Prawidłowe stężenie wapnia w ustroju wynosi 2,25 – 2,75 mmol/l. 98 % tego pierwiastka znajduje się w komórkach. Na stężenie wapnia w ustroju ma wpływ szereg czynników. Jednym z nich jest hormon o nazwie parathormon (PTH) produkowany przez przytarczyce, który poprzez aktywną postać witaminy D3 pobudza wchłanianie wapnia w przewodu pokarmowego i zwrotny transport w nerkach, a więc zwiększa stężenie wapnia w surowicy.
Witamina D3 jest niezbędna do utrzymania homeostazy gospodarki wapniowej. Przeciwstawnie do parathormonu działa kalcytonina, produkowana przez komórki C tarczycy. O hipokalcemii mówimy, gdy stężenie wapnia w surowicy spadnie poniżej 2,25 mmol/l.
Zobacz też: Z czym wiąże się hiperkalcemia?
Przyczyny hipokalcemii
Przyczyny tego stanu mogą być różnorodne. Związane z niedostateczną podażą wapnia w pokarmach, upośledzonym wchłanianiem z przewodu pokarmowego – z powodu zespołu złego wchłaniania jak celiakia, mukowiscydoza, po resekcji jelita, lub niedoborów witaminy D3, która jest niezbędna do tego procesu. Poziom wapnia w surowicy obniży się także, gdy dojdzie do jego nadmiernego odkładania w tkankach miękkich i kościach – w przebiegu ostrego zapalenia trzustki, podaży bisfosfonianów.
Do nadmiernej utraty wapnia z moczem doprowadzić może podaż diuretyków pętlowych oraz niedobór PTH. Brak witaminy D3 również doprowadzi do hipokalcemii. Obserwuje się to u chorych z miąższowym uszkodzeniem wątroby, przewlekłą niewydolnością nerek, niedostatecznym wchłanianiem witaminy z przewodu pokarmowego – z powodu celiakii, żółtaczki zastoinowej.
Objawy hipokalcemii
Hipokalcemia objawia się zaburzeniami pobudliwości układu nerwowego, czyli tak zwaną tężyczką lub równoważnikami tężyczki. Napad tężyczki cechuje się drętwieniem i symetrycznymi kurczami tonicznymi mięśni rąk, następnie przedramion i ramion, także twarzy – skurcz powiek, usta karpia, klatki piersiowej i kończyn dolnych z zachowaniem świadomości.
Równoważniki tężyczki to skurcz powiek, światłowstręt, podwójne widzenie, skurcz mięśni krtani, skurcz oskrzeli dający objawy astmy oskrzelowej, skurcz tętnic wieńcowych z objawami dławicy piersiowej lub mózgowych pod postacią napadu migreny, chwilowej utraty świadomości. Pewne zmiany będą również widoczne w zapisie EKG.
Zobacz też: Skąd się bierze napad migreny?
Rozpoznanie
Rozpoznanie stawia się na podstawie obniżonego poziomu wapnia w surowicy. Oznacza się także stężenie fosforanów, magnezu, potasu, PTH, i witaminy D3, dobowe wydalanie wapnia w moczem oraz wykonuje się badania obrazowe.
Leczenie
Leczenie przede wszystkim polega na eliminacji przyczyny. W objawowej hipokalcemii podaje się dożylnie sole wapnia, także diuretyki tiazydowe, jako leczenie uzupełniające.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
