D-dimery to białka, które organizm uwalnia w momencie procesu rozpuszczania skrzepu krwi (tzw. fibrynolizy). Badanie D-dimerów jest stosowane w celu wykrycia zakrzepicy oraz zespołu rozsianego krzepnięcia wewnątrznaczyniowego. Do jego przeprowadzenia wystarczy pobranie krwi. Sprawdź, co oznaczają podwyższone D-dimery oraz jak je obniżyć.
Spis treści:
- Co oznaczają podwyższone D-dimery?
- Czy należy obniżać D-dimery?
- Podwyższone D-dimery – jak obniżyć?
- Podwyższone D-dimery u chorych na COVID-19
Co oznaczają podwyższone D-dimery?
Badanie D-dimerów wykonuje się po to, aby ocenić, czy występują zaburzenia krzepnięcia krwi. Prawidłowe stężenie D-dimerów to wartość poniżej 500 µg/l. Norma jest wyższa u starszych osób, ponieważ poziom tych białek w organizmie wzrasta z wiekiem.
Podwyższone D-dimery mogą występować w przypadku:
- incydentów zakrzepowych,
- zakrzepicy,
- zatorowości płucnej,
- zespołu wykrzepiania wewnątrznaczyniowego,
- chorób serca,
- infekcji,
- ciąży,
- cukrzycy,
- choroby wątroby,
- po urazie lub po zabiegu chirurgicznym.
Podwyższony poziom D-Dimerów oznacza, że proces rozpuszczania skrzepów krwi jest aktywny w organizmie, czyli że zachodzą pewne procesy w układzie krążenia, które mogą świadczyć o powstawaniu skrzepów w naczyniach. Możliwy jest też zbyt wysoki wynik bez zaburzeń krzepnięcia krwi. Mimo wszystko warto być czujnym. Zakrzepica, którą sygnalizują podwyższone D-dimery, jest główną przyczyną zawału serca i udaru mózgu. Dlatego nieprawidłowe wyniki badania zawsze należy skonsultować z lekarzem.
Czy należy obniżać D-dimery?
Nie zawsze trzeba obniżać podwyższone D-dimery, ponieważ podwyższone D-dimery nie muszą wiązać się z wystąpieniem niepokojących objawów (np. obrzęków, duszności, bólu w klatce piersiowej) czy choroby wymagającej leczenia. Specjalista może zlecić badanie kontrolne. W innym przypadku konieczne będzie leczenie farmakologiczne. Jeśli masz nieprawidłowy wynik D-dimerów, lekarz może skierować cię na dodatkowe badania, np. USG Doppler albo angiografię tętnic i żył.
Podwyższone D-dimery – jak obniżyć?
Wysoki poziom D-dimerów nie jest sam w sobie szkodliwy, ale groźne mogą być zmiany w układzie krążenia, które powodują ich wzrost. Aby obniżyć D-dimery, lekarz może przepisać leki przeciwkrzepliwe, np. heparynę albo antagonistów witaminy K. W obniżaniu stężenia D-dimerów we krwi pomocne są również:
- aktywność fizyczna,
- unikanie długiego unieruchomienia,
- utrzymanie prawidłowej masy ciała,
- wypijanie odpowiedniej ilości płynów,
- niektóre preparaty roślinne, np. bromelaina (ekstrakt z ananasa), ekstrakt z pestek winogron, miłorząb, czosnek, imbir, kurkumina,
- terapia uciskowa (uciskowe pończoch itp.),
- rezygnacja z palenia papierosów.
Przeczytaj też: 10 metod na rozrzedzenie krwi naturalnymi sposobami
Co oznaczają podwyższone D-dimery u chorych na COVID-19?
U osób trafiających do szpitala z powodu COVID-19 bardzo często obserwuje się podwyższony poziom D-dimerów. Jak dowiedli naukowcy pod kierunkiem Yumeng Yao, wzrost stężenia D-dimerów (≥ 500 µg/l) zaobserwowano aż u 74,6% pacjentów. Rzadziej taka nieprawidłowość pojawia się u osób, które przeszły zakażenie łagodnie.
Wyższa wartość tych białek dotyczy częściej pacjentów z cięższymi objawami. Badania dowiodły, że oznaczenie D-dimerów przy przyjęciu do szpitala jest dokładnym wskaźnikiem przewidywania śmiertelności u pacjentów z COVID-19. Zdaniem naukowców 3-4-krotny wzrost poziomu D-dimerów jest powiązany ze złymi rokowaniami.
Podwyższone D-dimery po przechorowaniu COVID-19 mogą oznaczać zaburzenia pracy układu krwionośnego.
Należy zgłosić to lekarzowi. Badanie D-dimerów jest jednym z badań kontrolnych, które warto wykonać po infekcji. Lekarze uważają, że powikłania zakrzepowe mogą występować również u osób, które przechodziły zakażenie koronawirusem w domu i nie musiały przebywać w szpitalu.
Źródła:
Bounds EJ, Kok SJ. D Dimer. [Updated 2023 Jul 10]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2023 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK431064/,
Kim SH, Lee EK, Chang JW, Min WK, Chi HS, Kim SB. Effects of Ginkgo biloba on haemostatic factors and inflammation in chronic peritoneal dialysis patients. Phytother Res. 2005 Jun;19(6):546-8. doi: 10.1002/ptr.1633
A. Poudel i inni, D-dimer as a biomarker for assessment of COVID-19 prognosis: D-dimer levels on admission and its role in predicting disease outcome in hospitalized patients with COVID-19, doi: 10.1371/journal.pone.0256744,
Y. Yao i inni. D-dimer as a biomarker for disease severity and mortality in COVID-19 patients: a case control study, doi: 10.1186/s40560-020-00466-z,
M.E. Düz i inni, D-dimer levels and COVID-19 severity: Systematic Review and Meta-Analysis, doi: 10.5578/tt.70351.
Czytaj także:
Czas protrombinowy (PT, INR), czyli ocena krzepnięcia krwi. Wskazania, interpretacja wyników, cena badania
Objawy udaru mózgu - z tą wiedzą możesz uratować komuś życie!
Zawał serca: objawy typowe i wczesne, objawy zawału u kobiet
Jak prawidłowo wykonać zastrzyk w brzuch z heparyny (Clexane, Neoparin)? [VIDEO]
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
