Spis treści:
- Czy powinno się robić badanie kleszcza?
- Na czym polega badanie kleszcza?
- Badania kleszcza pod kątem boreliozy za darmo. Gdzie zrobić?
- Badania kleszcza a rumień przy boreliozie
Czy powinno się robić badanie kleszcza?
Krajowe i międzynarodowe towarzystwa naukowe nie zalecają wykonywania badania kleszcza. Według Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych z wyników takiej analizy nie ma większego pożytku, bo informacja, że kleszcz jest zakażony krętkami Borrelia, nie jest wystarczająca do podjęcia decyzji o leczeniu ugryzioną osobę.
Badanie kleszczy w kierunku zakażenia krętkami B. burgdorferi nie może być wykorzystywane jako metoda diagnostyczna boreliozy z Lyme. Postępowanie takie nie jest zalecane przez krajowe i międzynarodowe towarzystwa naukowe. Jest ono całkowicie nieprzydatne w diagnozowaniu i podejmowaniu decyzji o leczeniu lub profilaktyce boreliozy z Lyme
– przeczytamy w rekomendacjach Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych.
Kleszcze są najaktywniejsze w czerwcu, ale żerują aż do jesieni. Te zakażone boreliozą występują na terenie całej Polski. W zależności od regionu ich odsetek waha się 3-50%. Mimo wszystko ryzyko zakażenia człowieka jest niskie.
Należy pamiętać, że ryzyko zachorowania na boreliozę z Lyme po pojedynczym pokłuciu przez kleszcze jest niskie i wynosi od <1% do 2,6%; najwyższe ryzyko wynosi 14,4% w przypadku pokłucia przez kleszcza zakażonego pozostającego w skórze przez ponad 24 godziny
– przeczytamy w rekomendacjach Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych.
Ujemny wynik badania kleszcza nie powinien całkowicie uśpić naszej czujności. Możliwe są wyniki fałszywie ujemne. Nadal po ugryzieniu powinniśmy reagować, jeżeli na skórze pojawi się charakterystyczna zmiana lub wystąpią inne objawy mogące świadczyć o zarażeniu boreliozą. Dodatni wynik badania kleszcza nie potwierdza zakażenia u osoby ugryzionej – do tego służą odrębne badania krwi. Przeczytaj więcej o badaniach na boreliozę.
Jeżeli zdecydujesz się jednak na zbadanie kleszcza, wcześniej zapoznaj się z zasadami wybranego laboratorium. Wiele placówek oferuje możliwość sprawdzenia pajęczaka pod kątem obecności bakterii Borrelia.
Na czym polega badanie kleszcza?
Aby zbadać kleszcza, usuń go ze skóry w prawidłowy sposób (jak wyciągnąć kleszcza?), a następnie włóż do sterylnego pojemniczka. Zanieś lub wyślij do wybranego laboratorium zgodnie z zasadami placówki. Nie zgniataj kleszcza, nie smaruj go tłuszczem i nie zalewaj alkoholem – to zakłóca efektywność badania. Kleszcz może być cały lub mogą to być jego fragmenty, chociaż najlepiej, kiedy usunięty jest na tyle ostrożnie, że jest w całości. Do czasu dostarczenia kleszcza do laboratorium powinien on być przechowywany w lodówce.
Do badania kleszcza można wykorzystać takie metody jak:
- badanie RT PCR (real-time PCR) – pozwala wykryć fragmenty DNA krętków Borrelia w próbce pobranej od kleszcza,
- testy serologiczne – to ocena obecności przeciwciał przeciwko bakteriom Borrelia w próbce od kleszcza,
- badanie mikroskopowe – bezpośrednia obserwacja kleszcza pod mikroskopem,
- hodowla bakterii na podstawie próbki pobranej z kleszcza.
Najpopularniejsza metoda badania kleszcza to technika RT PCR. Jednak według ekspertów nie jest to badanie wystarczająco czułe i swoiste, aby jego wyniki mogły być przydatne dla lekarza i pacjenta.
Badania kleszcza pod kątem boreliozy za darmo. Gdzie zrobić?
Badanie kleszcza pod kątem boreliozy można wykonać wyłącznie prywatnie. Nie jest dostępna refundacja w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia. Koszt takiego sprawdzenia komercyjnie to ok. 100-150 zł w zależności od laboratorium.
Badania kleszcza a rumień przy boreliozie
Często można spotkać się z błędnym przekonaniem, że jeśli po ugryzieniu kleszcza nie pojawił się na skórze charakterystyczny rumień, to pajęczak nie był zakażony krętkami Borrelia. Borelioza nie zawsze tak się objawia. Warto o tym pamiętać. Rumień wędrujący może wystąpić (ok. 50-80% przypadków) lub nie. Inne wczesne objawy boreliozy to gorączka, osłabienie, bóle mięśni i stawów, dreszcze, czyli tzw. objawy grypopodobne. Ustępują w ciągu kilku dni. Następne objawy boreliozy mogą pojawić się po wielu miesiącach.
Źródła:
Moniuszko-Malinowska A, Pancewicz S, Czupryna P, et al. Recommendations for the diagnosis and treatment of Lyme Borreliosis of the Polish Society of Epidemiologists and Infectious Disease Physicians. Przegląd Epidemiologiczny - Epidemiological Review. 2023;77(3):261-278. doi:10.32394/pe.77.25.
Czytaj także:
Jak długo powinno się brać antybiotyki przy boreliozie stawowej?
Neuroborelioza: objawy, diagnostyka, leczenie. Jak uniknąć neuroboreliozy?
Szczepionka przeciw kleszczom - czy można zaszczepić się na boreliozę i kleszczowe zapalenie mózgu?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
