praktyczne.
My jesteśmy w stanie ten niepozytywny trend zmienić. Mammodiagności, zanim podejmą pracę w charakterze osoby badającej, przechodzą gruntowny kurs kierunkowy; takiej ścieżki edukacyjnej, w tym konkretnym obszarze, nie przechodzą polscy studenci medycyny, a więc przyszli lekarze, a mówimy o kilkudziesięciu godzinach treningu i stałej praktyce klinicznej. Mammodiagności są naprawdę ekspertami w swojej dziedzinie. Należy pamiętać, że regularność wykonywania tego badania oraz umiejętności osoby je wykonującej dają najlepsze rezultaty.
Gdzie można skorzystać z takiego badania?
Zapraszamy do Gabinetów Lekarskich „Łucka”, przy ul. Łuckiej 18 lok. 1801/1802 (wejście naprzeciwko Platinum Towers – wieża B) w Warszawie. Rejestracji należy dokonać pod numerem tel.: (22) 654 24 64 lub (22) 654 24 62.
Komu poleca się mammodiagnostykę?
Wszystkim kobietom. Statystyki mówią, że aż 70% Polek nie wykonuje regularnie badań profilaktycznych w kierunku raka piersi. W Polsce wczesna diagnostyka raka piersi dotyczy zaledwie 20% rozpoznań, podczas gdy w krajach UE – ok. 60%.
W leczeniu raka liczy się czas. Im szybciej guz zostanie wykryty, tym większe szanse na wyleczenie, a my, jako Fundacja Centrum Innowacji i Rozwoju, chcemy mieć w tym swój udział i realnie przyczynić się do spadku śmiertelności kobiet z powodu raka piersi.
Dowiedz się więcej o raku piersi:
Objawy raka piersi
Czy grozi ci rak piersi?
Ekspert: Lidia Rakow, prezes Fundacji Centrum Innowacji i Rozwoju.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
