Spis treści:
- Czas protrombinowy (PT) – co oznacza i na czym polega badanie?
- Wskazania do badania czasu protrombinowego (PT)?
- Czas protrombinowy (PT) – normy i interpretacja wyników
- Czas protrombinowy – cena badania
Czas protrombinowy (PT) – co oznacza i na czym polega badanie?
Czas protrombinowy, nazywany w skrócie PT albo INR, jest diagnostycznym badaniem krwi oceniającym krzepnięcie krwi. Protrombina (inaczej II czynnik krzepnięcia) to białko produkowane przez wątrobę, które jest jednym z wielu czynników krwi wpływającym na prawidłowe krzepnięcie. Jeśli pojawia się problem z którymkolwiek czynnikiem krzepnięcia, może dochodzić do nadmiernego krwawienia lub tworzą się niebezpieczne skrzepy krwi.
Często badanie czasu protrombinowego jest wykonywane wraz z innym testem, zwanym testem czasu częściowej tromboplastyny lub czas kaolinowo-kefalinowy (APTT), który ocenia inny zestaw czynników. Dzięki temu lekarz ma dokładny obraz tego, co dzieje się w organizmie, gdy tworzy się skrzep krwi.
Wskazania do badania czasu protrombinowego (PT)?
Czas protrombinowy monitoruje się, jeśli u danej osoby występują objawy wskazujące na nieprawidłowości krzepnięcia, np.:
- nadmierne krwawienie (po zranieniu, z nosa, dziąseł, obfite miesiączki),
- łatwe powstawanie siniaków, wybroczyn,
- krew w kale lub moczu,
- obrzęki lub bóle stawów,
- tworzenie się niebezpiecznych skrzepów krwi.
Test PT wykonuje się również u pacjentów przyjmujących warfarynę, lek rozrzedzający krew (lek przeciwzakrzepowy) stosowany w leczeniu zakrzepicy żył, w profilaktyce zawałowej oraz udarowej. Czas protrombinowy jest oceniany również u pacjentów z migotaniem przedsionków przyjmujących warfarynę, aby zapobiegać uformowaniu się skrzepów w przedsionkach zagrażających życiu.
Ocena PT jest przydatna w diagnostyce chorób wątroby, niedoboru witaminy K, chorób krwi (niektóre białaczki, skaza krwotoczna) oraz przed operacjami chirurgicznymi u pacjentów przyjmujących leki z grupy antagonistów witaminy K, w celu zapobiegania nadmiernemu krwawieniu po zabiegu.
Czas protrombinowy (PT) – normy i interpretacja wyników
Wynik czasu protrombinowego podawany jest na dwa możliwe sposoby: w sekundach lub jako współczynnik INR (międzynarodowy współczynnik normalizowany).
Prawidłowy wynik czasu protrombinowego, w zależności od źródeł, wynosi od 10 do 18 sekund (najczęściej jednak podaje się zakres 11-13 s). INR przy prawidłowym leczeniu przeciwzakrzepowym powinien wynosić od 2,0 do 3,5. U zdrowych osób INR może wynosić 1,1 lub mniej.
Wynik poniżej normy świadczy o tym, że powstanie skrzepów jest zbyt szybkie (krew krzepnie za szybko), wynik powyżej normy oznacza, że krzepnięcie przebiega zbyt wolno.
Jak można dokładniej interpretować wyniki? To zależy od tego, w jakim celu był przeprowadzany test oraz jakie są jeszcze wyniki innych badań.
Jeśli czas protrombinowy jest za długi, to może świadczyć o:
- przyjmowaniu leków rozrzedzających krew,
- niedoborze witaminy K,
- schorzeniu wątroby,
- niedoborze białek powodujących krzepnięcie krwi,
- działaniu innych związków we krwi, które utrudniają działanie czynników krzepnięcia.
Jeśli czas protrombinowy jest za krótki, to może świadczyć o:
- przyjmowanie suplementów zawierających witaminę K,
- spożyciu nadmiernej ilości pokarmów zawierających witaminę K, takich jak zielona herbata, brokuły, zielona herbata, jarmuż, soja czy ciecierzyca,
- przyjmowanie leków z estrogenem (tabletki antykoncepcyjne, hormonalna terapia zastępcza).
Czas protrombinowy – cena badania
Jeśli badanie PT zostanie zlecone przez lekarza w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia, pacjent nie musi poznosić za niego opłaty. W przypadku komercyjnego wykonania badania, koszt jest niewielki – to ok. 10 zł. Często jednak wykonuje się za jednym razem szersze badanie oceniające krzepnięcie (np. koagulogram) – wtedy koszt może wynosić ok. 50 zł.
Więcej na podobny temat:
Koagulogram - badania układu krzepnięcia
Krwawienie w ciąży - 5 rzeczy, które może oznaczać
Krwawienie z nosa - o czym może świadczyć krew z nosa?
Po czym poznać krwotok?
Dlaczego mam tyle siniaków?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
